روند سودآوری چهار استارت آپ بین‌المللی شامل شرکت های تسلا، اوبر، آمازون و Airbnb پس از ورود به بورس، مورد تحلیل و بررس قرار گرفت.

 

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس به نقل از دیجیاتو، ورود استارت آپ‌ها به بازار سرمایه با عرضه اولیه تپسی در فرابورس کلید می‌خورد. این اولین بار است که یک پلتفرم بزرگ قرار است وارد بازار سرمایه شود. این اتفاق اگرچه در ایران کاملا تازه اما در جای‌جای جهان بسیار تکرار شده است.

اپل و مایکروسافت جزو اولین شرکت‌های فناوری محوری بودند که سهام آنها در سال 1980 و 1986 عرضه عمومی شد. 97 درصد از ارزش کل دارایی‌های مایکروسافت مربوط به مالکیت فکری بوده و فقط 3 درصد از ارزش کل دارایی‌ها به ساختمان و تجهیزات و ... شرکت مربوط می‌شود. با این وجود ارزش سهام این غول فناوری بیش از 3 هزار برابر شده اگرچه در این مسیر افت‌ و خیزهایی داشته است.

سرمایه‌گذاری روی استارت آپ‌ها الزاما ارتباط مستقیمی با درآمدزایی و دارایی‌های فیزیکی آنها ندارد بلکه افراد با خرید سهام این استارت آپ‌ها روی توان آنها برای تحولی که در جامعه ایجاد و به همین دلیل رشد می‌کنند، سرمایه‌گذاری دارند.

دیر یا زود، فعالین بازار سرمایه نیز با این غریبه‌های فعلی آشنا می‌شوند. با این حال لازم است نوع نگاه به پلتفرم‌ها، الگوی کسب‌ و کاری آنها و حتی نحوه توسعه یا ارزش‌گذاری را نسبت به شرکت‌های سنتی تغییر داد.

بررسی روند سودآوری و رشد مالی چند استارت آپ بین‌المللی

شرکت خودروسازی آمریکایی تسلا در سال 2010 در بورس نزدک عرضه شد. سهام این شرکت طی 12 سال گذشته روند صعودی طی کرده است. روندی که طی 3 سال اخیر شدت بیشتری گرفته است. اگرچه قیمت سهم و ارزش بازار تسلا طی این سال‌ها همواره صعودی بوده اما نگاهی به روند درآمدی و سودآوری تسلا نشان می‌دهد این مجموعه تا سال 2019 عملا زیان‌ده بود.

ارزش بازار تسلا از سال 2019 رشد قابل توجهی داشته و حتی برای مقطعی به بیش از هزار میلیارد دلار رسید. این شرکت برای اولین بار در سال 2019 توانست ارزش بازاری بالاتر از فولکس واگن به ثبت برساند. فولکس واگن در سال 2019 حدود 10 میلیون دستگاه خودرو فروخت و این رقم برای تسلا در همان سال 367 هزار دستگاه خودرو است.

استارت آپ تاکسی هوشمند اوبر در سال 2009 تاسیس شد و سال 2019 در بورس نیویورک عرضه شد. ارزش بازار اوبر پس از ورود به بورس رشد قابل توجهی داشت.

اوبر سال 2018 برای عرضه اولیه در بورس، درآمد را 11.2 میلیارد دلار و درآمد خالص را فقط 997 میلیون دلار اعلام کرد. درآمدزایی که بخش اعظم رشد را مدیون اضافه شدن امکان سفر اشتراکی است. این مهم نشان می‌دهد یک ایده و اجرای درست چقدر می‌تواند در درآمدزایی یک مجموعه که دارایی اصلی آن نامشهود است تاثیر بگذارد. اوبر در حالی با طرح جدید موفق شده بود به سوددهی برسد که با اوج گرفتن کرونا طی 2 سال گذشته روند سودآوری آن نه تنها متوقف نشده بلکه زیان‌ده نیز شده است.پس از شوک ابتدایی شیوع کرونا و افت شدید ارزش سهام این شرکت با وجود روند زیان‌دهی، قیمت سهام تا اواسط سال 2021 رشد داشت.

برخی تحلیلگران اعتقاد دارند اوبر بعد عبور از سال سخت 2021 می‌تواند در سال جدید یکی از گزینه‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری باشد. آنها پیش‌بینی قیمت 75 دلاری به ازای هر سهم اوبر دارند. علت این موضوع سرمایه‌گذاری‌های در بخش تحویل غذا و خوراکی است که توسعه جغرافیایی خدمت دهی اوبر در تحویل مواد غذایی می‌تواند منجر به رشد ارزش بازار این شرکت شود. اما این توسعه فعالیت و سرمایه‌گذاری‌های اوبر ناشی از عرضه این شرکت در بورس است که توانست با فروش بخشی از سهام در بازار، تامین سرمایه برای برنامه‌ها کند.

شرکت آمازون سال 1994 تاسیس و فعالیت را به عنوان فروشگاه آنلاین کتاب آغاز کرد. چندی بعد اقدام به فروش محصولات نو یا دست دوم از طریق اینترنت کرد. اکنون این شرکت طیف گسترده‌ای از کالاها و محصولات را در کشورهای مختلف دنیا عرضه می‌کند. این شرکت تنها 3 سال پس از آغاز فعالیت در بورس نزدک عرضه عمومی شد و طی سالیان اخیر بازدهی 300 برابری را رقم زده است. اگر اتفاقات بورس آمریکا طی سال‌های 2000 تا 2002 و ترکیدن حباب اینترنت (دات کام) را نادیده گرفت سهام این شرکت و ارزش بازار آن همواره روند صعودی داشت.

آمازون جزو شرکت‌های فناوری محوری است که سهام آن طی دو دهه اخیر سودده بود. اما این موضوع تنها عامل رشد ارزش بازار و قیمت سهام آن نیست. جف بزوس در ژوئن 2017 با انتشار توییتی از مخاطبان درباره ایده‌های توسعه فعالیت نظرسنجی کرد. همین توییت کافی بود تا سرمایه‌گذاران برداشت کنند آمازون قصد توسعه فعالیت دارد از همین رو طی بازه زمانی میان مدت شاهد رشد قابل توجه ارزش سهام آمازون بود.

استارت آپ Airbnb طی سال‌های اخیر به یکی از محبوبترین خدمات اجاره اقامتگاه در سراسر دنیا بدل شده است.  این استارت ۀپ اواخر سال 2020 سهام را در بورس نزدک عرضه کرد و ارزش بازار آن در مدت زمانی کوتاه از 100 میلیارد دلار فراتر رفت.این رشد پس از عرضه در بورس باعث شد تا ارزش Airbnb از مجموع ارزش گروه بین‌المللی هتل‌های ماریوت و اکسپدیا که از غول‌های این صنعت هستند، بیشتر شود. با وجود ثبت زیان‌دهی Airbnb در سال 2020 سهام این شرکت در ماه‌‌های ابتدایی سال 2021 با رشد در تقاضا همراه بود.

بررسی تجربه‌های جهانی، وضعیت سهام شرکت‌ها، روند سودآوری و تغییر قیمت آنها نشان از همان تغییر رویکردی می‌دهد که جای خالی آن در بورس ایران حس می‌شود. شرکت‌های فناوری محور ایرانی، موسوم به استارت آپ‌ها به هر حال مسیری به جز ورود به بورس ندارند و نگاه سرمایه‌گذاران هم دیر یا زود نیاز به تغییر دارد. چرا که در جهان امروزی، دارایی‌های نامشهود از ارزش ویژه‌تری نسبت به املاک و دارایی مشهود برخوردارند. تغییری که قطعا به سرعت رخ نخواهد داد اما راه دیگری هم وجود ندارد.