محمدرضا پورابراهیمی رئیس هیئت مدیره بورس کالای ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس درباره دلایل افزایش قابل توجه شاخص بورس طی هفته‌های اخیر و اظهار نظر برخی کارشناسان در خصوص حبابی بودن رشد سهام شرکت‌ها، گفت: افزایش قیمت سهام شرکت‌ها از دو ناحیه قابل بررسی و تحلیل است، بخشی از آثار ناشی از افزایش ارزش سهام شرکت‌ها مربوط به سودآوری شرکت‌ها و بخشی مربوط به تغییر قیمت دارایی پایه آنان است.

وی افزود: شرکت‌های بورسی باید در پایان هر سال مقدار سود سال بعد را پیش‌بینی کنند و با گذشت سه ماه از سال جدید میزان سود حاصله را با میزان یک چهارم سود پیش‌بینی شده در سال قبل مقایسه و در مورد آن اظهار نظر کنند.

رئیس هیئت مدیره بورس کالای ایران، تصریح کرد: به عنوان مثال اگر در سال قبل یک‌هزار واحد سود برای سال جدید پیش‌بینی شده، پس از گذشت سه ماه از سال جدید روند افزایشی یا کاهشی سود سهام را با 250 واحد که همان میزان یک چهارم سود پیش‌بینی شده در سال قبل است را مقایسه می‌کنند.

نائب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، اظهار داشت: اگر سود بیش از 250 واحد باشد، روند رو به رشد قیمت‌ در بورس و افزایش قیمت سهام مشخص می‌شود و اگر کمتر از 250 واحد باشد، روند کاهش قیمت سهام مشخص می‌شود. 

پور ابراهیمی نماینده مردم کرمان در مجلس گفت: زمانی که سودآوری کاهش یابد، عرضه زیاد و تقاضا کم می‌شود و بالعکس زمانی که سودآوری بیش از حد انتظار باشد، فروش سهام کم و تقاضا زیاد می‌شود که این اتفاق افزایش قیمت را به دنبال دارد.

وی تصریح کرد: بنابراین یکی از دلایل افزایش قیمت‌ها این است که سودآوری شرکت‌ها در تعدیل‌های مثبت یا منفی سود سه ماهه شرکت‌ها نمایان شود.

رئیس هیئت مدیره بورس کالای ایران به عامل دیگر افزایش ارزش سهام در بورس اشاره کرد و گفت: عامل مؤثر دیگر در افزایش ارزش سهام بورس تغییر و به عبارتی افزایش قیمت دارایی پایه فارغ از سودآوری است، به طوری که ارزش سهام یک شرکت بر اثر تغییرات قیمتی که در بازار کالا، خدمات یا بازار مرتبط با حوزه مالی تغییر ‌کند.

وی به ذکر مثالی درباره افزایش ارزش سهام شرکت‌ها پرداخت و اظهار داشت: یک شرکت هواپیمایی را در نظر بگیریم که این شرکت از محل فروش خدمات به مسافر درآمد کسب می‌کند.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: اگر میزان درآمد شرکت بیش از آن مقدار که از محل موضوعات مورد بررسی در زمینه مالی پیش‌‌بینی کرده به دست آید، این تغییر ناشی از سود آوری است، ولی اگر افزایش ارزش سهام شرکت به دلیل افزایش ناگهانی قیمت هواپیما و گرانی آن باشد، این رشد ارزش سهام به علت تغییرات قیمت پایه است.

پور ابراهیمی گفت: بنابراین اگر یک شرکت هواپیمایی دارای تعداد 100 فروند هواپیما باشد، با گران شدن قیمت هواپیما ارزش سهامش به شدت رشد می‌کند و این موضوع حاصل از سودآوری نیست، بلکه به دلیل تغییرات قیمت پایه دارائی است.

وی در ادامه افزود: اتفاقی که در حال حاضر در بورس ایران  رخ داده است، تغییرات قیمت دارایی پایه در کنار تغییرات مربوط به سودآوری بعضی از  شرکت‌هاست.

رئیس هیئت مدیره بورس کالای ایران، تصریح کرد: به عنوان مثال یک کارخانه فولاد در سال 89 با 400 میلیون دلار سرمایه‌ با دلار 1000 تومان در آن زمان ارزش سهامش معادل 400 میلیارد تومان بود و همان کارخانه در سال 92 با همان میزان سرمایه‌ با دلار 3000 هزار تومان ارزش سهامش 300 درصد رشد کرده است.

وی گفت: بنابراین قیمت جدید حاصل از افزایش قیمت دلار اثر خود را روی قیمت سهام می‌گذارد، زیرا مجموع قیمت تک سهم ارزش کل شرکت است در نتیجه قیمت تک سهم هم افزایش می‌یابد.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: به طور کلی افزایش جدید قیمت‌ها که در جریان افزایش شاخص‌های بورس مشاهده می‌شود، به دو دلیل است، یکی حاصل از تغییرات و دیگری افزایش سودآوری شرکت‌‌هاست که این شرکت‌ها بیشتر صادراتی‌اند که با افزایش قیمت دلار سودشان بسیار زیاد شده است.

پور ابراهیمی، افزود: البته بعضی از شرکت‌های وارداتی مثل شرکت‌های دارویی با گران شدن مواد اولیه نه تنها سودآوری‌شان کم شده، بلکه به دلیل عدم پیش‌بینی نرخ ارز زیان‌ده هم شده‌اند.

وی گفت: به نظرم در شرایط فعلی سهم عمده را تغییرات قیمت دارایی پایه ایجاد می‌کند و در اصل می‌توان گفت که تجدید ارزیابی دارایی در بورس صورت می‌گیرد و اگر مبنای قیمت‌ها این طور باشد، روند حبابی و مصنوعی نداریم و  قیمت‌ها واقعی است.

رئیس هیئت مدیره بورس کالای ایران گفت: البته زمانی‌که سهام‌ شرکت‌ها مثبت است، درصد کمی برای دیگر نمادها هیجان ایجاد می‌کند؛ به عبارت دیگر تا حدود کمی قیمت‌ها را حبابی افزایش می‌دهد، ولی درصد عمده آنان حبابی نیستند.