دو کارشناس بازار سرمایه با بررسی مشکل خوراک گاز پتروشیمی ها در زمستان درخصوص پیش نیازهای رفع یا به حداقل رساندن این مشکل، توضیحاتی ارائه کردند.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، دو کارشناس بازار سرمایه با بررسی مشکل خوراک گاز پتروشیمی ها در زمستان درخصوص پیش نیازهای رفع یا به حداقل رساندن این مشکل در گفت و گو با دنیای اقتصاد ، توضیحاتی ارائه کردند.

کلید مشکل رفع تحریم‌ها است

کامل ابراهیمیان: هر سال و مخصوصا در پنج سال اخیر همواره در زمستان کاهش فشار گاز و به تبع آن قطعی گاز صنایع باعث شده اکثر شرکت‌‌های پتروشیمی برخی از خطوط تولید را از مدار خارج کنند یا با ظرفیت پایین‌‌تری مجبور به تولید شوند که این موضوع منجر به کاهش درآمد و افت ارزش این شرکت‌‌ ها در بازار سرمایه می‌شود.

متاسفانه افزایش میزان سرمایه‌‌گذاری در زیرساخت‌‌های این صنعت به‌دلیل تحریم‌ها میسر نشد و از طرف دیگر قیمت‌‌گذاری نامتوازن نرخ گاز خانگی و صنعتی باعث افزایش میزان مصرف در حوزه گاز خانگی شد. در نهایت این موضوعات موجب کسری گاز در فصول سرد سال شده و برای رفع یا به حداقل رساندن این معضل باید به بحث سرمایه‌‌گذاری در زیرساخت‌‌های گاز اهمیت داد. با توجه به اینکه پیش‌‌نیازهای این موضوع رفع تحریم‌ها است تا زمانی که تحریم‌ها رفع نشود مشکلات در این حوزه هر سال افزایش پیدا خواهد کرد.

علاوه بر این در نرخ‌‌گذاری گاز خانگی نیز باید مانند کشورهای توسعه‌‌ یافته عمل و از مصرف بی‌‌رویه گاز در بخش خانگی جلوگیری کرد. اصلی‌‌ترین وظیفه دولت در ابتدا تلاش برای برقراری یک رابطه درست دیپلماسی و رفع تحریم‌ها است. چون تا زمانی که تحریم‌ها رفع نشود دولت نمی‌تواند برنامه‌ها را در حوزه جذب سرمایه‌‌گذاری و توسعه تولید گاز به سرانجام برساند.

البته نباید فراموش کرد دولت همواره با کسری بودجه دست‌‌ و پنجه نرم می‌کند و تا کسری بودجه وجود دارد منبعی برای سرمایه‌‌گذاری در زیرساخت‌ها و افزایش تولید وجود ندارد. بنابراین برای جذب منابع به‌منظور سرمایه‌‌گذاری ضروری است تحریم‌ها رفع شود و تا زمانی که تحریم‌ها رفع نشود صحبت درباره حل این معضل یک درمان موقتی است. از سوی دیگر بحث مدیریت مصرف خانگی و تشویق مشترکان کم‌‌مصرف و جریمه افرادی که مصرف مازاد دارند نیز شاید بخشی از این کسری را تعدیل کند. راهکار موقت جبران کسری گاز این است که شرکت‌‌ها زمان تعمیرات را به فصول سرد منتقل کنند که برخی از شرکت‌‌ها نیز این کار را انجام دادند.

اکثر شرکت‌‌های پتروشیمی دارای صندوق‌های بازنشستگی و تامین اجتماعی هستند. این شرکت‌‌ها در سال گذشته ۲۰۰ هزار میلیارد تومان سود تقسیمی داشتند. یعنی صندوق‌های بازنشستگی و تامین اجتماعی که باید ماهانه تعهدات بازنشستگان را پرداخت کنند سال گذشته ۲۰۰هزار میلیارد تومان از محل سرمایه‌‌گذاری در شرکت‌‌های پتروشیمی سود گرفتند تا کسری منابع کمتر شود.

چنانچه قطعی گاز صنایع ادامه‌‌دار باشد شاهد کاهش سودآوری پتروشیمی و در نتیجه کاهش درآمد صندوق‌های بازنشستگی خواهیم بود. این صندوق‌ها با کسری منابع بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی مواجه هستند و این فشار کسری منابع به صندوق‌ها را تشدید خواهد کرد. در نتیجه این موضوع، کسری بودجه دولت افزایش پیدا می‌کند و در نهایت این موضوع منجر به کاهش ارزش پول ملی خواهد شد. چرا که دولت به دلیل تامین منابع باید اوراق منتشر کند، نرخ بهره در اقتصاد افزایش پیدا کند و این چرخه معیوب از صنایع به صندوق‌های بازنشستگی منتقل و از آنجا به بازنشستگان و مردم تحمیل می‌شود و در قالب تورم خود را نشان خواهد داد.

صنایع قربانی مصرف خانگی

احمد اشتیاقی: قطعی گاز بیشتر از همه صنایع بر پتروشیمی تاثیر می‌‌گذارد. صنایع دیگر می‌توانند از مازوت به‌عنوان سوخت جایگزین استفاده کنند اما چون خوراک صنعت پتروشیمی گاز است، قطعی موجب توقف تولید آن می‌شود و در نتیجه سود را از دست می‌دهد و این موضوع اثر را به واسطه عدم تولید بر قیمت سهام این شرکت‌‌ها می‌‌گذارد.

مصرف صنایع پتروشیمی گاز اتان است که بصورت شهری نیز استفاده می‌شود. هر سال در زمستان به این دلیل که مصرف خانوارها بالا می‌رود مشکل کمبود و قطع گاز صنایع بوجود می آید و در این میان عمدتا صنایع پتروشیمی متضرر می‌شوند. سایر صنایع مثل فولادی‌‌ها و سیمانی‌‌ها هم با مصرف مازوت باعث آلودگی هوا و محیط زیست می‌شوند اما صنعت پتروشیمی با توقف تولید و کاهش سودآوری مواجه است. با عدم تولید و فروش این صنایع سودآوری شرکت‌‌ها کاهش می‌یابد و به تبع کاهش سودآوری قیمت سهام را نیز کاهش می‌دهد و بازار سرمایه به این شکل از این موضوع متضرر می‌شود.

دولت باید از طریق ابزارهای تشویقی و تنبیهی که در مصرف خانگی تعیین می‌کند مصرف گاز را در بخش خانگی کنترل کند. قطع گاز صنایع اثرات جبران‌‌ ناپذیری نه تنها در بورس و برای سهامداران این شرکت‌‌ها که برای کل اقتصاد دارد. با توجه به اینکه اکثر صنایع پتروشیمی صادرات‌ محور هستند زمانی که با کاهش تولید مواجه می‌شوند درآمدهای ارزی هم با کاهش مواجه می‌شود و به این صورت اقتصاد نیز ضربه می‌‌خورد. درحالی‌که مدیریت نرخ ارز برای بانک مرکزی سخت شده اگر بخشی از درآمدهای صادراتی به واسطه توقف تولید صنایع پتروشیمی به دلیل قطع گاز از بین برود آسیبی بیش از پیش خواهیم دید.

یکی از راهکارهای موقتی رسیدگی به مطالبات شرکت‌های پتروشیمی است. شرکت‌های پتروشیمی سال‌ها است درخواست تعیین یک نرخ منصفانه و قابل رقابت با کشورهای منطقه را برای گاز مصرفی دارند. درحالی‌که برای مثال در قطر بهای گاز ۱۲سنت است شرکت‌‌های پتروشیمی ایرانی ۲۰ سنت بابت این موضوع پرداخت می‌کنند و این یعنی هزینه بالا و غیر‌رقابتی تولید. بنابراین اگر به واسطه مدیریت غلط، گاز پتروشیمی ها را قطع می‌کنند و این صنایع را با ضررهای جبران‌ ناپذیری مواجه می‌کنند. حداقل درباره نرخ گاز ضرر سهامداران را جبران کنند و قیمت گاز را بر اساس هاب‌‌های کشورهای تولید کننده گاز تعیین کنند نه هاب‌‌های اروپایی که مصرف‌‌کننده هستند.

از طرف دیگر مشکلات جدی در بحث قیمت‌‌گذاری مصرف خانگی هم وجود دارد. به‌دلیل شبکه سراسری مصرف خانگی گاز در ایران و گسترش مصرف از طرفی و تعیین نرخ‌‌های حداقلی در این بخش از طرف دیگر هیچ‌گونه حساسیتی در خانوارها برای مصرف گاز وجود ندارد و این موضوع باعث می‌شود مصرف گاز خانگی به‌شدت افزایش پیدا کند که معضلی بزرگ است.

گذشته از این سرمایه‌گذاری که باید بابت توسعه منطقه پارس جنوبی انجام می‌شد، نشده و با وجود اینکه ظرفیت مناسبی در منطقه وجود دارد توسعه نیافته است. بنابراین راهکارهای این مشکل توسعه میادین گازی و ایجاد یک الگوی مصرف بهینه در بخش خانگی است که با ایجاد توازن در قیمت‌‌گذاری گاز خانگی امکان‌‌پذیر خواهد بود.