ساعت 24 - هر دلار آمریکا در بازار ارز ایران اکنون چند نرخ دارد و بانک مرکزی با توجه به سیاست‌های کلان اقتصادی و نیز سیاست دولت در راضی نگه داشتن همه شهروندان ایرانی اعم از تهیدستان و نیز رانت‌خواران ارزی و نیز فعالان اقتصادی و صنعتی به هر فعالیت با قیمت ویژه‌ای دلار می‌دهد.

بر همین اساس بود و هست که واردات انواع اتومبیل از چین و نیز انواع گوشی موبایل هم توانستند از وزارت صمت دلار با نرخ نیمایی که در سال گذشته به‌طور متوسط دست‌کم ۱۰دلار زیر قیمت بازار آزاد بود، میلیاردها میلیارد سود بادآورده به دست آورند. در ماه‌های اخیر اما به دلایل گوناگون قیمت هر دلار بالا رفت.

در این وضعیت تفاوت قیمت هر دلار نیمایی با دلار آزاد به ۲۰هزار تومان رسید. این تفاوت قابل اعتنا اما موجب شده است تقاضا برای دلار نیمایی روند شتابانی را تجربه کند. در این وضعیت چه باید کرد؟ به‌نظر می‌رسد اگر بانک مرکزی بخواهد به همه تقاضاهای بازار ارز جواب دهد باید ارز بیشتری به بازار سرازیر کند که بعید است توانایی کافی برای این کار داشته باشد.

اگر بانک مرکزی بخواهد این راه را که ارزپاشی آشکار است ادامه دهد باید به روزی بیندیشد که دیگر چیزی در خزانه نمی‌ماند. اگر بانک مرکزی بخواهد جلوی تقاضای موثر را بگیرد باید راهی برگزیند که دلار بازار آزاد به بازار نیمایی نزدیک شود. این کار نیز آسان نیست زیرا برای اینکه چنین اتفاقی بیفتد باید قیمت نیمایی را افزایش دهد یا باز هم دلار بیشتری به بازار عرضه کند.

در صورتی که عرضه ارز را باز هم افزایش دهد و مابه‌التفاوت را باز هم از این مسیر کاهش دهد در جایی متوقف می‌شود. به نظر می‌رسد بانک مرکزی این‌بار وزارت صمت را در فشار قرار داده است که برای یک دوره‌ای که معلوم نیست چقدر طول می‌کشد راه ثبت سفارش را مسدود وبه انحراف بکشد. به این ترتیب است که وزارت صنعت، معدن و تجارت ناگهان اعلام می‌کند ثبت سفارش برای شرکت‌های بازرگانی متوقف و برای شرکت‌های تولیدی به شرط اینکه برنامه تولید امسال را به این وزارتخانه داده باشند بررسی خواهد شد.

حالا بانک مرکزی می‌خواهد نفس تازه کند و تقاضای موثر در بازار ارز را دست‌کم برای دوره کوتاهی با تاخیر مواجه کند. آیا این کار می‌تواند بازار ارز را از تنگنا خارج کند؟ به نظر می‌رسد باید منتظر ماند و دید. در صورتی که دولت بخواهد قیمت دلار نیمایی را افزایش دهد، شاید شاهد کوچ واردکنندکان به سوی واردات کالاهایی باشد که اکنون دلار ۲۸۵۰۰ تومانی می‌گیرند.