بازار مشتقه از ابتدای سال ‌با فراز و نشیب‌‌‌‌‌‌هایی همراه بوده‌است، به‌طوری‌که با افت شدید قیمت سهام، در نیمه دوم بهار سال‌جاری، فروشندگان قراردادهای اختیار معامله دست برتر را داشتند. تحولات انتخاباتی در اوایل تابستان نیز سبب شد تا نوسانات در ابزارهای مشتقه نیز به اوج برسد، با این‌وجود نیمه دوم سال‌صحنه جدیدی از این بازار نوظهور رقم خورد که در نهایت به رشد ۸برابری ارزش معاملات آپشن‌‌‌‌‌‌ها منجر شد.

فصل جدید تلاطم در بازار مشتقه

در بازه‌های مختلف زمانی، راهبردهای مختلف معاملاتی می‌توانست به سود بیشتر در سبدهایی که مشمول ابزارهای مشتقه بودند، ختم شود. در نهایت نوسانات احتمالی بازار در ماه‌های آینده می‌تواند منجر به تلاطم‌هایی در قراردادهای اختیار معامله شود.

مشتقات در نیمه دوم سال

در نیمه دوم سال‌جاری، با یک روند صعودی شارپ‌‌‌‌‌‌گونه در بورس تهران همراه بودیم که در نهایت منجر به بازدهی بیش از ۴۵درصدی در شاخص‌کل بورس شد. ارزش معاملات بازار آپشن که در شهریور و حتی در برخی از روزهای مهرماه، به زیر ۱۰۰میلیارد‌تومان رسیده بود، تا ۸۲۱میلیارد‌تومان در ۲۴آذر سال‌جاری رسید. این درحالی است که ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز رشد چشمگیری داشت. خریداران اختیار خرید به قصد نوسان‌گیری، موفق شدند بازدهی‌‌‌‌‌‌های عجیب و غریبی را به‌ثبت برسانند. بررسی‌‌‌‌‌‌ها حکایت از آن دارد که استراتژی‌هایی نظیر کال‌اسپرد صعودی(خرید اختیار خرید با قیمت اعمال پایین و فروش اختیار خرید با قیمت اعمال بالاتر) در جهت کاهش بهای تمام‌شده و نقطه سربه‌‌‌‌‌‌سر مورد‌توجه اهالی بازار قرارگرفت. با وجود آنکه در روندهای صعودی، استراتژی‌هایی نظیر کاوردکال(خرید سهام و فروش اختیار خرید با وثیقه دارایی پایه) کمتر مورد‌استفاده قرار می‌گیرد، اما کاوردکال‌‌‌‌‌‌هایی که با قراردادهای اختیار خرید بی‌تفاوت یا در زیان صورت‌گرفت، بازدهی‌‌‌‌‌‌های خوبی را برای سبدها برجای گذاشت. هرچند نقش اختیار فروش‌ها کمرنگ شد، اما با رشد شتابان بازار، برخی از سبدها با خرید اختیار فروش‌های ارزان، کف قیمتی سهام خود را بستند یا اصطلاحا حداقل سودسازی خود را تضمین‌کردند.

راهبرد دیگر در حوالی شاخص ۲میلیون و ۹۰۰هزار‌واحدی، می‌توانست فروش خالی اختیار فروش باشد. بر اساس این استراتژی، اگر بازار وارد یک روند ادامه‌دار صعودی می‌شد، پرمیوم این قرارداد می‌توانست منجر به بازدهی مثبت شود. در غیر‌این‌صورت، با اصلاح قیمتی بازار فروشنده اختیار فروش متعهد می‌شد‌ تا در قیمت پایینی اقدام به خرید سهام کند. در این‌صورت، برای کم‌‌‌‌‌‌کردن میانگین قیمت خرید سهام یا خرید در قیمت‌های ارزنده می‌توان از این راهبرد معاملاتی بهره برد.

نقشه‌راه زمستانه

با کاهش قیمت سهام در روزهای پس از سقف ۱۹دی امسال، انتظار می‌رفت که خریداران اختیار فروش در سود باشند، اما کاهش تعداد قراردادهای اختیار فروش به‌خصوص در نماد اهرم راه را برای پوشش‌ریسک بست، با این‌حال پرمیوم‌‌‌‌‌‌های بالای برخی از اختیار خریدها، جذابیت استراتژی‌های کاوردکال در سود را افزایش داد، به‌طوری‌که طی یک ماه اخیرامکان اینکه با روند رنج‌‌‌‌‌‌گونه بازار کاوردکال‌‌‌‌‌‌های در سود با بهره بالا که ماهانه ۴ تا ۶درصد باشد، وجودداشت، اما نکته قابل‌توجه در معاملات مشتقه آن بود که ارزش معاملات دوباره به کانال ۳۰۰میلیارد‌تومان بازگشت که با وجود کاهش نسبی، همچنان از سطح مهر و شهریورماه سال‌جاری بالاتر است. قراردادهای اختیار معامله اهرم، با اختلاف بیشترین ارزش معامله را ثبت کردند. انتظار می‌رود، در ادامه مسیر با توجه به آنکه نزول شدیدتری در انتظار بازار سهام نیست، استراتژی‌های کاوردکال در سود یا ITM کاربرد داشته‌باشد تا در صورت ایجاد یک روند رنج یا خنثی، بازدهی خوبی در سبدهای مشتقه به‌ثبت برسد.