ادامه بحران تقاضای تولید صنعتی
ساعت 24 دولت سیزدهم بدون توجه به بحرانی شدن بخش تقاضا برای تولید صنعتی موجود همچنان راه خود را میرود و با ارایه آمارهای غیر دقیق فضای تولید صنعتی را چشم نواز نشان میدهد. این درحالی است که صنعتگران با ارایه آمارهای تولید خود نشان میدهند برای سومین ماه پی در پی تولید با کمبود تقاضا روبه رو شده است.
بررسیها نشان میدهد صنعت همچنان با رکود و بحران تقاضا روبهرو است و عدد شامخ در تابستان۱۴۰۲به ندرت توانسته است از مرز۵۰ فاصله بگیرد. بررسی شامخ صنعت بیانگر این است که علاوه بر تقاضای ضعیف مشتریان داخلی، صادرات نیز بهدلیل پیمانسپاری ارزی، ضعیفترین عملکرد از بهمن سال گذشته (بهغیراز فروردینماه) را داشته و بنگاهها در آخرین ماه تابستان همچنان با چهار چالش تامین مواد اولیه، نقدینگی، نیروی کار متخصص و قطعی برق روبهرو بودهاند. پیمانسپاری ارزی، گریبان تولید و صنعت را گرفته است. بنگاهها در حالی همچنان با چالش تامین مواد اولیه و کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش دستوپنجه نرم میکنند که بررسی شامخ شهریورماه 1402 نشان میدهد تعهد ارزی و مشکلات مربوط به آن، تولید را بیش از پیش زمینگیر کرده است. شاخص مدیران خرید اقتصاد در حالی در آخرین ماه تابستان افزایش یافته و بیشترین میزان چهارماه اخیر را به ثبت رسانده است که بررسیها نشان میدهد، این بهبود حداقل در حوزه صادرات و فروش، تامین مواد اولیه، سرمایه در گردش و استخدام نیروی کار متخصص رخ نداده است. روند شامخ صنعت در تابستان 1402 بیانگر این است که صنعت همچنان در رکود عمیقی به سر میبرد و با بحران تقاضای موثر روبهروست؛ شامخ کل صنعت در این فصل بهسختی توانسته است در دوماه تیر و شهریور به مرز 50 واحد برسد. در شهریورماه شامخ مدیران خرید صنعت در حالی با اندکی بهبود نسبت به ماه قبل در مرز 50 قرار گرفته که مولفههای اصلی میزان سفارشهای جدید مشتریان و موجودی مواد اولیه خریداریشده همچنان زیر 50 گزارش شده است. بررسی شامخ صنعت بیانگر ادامه رکود تقاضا در این بخش است. تورم و کاهش قدرت خرید، میزان سفارشهای جدید مشتریان در این بخش را به کف سهماهه رسانده است. تقاضای ضعیف مشتریان داخلی تولید در حالی است که صادرات نیز به دلیل تبعات سیاست اشتباه پیمانسپاری ارزی و محدودیتهای صادراتی، بهاستثنای فروردینماه به کف هشتماهه رسیده است. کاهش تقاضای داخلی و کاهش فروش خارجی همچنین باعث شده است تا شاخص میزان فروش محصولات صنعت برای سومین ماه پیاپی در مسیر کاهشی پیش برود. در تابستان امسال میزان سفارش جدید مشتریان و صادرات کالاها در هر سهماه پایینتر از 50 واحد قرار گرفته است تا بحران تقاضای صنعت در این فصل به اوج خود برسد. بررسی روند شامخ صنعت در تابستان 1402، همچنین نشان میدهد که عدمتمایل نیروی انسانی متخصص به اشتغال در واحدهای تولیدی و مهاجرت نیروی کار متخصص به مشکلی فراگیر در اقتصاد، بهویژه بخش صنعت تبدیل شده است؛ به طوری که شاخص میزان استخدام و بهکارگیری در بخش صنعت به کمترین میزان 17ماهه خود از اردیبهشت 1401 غیر از فروردین و در کل اقتصاد به کمترین میزان هشتماهه رسیده است. شاخص شامخ در شهریور بهبود پیدا کرده و به قله چهارماهه برگشته است؛ در حالی که میزان صادرات و فروش داخلی بنگاهها برای سومین ماه متوالی کاهشی بوده و مشکلات تامین مواد اولیه، نقدینگی و نیروی کار متخصص پابرجا مانده است. مشکلات ازنگاه فعالان بررسی مشکلات اصلی از دید فعالان اقتصادی نشان میدهد که حذف صنایع فولادی و سیمانی از بورسکالا به دلیل بالا بودن قیمت و همچنین تحمیل فروش به تولیدکنندگان با قیمتگذاریهای دستوری بسیار پایین در بازار، در شرایطی که مواد اولیه خریداریشده در قیمتهای بالایی تامین شدهاند، باعث میشود تا تولیدکنندگان تمایلی به فروش در قیمتهای تحمیلی نداشته باشند و این صنایع در رکود هستند. همچنین پیمانسپاری ارزی و الزام نحوه رفع تعهد ارزی و قوانین مخل صادرات باعث شده است تا صادرات کاهش یابد. این موضوع بهویژه در صنایع شیمیایی نمود داشته است. در این ماه افزایش نرخ خوراک پتروشیمیها به دلیل افزایش نرخ ارز و قوانین مخل دیگر تولید و صادرات نیز کاهش داشته است. کاهش قدرت خرید مصرفکننده نهایی برای خرید موادی مانند گوشت و مرغ و کمبود نقدینگی شرکتهای فعال در این بخش باعث شده است تا صنایعی (صنایع شیمیایی) که مواد مصرفی این صنایع را تولید میکنند مانند (تولید داروهای دامی) با رکود روبهرو شوند. در این ماه اکثر صنایع با کمبود شدید نقدینگی و افزایش قیمت مواد اولیه روبهرو بودند. عدمپرداخت تسهیلات بانکی باعث تشدید در کمبود نقدینگی شده است. بررسیها نشان میدهد که در برخی مناطق کشور قطعی برق بیش از یکروز در هفته همچنان وجود داشته است که باعث کندی فعالیت تولید میشود (شیمیایی). همچنین اعمال قوانین جدید برای اخذ مالیات بر صادرات برخی از مواد اولیه که محصول نهایی است، باعث کاهش صادرات شده و انگیزه تولیدکنندگان را برای صادرات کاهش داده است (کانی غیرفلزی)