کاربرد اوراق قرضه، نحوه محاسبه و پرداخت سود، انواع اوراق، مهم‌ترین فواید و چگونگی تعیین سررسید آن مورد بررسی قرار گرفت.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، یکی از ابزارهای تامین مالی اوراق قرضه است که در بازار سرمایه کاربرد دارد. برای مثال شرایطی را تصور کنید که به‌عنوان صاحب یک کسب ‌و ‌کار به سرمایه بزرگ نیاز دارید و نمی‌خواهید از بانک وام دریافت کنید. در چنین حالتی می‌توانید اوراق قرضه‌ را بفروشید و از آن برای سرمایه ‌گذاری استفاده کنید.

مفهوم اوراق قرضه چیست؟

اوراق قرضه (Bonds) یکی از انواع اوراق بدهی است که دارنده می‌تواند با کمک این اوراق سرمایه مورد نیاز را جمع‌آوری کند. این اوراق نوعی قرارداد هستند که به واسطه آن‌ها یک سرمایه‌گذار، مقدار پول مشخصی را به یک شرکت یا ارگان خاص برای انجام فعالیت مشخص قرض می‌دهد. البته شرکت و ارگانی که پول می‌گیرد، باید متعهد شود سود پول سرمایه‌گذار را به‌صورت دوره‌ای پرداخت کند. مقدار سود و بازه‌های زمانی پرداخت سود باید همه از قبل مشخص شوند.

سود اوراق قرضه چگونه محاسبه و پرداخت می‌شود؟

هرچه اوراق قرضه بلندمدت‌تر باشد، سود و بهره‌ای که برای آن تعیین می‌شود بالاتر خواهد بود. این اوراق در اکثر مواقع نرخ بهره ثابت و مشخصی دارند از همین رو سرمایه‌گذاری روی اوراق نسبت به خرید سهام که یک نوع دیگر از سرمایه‌گذاری بشمار می‌آید، کم ریسک‌تر است.

البته خرید اوراق و خرید سهام تفاوت‌های دیگری نیز دارند. برای مثال زمانی‌که موعد سررسید اوراق می‌رسد، صادرکننده پول، اصل سرمایه‌ را بازپرداخت می‌کند این درحالی است که با خرید سهام، مالکیت بخشی از شرکت اختصاص پیدا خواهد کرد و بازدهی آن به میزان سودی که ‌دست می‌آید بستگی دارد و همین موضوع خرید سهام را پرنوسان‌تر و پرریسک‌تر می‌کند.

زمانی که طرفین بر سر موضوعاتی چون مقدار سود و بازه‌های پرداختی آن به توافق رسیدند، باید مشخص کنند پرداخت سود در چه زمان‌هایی انجام شود. پرداخت بهره معمولا به‌صورت ماهانه، سه و 6 ماهه و سالانه است.

نکته دیگری که در رابطه با اوراق با درآمد ثابت وجود دارد، قابل مبادله بودن این اوراق است. بنابراین اگر شخصی اوراق با درآمد ثابت را از مقدار اسمی که دارد، کمتر بفروشد اصطلاحا گفته می‌شود فروش با تنزیل انجام شده است. از طرف دیگر، اگر فروش بالاتر از مقدار اسمی باشد، اوراق با صرف به فروش رفته‌اند.

انواع اوراق قرضه

در ایران اوراق قرضه انواع مختلفی دارند که به شرح هر یک پرداخته می شود:

اوراق قرضه دولتی

زمانی که دولت‌ها تصمیم می‌گیرند از اوراق قرضه برای تامین منابع مالی استفاده کنند، باید درخواست صدور اوراق قرضه دولتی بدهند .این اوراق توسط دولت عرضه می‌شود و ریسک سرمایه‌گذاری روی آن به شرایط اقتصادی بستگی دارد. به‌طوری‌که هرچه شرایط اقتصادی جامعه مساعدتر و مطمئن‌تر باشد، ریسک سرمایه‌گذاری نیز کمتر خواهد بود. هدف از فروش این اوراق، پرداخت حقوق و صورت‌حساب‌های دولت است.

اوراق قرضه شهرداری

انتشار و عرضه اوراق قرضه شهرداری توسط شهرداری‌ها انجام خواهد شد و هدف از عرضه این اوراق، تامین منابع مالی مربوط به پروژه‌های شهرداری است. البته درآمد اصلی شهرداری از مالیات دریافتی است اما اگر به هر دلیلی، مالیات دریافتی برای انجام پروژه‌ها کافی نباشد، شهرداری اقدام به فروش این اوراق می‌کند. از جمله فعالیت‌هایی که با درآمد حاصل از فروش این اوراق انجام می‌شود، می‌توان به ساخت بیمارستان، ساخت نیروگاه، ساخت پل، ساخت خیابان، ساخت فرودگاه و ساخت دفاتر دولتی و اداری اشاره کرد.

اوراق قرضه شرکتی

زمانی که اوراق توسط یک شرکت یا کسب‌ و کار منتشر شوند به آن‌ها اوراق قرضه شرکتی گفته می‌شود. این اوراق زمانی منتشر می‌شوند که یک شرکت تصمیم به شروع یک پروژه بزرگ می‌گیرد اما توانایی پرداخت هزینه‌های مالی را ندارد. در چنین شرایطی برای تامین منابع مالی از اوراق قرضه شرکتی استفاده می‌شود. مزیتی که این نوع از اوراق دارد، تنوع بالای آن است و صاحبین سرمایه گزینه‌های زیادی برای انتخاب اوراق خواهند داشت .توجه داشته باشید که به اوراق قرضه شرکتی برخلاف اوراق شهرداری مالیات تعلق می‌گیرد.

مهم‌ترین فواید اوراق قرضه

امور مالی از مهم‌ترین بخش‌های هر معامله بشمار می‌آیند و برای سرمایه‌ گذاران و سرمایه‌پذیران از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. از اصلی‌ترین دلایل محبوبیت اوراق، زمان دریافت دقیق سود دوره‌ای، امکان فراخوانی توسط سرمایه‌پذیر و امکان فروش برای سرمایه گذاران هستند.

سررسید اوراق قرضه چگونه تعیین می‌شود؟

سررسید یا طول عمر هریک از اوراق متفاوت است و ‌طور کلی در بازه یک تا 50 ساله تقسیم‌بندی می‌شود. سررسید اوراق قرضه به سه دسته تقسیم می‌شود که عبارتند از:

- اوراق قرضه کوتاه‌مدت که زمان سررسید آن‌ها بین یک تا 5 سال است.

- اوراق قرضه میان‌مدت که زمان سررسید آن‌ها بین 5 تا 10 سال است.

- اوراق قرضه بلندمدت که زمان سررسید آن‌ها بیش از 10 سال است.

نکات مهم درباره اوراق قرضه که باید بدانید!

اگر قصد تهیه هریک از انواع اوراق را دارید، باید در ابتدا با نکات زیر آشنا شوید:

- هریک از اوراق دارای ارزش اسمی مشخصی هستند.

- عرضه برخی از اوراق به‌صورت خصوصی است. بنابراین تنها ناشر و خریدار امکان فروش این اوراق را دارند.

-افرادی که اوراق قرضه دارند، تنها زمان رویدادهای خاص حق رای دارند.

- داشتن اوراق قرضه به معنای داشتن مالکیت آن سازمان یا شرکت نیست و سود سهمی آن سازمان تنها به سهامداران پرداخت خواهد شد و دارندگان اوراق سهمی از سود نمی‌برند.

دوره آموزشی اوراق قرضه

اوراق قرضه از ارکان‌های مهم بازارهای مالی است که می‌توان با آن سرمایه‌گذاری انجام داد. از آنجایی که خرید و فروش این اوراق با سرمایه یک سازمان و شرکت مرتبط است، توصیه می‌شود در دوره آموزشی اوراق قرضه شرکت کنید تا هر آنچه باید در رابطه با این اوراق، ارزش، نحوه محاسبه سود و بهره، تعیین زمان‌های بازپرداخت و ... بدانید در اختیار قرار گیرد .عدم آشنایی با موارد فوق ممکن است باعث از دست دادن سرمایه و کسب و کاری که دارید شود. از همین رو برای جلوگیری از بروز هرگونه زیان و مشکل توصیه می‌شود حتما آموزش‌های لازم را پشت سر بگذارید.

کلام آخر

اوراق قرضه با درآمد ثابت یکی از رایج‌ترین حالت‌های سرمایه‌گذاری در جهان است که به دلیل ریسک پایین، مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار دارد. حال برای آنکه انتخاب درستی داشته باشید به تعریف دقیق این اوراق، انواع آن، فوایدی که دارند و ... پرداخته شد تا هنگام نیاز به سرمایه بهترین تصمیم‌گیری را داشته باشید.