با توجه به منابع دولت از نفت که در بودجه 1404 با نفت 63 دلاری حدود 540 هزار میلیارد تومان برآورد شده، کاهش قیمت نفت ایران به 55 دلار و 50 دلار به ترتیب می تواند کسری 70 و 100 هزار میلیارد تومان برای بودجه ایجاد کند.

ریزش قیمت نفت برنت در این روزها، شتاب بیشتری گرفته و به نظر می رسد هم اکنون زیر 70 دلار تثبیت شده است. براساس گزارش‌ها، در معاملات آتی نفت «برنت» (روز دوشنبه 18 فروردین) با 1.41 دلار یا 2.15 درصد کاهش به 64.17 دلار در هر بشکه رسید، در حالی که قیمت نفت خام «وست تگزاس اینترمدیت» آمریکا 1.35 دلار یا 2.18 درصد کاهش یافت و به 60.64 دلار رسید. این کمترین میزان بهای نفت از آوریل 2021 (فروردین 1400) است.

2 دلیل برای کاهش قیمت نفت برنت

به گفته کارشناسان دلیل اصلی ریزش قیمت نفت، ترس جهانی از ورود اقتصاد بین الملل به فضای رکودی است. اکثر تحلیل ها مبتنی بر این است که بهای نفت به دلیل افزایش تعرفه‌های گمرکی وضع شده از سوی آمریکا و پاسخ متقابل چین و به طور کلی تشدید جنگ تجاری است که طبیعتا فضای اقتصاد جهانی را به سمت رکود پیش میبرد، کاهش یافته است.

با آنکه برخی تحلیلگران خوشبین معتقدند نباید تا این اندازه وحشت زده شد چرا که تاثیر تعرفه ها بر اقتصاد جهان شدید نیست اما عده زیادی از اقتصاددان ها چنین فکر نمی کنند و نسبت به رخ دادن رکود، رشد تورم، بی ثباتی در سطح کلان اقتصاد جهان و تنش های غیر تجاری بین قدرت های بزرگ هشدار داده اند.

البته دلیل دیگری که منجر به کاهش قیمت نفت شده، تصمیم اوپک پلاس مبنی بر افزایش عرضه نفت است. گفتنی است اوپک‌پلاس در 15 فروردین 1404 اعلام کرد تولید نفت را در اردیبهشت به‌جای 135 هزار بشکه، 411 هزار بشکه در روز افزایش می‌دهد. تصمیمی که در کنار جنگ تعرفه‌ای ترامپ، قیمت نفت را بیش از 10 درصد کاهش داد تا جایی که امروز قیمت نفت در حوالی بشکه ای 60 دلار رسانده است.

هشدار در خصوص مدیریت بودجه با توجه به کاهش قیمت نفت

طبق لایحه بودجه 1404، قیمت برآورد شده نفت در بودجه 57.5 یورو معادل 63.30 دلار است. بنابراین اگر قیمت فروش نفت ایران از این عدد پایین تر باشد، طبیعتا کسری بودجه از کاهش منابع نفتی خواهیم داشت.

نکته ای که در اینجا قصد داریم بررسی کنیم، میزان کسری بودجه با فرض کاهش قیمت نفت به زیر 60 دلار است. همانطور که در جدول زیر مشخص است، طبق قانون بودجه 1404 منابع حاصل از نفت، گاز و فرآورده های نفتی مختص به دولت 540 هزار میلیارد تومان است.

لازم به ذکر است این محاسبات با فرض نفت 63 دلاری محاسبه شده است. اگر فرض کنیم که قیمت نفت به طور میانگین در سال جاری حدود 55 دلار باشد، منابع حاصل از این محل برای دولت به 469 هزار میلیارد تومان کاهش می یابد.در چنین حالتی حدود 70 هزار میلیارد تومان کسری بودجه دولت از این محل می شود.

در سناریوی بدبینانه تر اگر قیمت نفت تا 50 دلار کاهش یابد، منابع حاصل از نفت و گاز و فرآورده های نفتی به 430 هزار میلیارد تومان می رسد، که در این حالت کسری بودجه دولت حدود 100 هزار میلیارد تومان می شود.