اما برنامه سهامدار عمده برای صادرات بیشتر به خارج از کشور و همچنین ورود این شرکت به بازار سرمایه و همچنین بحث‌های مطرح شده درخصوص سوخت شرکت‌های سیمانی سبب شد به سراغ مدیرعامل شرکت 65 میلیارد تومانی سیمان ساوه برویم تا طی گفت‌وگویی از آخرین تحولات صورت گرفته در این شرکت و همچنین صنعت سیمان مطلع شویم.
آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگو با مهندس شیخانی، مدیرعامل شرکت سیمان ساوه است:
در ابتدا شرح مختصری از فعالیت شرکت سیمان ساوه از زمان تاسیس تاکنون ارائه کنید؟
سیمان که از آن به عنوان خمیرمایه توسعه در رشد اقتصادی و اجتماعی یاد می‌شود، به عنوان یک محصول ساختمانی نقش اساسی در سازندگی جوامع بشری امروزی دارد. مقدار تولید جهانی سیمان 1800 میلیون تن در سال است.
اولین کارخانه سیمان در کشور نیز به ظرفیت 100 تن در روز در سال 1310 در شهرری تهران راه‌اندازی شد.
مصرف سرانه سیمان که یکی از شاخص‌های مهم سازندگی در کشور است، در حال حاضر 460 کیلوگرم برای هر نفر است.
در راستای سیاست‌های کلی نظام و برنامه‌های وزارت صنایع و معادن مقرر شد که تولید سالانه سیمان تا سال 1400 به 70 میلیون تن افزایش یافته و مصرف سرانه از 460 کیلوگرم فعلی به 830 کیلوگرم ارتقا یابد.
در همین راستا شرکت سیمان سفید ساوه در سال 1367 به منظور احداث یک واحد تولید سیمان سفید به ظرفیت 500 تن در روز و در جاده بویین زهرا، 60 کیلومتری ساوه تاسیس شد.
در مورد ظرفیت تولید و اینکه چه محصولاتی تولید می‌کنید توضیحاتی ارائه دهید؟
این شرکت موفق شد اولین واحد تولید سیمان سفید کشور به ظرفیت 500 تن تولید کلینکر در روز را در سال 1375 به مرحله بهره‌برداری برساند و با توجه به کیفیت محصول تولیدی و بازارهای صادراتی و معادن غنی آهک و کائولن به منظور استفاده بهینه از امکانات و تجهیزات شرکت در سال 1378 تصمیم به توسعه کارخانه سیمان سفید گرفته شد. این شرکت موفق شد دومین خط تولید سیمان سفید را در سال 1381 با سرمایه‌گذاری معادل 30 درصد هزینه‌های یک خط کامل جدید و استفاده بهینه از امکانات به مرحله بهره برداری برساند و ظرفیت کارخانه سیمان سفید را از 500 تن به یک هزار تن در روز افزایش دهد. سیمان ساوه سالانه 315 هزار تن سیمان تولید می‌کند و بزرگ‌ترین تولید‌کننده سیمان سفید در کشور است که سهمی‌در حدود 38 درصد سیمان بازار را به خود اختصاص داده است.
با توجه به وضعیت بازار سیمان خاکستری و کمبود این محصول در منطقه و همچنین با توجه به برنامه‌ریزی وزارت صنایع و معادن به منظور افزایش تولید سیمان کشور تا مرز 70 میلیون تن در سال، این شرکت در سال 1381 تصمیم به احداث بزرگ‌ترین واحد سیمان کشور به ظرفیت هفت هزار و 200 تن در روز معادل 5/2 میلیون تن در سال در 14 کیلومتری همان کارخانه گرفت و توانست از سال 1382 به بعد این پروژه را اجرایی کند و می‌توان گفت این پروژه در اواخر سال 85 به تولید رسید. خوشبختانه این پروژه هم اکنون در حال اجرا بوده و سیمان ساوه را به خاطر تنوع تولیدی که هم سیمان سفید و هم خاکستری تولید می‌کرد و همچنین تحت یک مدیریت انجام می‌شد به یکی از بر‌ترین کارخانه‌های سیمان ایران تبدیل کرد.
کل مبلغ سرمایه‌گذاری این پروژه بالغ بر 1900 میلیارد ریال است که معادل 30 درصد آن آورده سهامداران و مابقی هم از محل تسهیلات صندوق ذخیره ارزی و تسهیلات بانک‌های داخلی و خارجی تامین شده است.
لطفا در‌خصوص تولید و فروش شرکت در سال مالی 90 توضیح دهید؟ همچنین در صورت امکان شرحی در مورد عملکرد پنج ساله داده شود.
فروش سالانه سیمان ساوه بالغ بر 120 میلیارد تومان در سال است که به نسبت سال‌های مختلف فرق می‌کند. ولی این شرکت در حال حاضر بین 120 تا 130 میلیارد تومان فروش دارد که از این فروش حدود پنج تا 10 درصد از محل صادرات است و مابقی آن از فروش داخلی است.
در سال 90 شرکت توانست در حدود 299 هزار و 763 تن کلینکر سفید و یک میلیون و 832 هزار و 828 تن کلینکر خاکستری تولید کند و همچنین توانستیم معادل 264 هزار و 204 تن سیمان سفید و یک میلیون و 811 هزار و 817 تن سیمان خاکستری تولید کنیم.
خوشبختانه در سه ماه اول سال جاری نیز توانستیم 86 هزار و 305 تن کلینکر سفید و 561 هزار و 357 تن کلینکر خاکستری تولید کنیم که نسبت به دوره مشابه سال مالی قبل به ترتیب معادل هشت درصد و 38 درصد افزایش نشان می‌دهد.
میزان فروش و مصرف داخلی سیمان ساوه چقدر است؟
به طور کلی شرکت توانست طی سال مالی 90 معادل 942 هزار و 766 تن سیمان فله و 18 هزار و 53 تن سیمان خاکستری را در داخل تولید کند و در سیمان سفید نیز معادل 10 هزار و 632 تن سیمان فله سفید و 217 هزار و 553 تن سیمان پاکتی را در داخل تولید کرد.
شرکت توانست از محل فروش محصول سیمان خاکستری در داخل 99 میلیارد تومان و از محل فروش سیمان سفید در داخل حدود 25 میلیارد تومان درآمد کسب کند.
سیمان سفید از لحاظ ظرفیت 38 درصد سهم بازار و در خاکستری نیز سهمی‌در حدود 7/3 درصد بازار را به خود اختصاص داده است.
سال مالی 90 ، سال خوبی برای صنعت سیمان نبود آن هم به این دلیل است که به خاطر افزایش نرخ‌های حامل‌های انرژی و متعاقب آن عوامل تولید، مساله‌ حمل و استخراج مواد، نرخ کارگری به شدت افزایش پیدا کرد و در حقیقت تامین قطعات و نیازهای ماشین‌آلات شرکت به تبع افزایش نرخ دلار افزایش داشت و منجر شد که تقریبا هزینه‌های شرکت در سال 90 حدود 34 تا 35 درصد رشد داشته باشد، در صورتی که این شرکت افزایش نرخی برای سیمان نداشت. ضمن اینکه بخش زیادی از درآمد شرکت متاسفانه به خاطر تسعیر نرخ ارز از دست رفت. دلیل آن هم این است که وقتی ما پروژه را گشایش کردیم و از صندوق ذخیره ارزی استفاده کردیم، نرخ یورو در حدود 900 بوده، ولی در حال حاضر باید با یورو 1700 تومان تسعیر شود.
در اینجا جا دارد که بانک مرکزی راهکاری را برای این قضیه بیندیشد سوال این صنعت این است که اگر قضیه برعکس بود، یعنی اگر در زمان گشایش، نرخ یورو 1700 بود و الان نرخ یورو 900 بود، آیا بانک مرکزی قبول می‌کرد؟ به طور قطع قبول نمی‌کرد زیرا بانک حاضر به ضرر نیست و به نظر من جا دارد که مسوولان بانکی با مسوولان صنعت سیمان در رابطه با نرخ تسویه حساب صندوق ذخیره ارزی به توافق برسند و صنعت حتما جرایمش را نیز پرداخت می‌کند.
آیا سهام سیمان ساوه به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های هلدینگ سیمان فارس و خوزستان در بورس عرضه می‌شود؟
شرکت سیمان ساوه در سال 90 برای ورود به بازار سرمایه اقدام کرد که خوشبختانه مراحل آن طی شده و امیدواریم در سال 91 با تلاش هلدینگ فارس و خوزستان وارد بورس شویم.
لازم به توضیح است اگرچه رفتن به بورس کار شرکت‌ها را به نسبت زیاد می‌کند، ولی در مجموع کار صحیحی است و باعث به وجود آمدن شفافیت اطلاعاتی می‌شود و ما امیدواریم که هر چه زودتر این عمل انجام شود و سهامداران ما بتوانند از این کارخانه که منحصر به فرد در تولید سیمان کشور است، استقبال خوب و بهره‌برداری مناسب کنند.
لطفا در خصوص صادراتتان که به چه میزان و به چه شکل انجام می‌شود توضیحاتی را ارائه دهید؟
شرکت سیمان ساوه، بزرگ‌ترین صادر‌کننده سیمان سفید و کلینکر در کشور است و عمده بازار این شرکت در سیمان‌سفید عراق و قطر است.
شرکت در سه ماهه اول امسال حدود 20 هزار تن سیمان و کلینکر سفید صادر کرد که در مقایسه با سال گذشته از نظر وزنی حدود 14 درصد افزایش داشته است. حدود 12 هزار تن سیمان و کلینکر خاکستری صادر شد که در مقایسه با سال گذشته حدود 56 درصد رشد نشان می‌دهد.
در سال مالی 90 هم بالغ بر 293 هزار تن سیمان سفید و یک میلیون و 788 هزار و 678 تن هم سیمان خاکستری تحویل داشتیم و در همان سال در حدود 25 هزار تن کلینکر سفید و 37 هزار و 645 تن سیمان سفید صادر شد و معادل 27 هزار و 986 تن سیمان خاکستری صادرات داشتیم که جمع صادرات در مجموع مبلغ هفت میلیون و 700 هزار دلار درآمد ارزی برای شرکت داشته است.
میزان وارداتتان به چه میزان بوده است؟
صنعت سیمان وابستگی ارزی خیلی پایینی دارد، در حقیقت می‌توان گفت که سیمان صنعتی است که برای تولید محصولاتش خودکفا است، این شرکت مواد معدنی خود را در داخل تهیه می‌کند و همین طور ماشین‌هایی که از خارج می‌آید، ارز بری اش بالا نیست و در واقع یک سری قطعات یدکی است که تقریبا در صنعت سیمان هر تن تولید کلینکر حدود یک و نیم دلار برای قطعات و سایر مسائل آن هزینه دارد.
چنانچه سیمان با نرخ تعادلی در بورس کالا عرضه شود و قیمت گذاری آن از سوی دولت صورت پذیرد، به نظر شما سرنوشت آزاد سازی نرخ سیمان به صورت تدریجی و پلکانی به چه صورت خواهد بود؟
یکی از راهکارهایی که می‌توانیم قیمت سیمان را کشف بکنیم، ورود به بورس کالاست و می‌توان گفت که اکثر کارخانجات سیمان در سال گذشته و سال‌های قبل این اقدام را انجام دادند و الان در بورس کالا می‌توانند معامله شوند، ولی از این موضوع استقبال خوبی نشده و آن هم به این دلیل است که وقتی قیمت‌های مصوبی در حقیقت دارد اجرا می‌شود و خریداران وقتی می‌توانند از درب کارخانه راحت‌تر خریداری کنند، قطعا وارد بورس نمی‌شوند. بورس کالا زمانی می‌تواند فعال باشد که نرخ در آنجا تعیین شود. در زمان پیک مصرف قطعا قیمت بالاتری برای کالای سیمان پیشنهاد می‌شود و مواقعی که مصارف پایین بیاید، تولید ما چون پیوسته است، انبوه تولید باعث می‌شود که قیمت‌ها در فصل‌های غیر پیک پایین بیاید و این خود تعادل ایجاد می‌کند.
افزون بر این، دستوری بودن قیمت سیمان در حال حاضر با توجه به ظرفیت تولید سیمان که بالای 77 میلیون تن است نیازی نیست، باید قیمت سیمان خاکستری را کنترل شده وارد بورس کنیم. اگر نظام تعیین قیمت در بورس گذاشته شود یک تعادل در قیمت و مصرف ایجاد خواهد شد، ضمن اینکه برای پروژه‌هایی هم که می‌آیند در بورس کالا سیمان خریداری کنند یا برای خریداران عمده می‌تواند خیلی مثبت باشد، چرا که می‌توانند به صورت مدت دار خرید را انجام دهند.
در مجموع بورس برای این کار یک راهکارهای بسیار خوبی هم ارائه داده و در حقیقت ناچاریم به آن سمتی برویم که آزاد سازی قیمت سیمان را انشاالله بتوانیم شاهد باشیم.
با توجه به اینکه صنعت سیمان صنعت پیری است، این شرکت برای نوسازی چه اقدام اساسی انجام داده است؟
در حقیقت به طور مداوم این امر در این صنعت اتقاق می‌افتد. نوسازی، بهسازی، تغییر بعضی از خطوط تولید و تغییر بعضی از سیستم‌های تولید به طور مداوم انجام می‌شود.
ضمن اینکه صنعت سیمان در ایران از نظر تکنولوژی روز دنیا عقب نیست و تقریبا با این تکنولوژی تولید می‌کند و در واقع مشکل فقط در مصارف انرژی هست که خوشبختانه کارهای خوبی قرار است انجام شود و امیدواریم که به نتیجه برسد.
به نظر من صنعت سیمان توانسته با تولیدش در این 70 سال، خیلی از نیازهایش را بومی‌کند و بسیاری از نیازهای قطعات مصرفی اش را در داخل تولید کند که یکی از شاخص‌های مثبت این صنعت است.
سودآوری شرکت به چه میزان است؟
صنعت سیمان، صنعت سودآوری است، به دلیل اینکه صنعت سرمایه بری است و سرمایه زیادی برای نصب ماشین‌آلات و تاسیس یک کارخانه گذاشته می‌شود به تبع آن باید سودش هم مناسب باشد، ولی اگر بخواهیم مقایسه بکنیم با سود بازار نه، خیلی هم مناسب نیست ولی در حقیقت به عنوان یک صنعت، صنعت سودآوری است و می‌تواند با تمهیداتی که در هلدینگ‌های عمده سیمان مثل هلدینگ فارس و خوزستان و سایر هلدینگ‌ها پیگیری می‌شود، روز به روز برای سهامداران سودآورتر شود.
آیا اقدام اخیر شرکت‌های سیمانی مبنی بر تسعیر نرخ ارز در بازار آزاد صحت دارد؟ (با توجه به اینکه قبلا با دلار دولتی انجام می‌شد)
صحت ندارد. زیرا خود بانک با نرخ مرجع با ما محاسبه می‌کند و نرخ مرجع هم دلار 1226 تومان است و یورو هم 1600 تومان ولی ما نرخی که از صندوق گرفتیم زیر 1000 تومان بوده و برای آن یک راهکاری باید پیدا کنند که این صنعت هر ساله بابت نرخ تسعیر ارز هزینه‌هایش اضافه نشود.
جایگاه صنعت سیمان در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
صنعت سیمان مظلوم واقع شده است، زیرا این صنعت بدون اینکه هیچ کمکی از دولت بگیرد توسط سرمایه گذاران بخش خصوصی و بخش عمومی‌تولید سیمان را افزایش داد و در اقصی نقاط کشور کارخانجات سیمان تاسیس شد و اشتغال ایجاد کرد بدون اینکه حتی به غیر از استفاده از صندوق ذخیره ارزی، رقمی‌را از دولت کمک گرفته باشد، ولی دولت نیامد با صنعت سیمان این توافق را بکند و لااقل در نرخ تسعیر ارز کمکی داشته باشد و همچنین در بحث هدفمندی یارانه‌ها که بحق هم درست بود، تسهیلاتی را برای این صنعت در نظر بگیرد و این صنعت را حمایت کند با وجود اینکه ما یک کالای استراتژیک تولید می‌کنیم.
در رابطه با حمل و نقل نیز این صنعت با مشکل هزینه‌های مالی بسیار زیادی روبه‌رو است.
اگر شرکت‌های فولادی بخواهند یک تریلی فولاد از درب کارخانه به هر سمت و مقصدی بفرستند، تقریبا اگر نرخ یک هزار تومان در نظر بگیریم حدود 24 میلیون تومان ارزش آن کالایی است که در آن تریلی بارگیری شده، در صورتی که همان تریلی با بار سیمان از درب کارخانه حدود یک میلیون و پانصد تومان می‌شود و ما شاهد تفاوت چشمگیر آن هستیم. در صورتیکه کاربری آنها در ساخت و ساز به نسبت همدیگر مساوی است. همان قدر که سیمان برای ساخت‌و‌ساز مهم است، فولاد هم مهم است و می‌توان این مقایسه را کرد و نتیجه گرفت که این صنعت بسیار مظلوم واقع شده است.
البته اگر انجمن صنفی سیمان که بسیار فعال و پویاست بتواند تعاملی را با وزارت صنعت،معدن و تجارت داشته باشد و این قیمت‌ها را در صنعت سیمان متعادل کند، کمک قابل توجهی را به صنعت سیمان کرده است.