دنیای اقتصاد : گام‌های شکننده سرمایه‌گذاران در بازارها، بازتابی از فوران ابهامات است. با وجود تمایل بورس به صعود اما نگرانی‌ها از اینکه آیا بازار سهام می‌تواند میان بی‌ثباتی‌ها دوام آورد، سهامداران را نسبت به ماندن یا حرکت به سمت بازارهای موازی مردد کرده است. از این رو بورس‌بازان به‌طور پی در پی دست به تغییر سناریوهای معاملاتی می‌زنند.

با وجود تمایل بورس به صعود، اما کشمکش‌ بر سر وضعیت متغیرهای اثرگذار یکی از نگرانی‌های اصلی معامله‌گران محسوب می‌شود. بورس یک روز مثبت است و یک روز منفی. فعالان بازار سرمایه متاثر از نااطمینانی‌های کنونی به طور پی‌در‌پی دست به تغییر سناریوهای معاملاتی خود می‌زنند؛ استراتژی‌ای که یک روز منجر به سقوط شاخص بورس می‌شود و روز دیگر صعود پرقدرت این بازار را رقم می‌زند. این روند به سایر بازارهای دارایی نیز سرایت کرده است.اما بورس را شاید بتوان بزرگ‌ترین بازنده پرسه بی‌ثباتی‌ها و مهم‌تر از آن منفعل بودن سیاستگذار در مواجهه با شوک‌های بیرونی نامید. اگرچه بازار سهام به‌واسطه گفت‌وگوهای هسته‌ای و شکل‌گیری فضای خوش‌بینی در فرآیند مذاکرات در مسیر صعودی حرکت کرده اما این موضوع از آن جهت مخاطره‌انگیز است که در صورت پیشروی سناریوهای بدبینانه از میز مذاکرات تهران و واشنگتن، می‌تواند منجر به بازگشت خودکار شاخص‌ها به مسیر نزولی شده و شرایط را به پیش از سال 1404 بازگرداند.

بررسی رفتار فعالان بازارها نشان می‌دهد که پس از دور سوم مذاکرات، معامله‌گران با احتیاط بیشتری پیش رفتند و در انتظار اخبار جدی‌تری از ماحصل مذاکرات نشستند. نوسان کم‌مقدار دلار آزاد بین محدوده 82 تا 84هزار تومان طی این مدت گواه بر همین مساله است. 23فروردین‌ماه و هم‌زمان با آغاز گفت‌وگوهای هسته‌ای، بورس‌بازان بارها استراتژی معاملاتی خود را تغییر دادند؛ به این صورت که در هفته‌هایی که مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا به دلیل تعویق برگزار نشد، برخی گروه‌ها از تیررس سهامداران خارج شدند.

در‌حالی‌که به نظر می‌رسید گروه‌های بزرگ بتوانند یکه‌تاز بازار باشند اما سهامداران با پیش‌بینی احتمال عدم پیشروی مثبت مذاکرات در برخی مقاطع، توجه خود را به سمت نمادهای کوچک‌تر بازار که از ریسک کمتری در رویارویی با تحولات منفی برخوردارند، معطوف کردند. نگرانی‌ها درباره اینکه آیا بورس می‌تواند میان بی‌ثباتی‌ها دوام آورد، همراه با وضعیت مبهم سایر بازارهای دارایی، سرمایه‌گذاران را نسبت به اینکه در بازار سهام بمانند یا به سمت بازارهای موازی حرکت کنند، بسیار محتاط کرده است. بازار سهام طی هفته‌های اخیر در وضعیتی پرنوسان بوده ‌است. در کمتر از دو هفته کانال مهم 3.2میلیون واحد از دست رفته است.

بسیاری از کارشناسان می‌گویند شرایط ناپایدار و غیرقابل‌پیش‌بینی می‌تواند منجر به عقب‌نشینی‌ بیشتر شاخص‌های سهامی شود. بازدهی بورس از ابتدای سال به حدود 15درصد رسیده، این در حالی است که شاخص بازار مذکور تا مرز 20درصد بازدهی نیز حرکت کرده بود. اما پس از گمانه‌زنی‌های مختلف پیرامون مسائل هسته‌ای و اظهارات ناگهانی از سوی طرف آمریکایی، اکنون حدود 5واحد درصد از سقف دوماهه خود پایین آمده ‌است. روز گذشته انتشار یک نامه پرحاشیه منجر به رفتار هیجانی معامله‌گران و خروج پول حقیقی‌ها شد و جدیدترین شوک برای سرمایه‌گذاران اتفاق افتاد. پس از انتشار اخبار ضدونقیض درباره نحوه و چارچوب واگذاری سهام خودروسازان، در گام نخست بی‌اعتمادی فعالان بازار نسبت به پیش‌بینی‌ناپذیر بودن برخی سیاستگذاری‌ها در این بخش و در مرحله بعد ابهام در تحقق واقعی سیاست خصوصی‌سازی را افزایش داده است. از سوی دیگر، با واکنش دیرهنگام روابط‌عمومی دبیرخانه شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا و همچنین سازمان خصوصی‌سازی، هرچند بر ضرورت هماهنگی‌ها برای خروج کامل دولت از این دو شرکت تاکید شد؛ اما تداوم ابهامات پیرامون واگذاری سهام دو خودروساز بزرگ کشور مجددا تغییراتی را در ترکیب معاملات روز دوشنبه ایجاد کرد.

برخی از سرمایه‌گذاران همچنان نگرانند که این واگذاری‌ها صرفا در حد جابه‌جایی صوری سهام باقی بماند و عملا منجر به بهبود عملکرد مدیریتی و ساختار تصمیم‌گیری در شرکت‌های خودروساز نشود. از سوی دیگر، عدم شفافیت در اعلام جزئیات فرآیند واگذاری‌، فضای تردید را تشدید کرده است.

صنعت خودرو با توجه به اینکه در بورس تهران، به‌ عنوان یکی از لیدرهای بزرگ معاملاتی شناخته می‌شود، پتانسیل آن را دارد که بر انتظارات کل بازار اثرگذار باشد. از همین منظر است که روز یکشنبه مشاهده کردیم که ریزش نمادهای خودرویی به اکثر گروه‌ها سرایت و شاخص‌ها را سرخ‌پوش کرد. اثرگذاری وضعیت واگذاری خودروسازان بر عملکرد بازار سهام قابل‌انکار نیست.

این امر آنجا تشدید می‌شود که صنعت خودرو همواره به‌عنوان نمادی از عملکرد دولت در حوزه تولید و خصوصی‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین هر‌‌ بار که آلارم عقب‌نشینی دولت از برنامه‌های واگذاری در این صنعت مشاهده می‌شود، بازار سهام آن را به منزله شوک جدید و ابهام در سیاستگذاری‌های کلان تلقی می‌کند. به همین دلیل، این مهم می‌تواند رفتار سرمایه‌گذاران را تحت‌تاثیر قرار دهد و فرازوفرود را به استراتژی معامله‌گران تحمیل کند

تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که بازارهایی که فاقد قدرت اتکا به پیش‌بینی‌‌پذیری هستند، پول را فراری می‌دهند. گفت‌وگوی «دنیای اقتصاد» با کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه نشان می‌دهد در سال 1404 با وجود گام مثبت و مهمی که در تعدیل انتظارات تورمی به سبب ازسرگیری مذاکرات برداشته شده است، اما سرمایه‌گذاران در اکثر مواقع در حال بازبینی پورتفوی خود بوده‌اند. با توجه به تحولات اخیر بازارها، انتظار می‌رود فضای احتیاطی در روزهای آینده نیز ادامه یابد.