اقتصاد100- افزایش بی‌سابقه نرخ دلار به مرز ۹۲ هزار تومان و پیش‌بینی عبور از ۱۱۰ هزار تومان، بازار ارز ایران را در وضعیتی بحرانی و بدون مدیریت مؤثر قرار داده است؛ کارشناسان هشدار داده‌اند که ادامه این روند اقتصاد کشور را با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهد کرد.

در هفته‌های اخیر، بازار ارز ایران با شرایط بحرانی بی‌سابقه‌ای روبه‌رو شده است. با وجود اینکه قیمت دلار در محدوده ۸۸ هزار تومان در نوسان است، اما در همین هفته اخیر، این ارز آمریکایی حتی کانال ۹۲ هزار تومان را نیز لمس کرد. این وضعیت نشان می‌دهد که کنترل بازار ارز به‌طور کامل از دست مسئولین خارج شده و هیچ نهادی مسئولیت این بحران را برعهده نمی‌گیرد. حال، سوال اساسی این است که آیا باید برای عبور دلار از مرز ۱۰۰ هزار تومان نیز آماده باشیم؟

بحران عدم اختیار در تصمیم‌گیری اقتصادی

حسین راغفر، تحلیلگر اقتصادی و عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا، این شرایط را ناشی از بحران ریشه‌دار اقتصادی در کشور می‌داند. وی در گفت‌وگویی با خبرنگار دیده‌بان ایران تصریح کرد که هیچ‌کدام از نهادهای اقتصادی در ایران اختیار لازم برای اتخاذ تصمیمات جدی را ندارند. او تاکید کرد: «سیاست‌های اقتصادی موجود، بیشتر در راستای توجیه ناکارآمدی‌ها و مواضع اشتباهی است که قبلاً اتخاذ شده است. مسئولین دستورات را دریافت می‌کنند و صرفاً آن‌ها را اجرا می‌کنند.»

راغفر به تخصیص ارزهای میلیاردی برای نیازهای غیرضروری اشاره کرد و افزود: «۸ میلیارد دلار برای واردات قطعات خودرو، ۴ میلیارد دلار برای خرید طلا و ۳.۵ میلیارد دلار برای واردات خودروی دست دوم صرف شده است، در حالی که این هزینه‌ها اولویت اساسی کشور محسوب نمی‌شوند، اما به‌وضوح منافع برخی گروه‌های ذی‌نفع را تامین می‌کنند.»

ذی‌نفعان اقتصادی، عامل اصلی بحران در بازار ارز

این کارشناس اقتصادی معتقد است که نوسانات قیمت ارز به دست گروهی از ذی‌نفعان قدرتمند اداره می‌شود و مسئولیت آن بر گردن نهادهایی مانند بانک مرکزی و وزارت اقتصاد انداخته می‌شود. وی اظهار داشت: «هیچ کالایی با دلار ۸۵ هزار تومانی وارد کشور نشده است؛ اما قیمت کالاها همچنان با نرخ‌های جدید و بسیار بالاتر فروخته می‌شود. این نشان می‌دهد که قدرت‌های پشت پرده، کنترل اصلی صحنه را در اختیار دارند.»

راغفر تاکید کرد که با وجود این شرایط، دولت و نهادهای اقتصادی عملاً نقش موثری در کنترل بازار ارز ندارند. او گفت: «حتی اگر ادعا شود که بانک مرکزی یا وزارت اقتصاد می‌توانستند جلوی افزایش نرخ ارز را بگیرند، واقعیت این است که آن‌ها فاقد اختیارات لازم هستند.»

مافیاهای اقتصادی و تاثیر منفی بر منافع ملی

راغفر همچنین به نقش مخرب مافیاهای اقتصادی در بحران اقتصادی ایران اشاره کرد. وی گفت: «در طول سال‌های گذشته، فسادهای کلانی در سایه تغییرات نرخ ارز شکل گرفته است که منجر به تقویت قدرت گروه‌های اقتصادی و سیاسی خاص شده و دولت را در کنترل آنان قرار داده است. این شرایط باعث شده تا منافع ملی قربانی خواست مافیاهای اقتصادی و الیگارش‌ها شود.»

وی افزود: «در حال حاضر، دولت به دلیل نبود منابع ارزی، توانایی مدیریت بازار را ندارد. زمانی که ارزپاشی‌ها انجام شد، این منابع به دست مافیاها افتاد و همین امر پایه‌های اقتصادی و اجتماعی کشور را تضعیف کرد. اکنون بیش از هر زمان دیگری، پایه‌های سیاسی کشور نیز در معرض خطر قرار گرفته است.»

آیا قیمت دلار به بالای ۱۰۰ هزار تومان خواهد رسید؟

راغفر با تاکید بر وجود شواهدی برای عبور دلار از مرز ۱۰۰ هزار تومان اظهار داشت: «در حال حاضر، طلاهای واردشده به کشور با نرخ دلار ۱۱۰ تا ۱۲۰ هزار تومان ارزش‌گذاری می‌شوند. وقتی این طلاها به سکه تبدیل می‌شوند، نرخ دلار به‌طور عملی در این محدوده محاسبه می‌شود. بنابراین، افزایش قیمت دلار به بالای ۱۱۰ هزار تومان نیز کاملاً محتمل است.»