دنیای اقتصاد : بازارهای مالی همواره یکی از پیچیده‌ترین و غیرقابل پیش‌بینی‌ترین عرصه‌های اقتصادی بوده‌اند. با وجود ظهور مدل‌های ریاضی پیچیده و ابزارهای مدرن تحلیل داده، تجربه تاریخی نشان داده که تلاش برای پیش‌بینی دقیق روندها، اغلب با شکست مواجه شده است. اما با وجود این واقعیت، انسان‌ها همچنان به دنبال پیش‌بینی آینده و کسب اطمینان در تصمیم‌گیری‌های مالی هستند.

بازارهای مالی را می‌توان به‌عنوان سیستم‌های پویا و پیچیده در نظر گرفت که تحت تاثیر مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و روانی قرار دارند. این عوامل به‌شدت با یکدیگر در تعامل هستند و رفتار بازار را شکل می‌دهند. Benoît Béchard در مقاله‌ خود با عنوان «Why We Will Never Master The Financial Markets» که در Empirics Asia در تاریخ ۸ مارس ۲۰۲۴ منتشر شد، به این نکته اشاره می‌کند که تلاش برای پیش‌بینی دقیق بازارها همواره با محدودیت‌های شناختی و اطلاعات ناقص مواجه است و بسیاری از پیش‌بینی‌ها به دلیل پیچیدگی ذاتی سیستم، ناکارآمد هستند (Empirics Asia, ۲۰۲۴).

ناکامی مدل‌های اقتصادی

تحلیلگران و اقتصاددانان زمان زیادی است که از مدل‌های ریاضی و آماری برای پیش‌بینی روندهای بازار استفاده می‌کنند. با این حال، بسیاری از این مدل‌ها نمی‌توانند تمامی تغییرات و شوک‌های غیرمنتظره را پوشش دهند. مقاله‌ «Why We Can’t Predict Financial Markets» منتشرشده در Harvard Business Review در ژانویه ۲۰۰۹، به‌وضوح بیان می‌کند که مدل‌های پیش‌بینی مالی اغلب ساده‌سازی‌هایی انجام می‌دهند که نمی‌توانند پیچیدگی واقعی بازار را بازتاب دهند.

در نتیجه، اتکا به این مدل‌ها می‌تواند سرمایه‌گذاران را در مسیر نادرستی قرار دهد (Harvard Business Review, ۲۰۰۹). همچنین تاریخ نشان داده است که حتی پیش‌بینی‌های کلان اقتصادی نیز اغلب ناکام مانده‌اند. در مقاله‌ای با عنوان «Enough With the Economic Doomsaying» در TIME، منتشرشده در ۱ ژوئن ۲۰۲۳، به بررسی پیش‌بینی‌های اقتصادی می‌پردازد و نشان می‌دهد که بسیاری از پیش‌بینی‌های منفی و خوش‌بینانه، با واقعیت بازارها همخوانی نداشته‌اند.

این مقاله تاکید می‌کند که اقتصاد جهان تحت تاثیر متغیرهای متعدد و غیرقابل کنترل قرار دارد و پیش‌بینی دقیق آینده، عملا غیرممکن است (TIME, ۲۰۲۳).برای درک بهتر رفتارهای پیچیده بازار، برخی پژوهشگران به استفاده از تحلیل‌های چندفراکتالی روی آورده‌اند. مقاله‌ «Multifractal Analysis of Financial Markets» منتشرشده در arXiv توسط Zhi-Qiang Jiang و همکاران در سال ۲۰۱۸، نشان می‌دهد که بازارهای مالی رفتارهایی چندلایه و خودسازمانده دارند که قابل پیش‌بینی کامل نیستند. این روش‌ها، هرچند می‌توانند الگوهای پیچیده‌ای از رفتار قیمت‌ها را آشکار کنند،

اما محدودیت‌هایی در پیش‌بینی دقیق روندها دارند (Jiang et al., arXiv, ۲۰۱۸).یکی از دلایل اصلی ناتوانی در پیش‌بینی، رفتار انسانی و واکنش سرمایه‌گذاران است. تصمیمات مالی تحت تاثیر هیجانات، تجربیات گذشته و عوامل روانشناختی قرار می‌گیرند که هیچ مدل ریاضی قادر به شبیه‌سازی کامل آنها نیست. این واقعیت باعث می‌شود بازارها در بلندمدت حتی با وجود دسترسی به حجم بالایی از داده‌ها و ابزارهای تحلیلی پیشرفته، به‌شدت غیرقابل پیش‌بینی باشند.

پذیرش عدم قطعیت

با توجه به محدودیت‌های مدل‌ها و پیچیدگی ذاتی بازارها، بهترین راهکار برای سرمایه‌گذاران و تحلیلگران، پذیرش عدم قطعیت است. Benoît Béchard (۲۰۲۴) توصیه می‌کند که به جای تمرکز صرف بر پیش‌بینی‌های دقیق، بهتر است سناریوهای مختلف طراحی شود و تصمیم‌گیری‌ها بر اساس احتمالات و مدیریت ریسک انجام شود. این رویکرد، امکان مواجهه با نوسانات و شوک‌های غیرمنتظره بازار را افزایش می‌دهد (Empirics Asia, ۲۰۲۴). بازارهای مالی، با وجود جذابیت و فرصت‌های سرمایه‌گذاری، سیستم‌هایی غیرخطی و پیچیده هستند که پیش‌بینی دقیق آنها ممکن نیست. تجربه تاریخی، شکست مدل‌های پیش‌بینی و پیچیدگی رفتار انسانی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران باید به جای اعتماد کامل به پیش‌بینی‌ها، به مدیریت ریسک، تحلیل سناریویی و پذیرش عدم قطعیت تکیه کنند. تنها از این طریق می‌توان در مواجهه با نوسانات بازار، تصمیم‌های هوشمندانه و واقع‌بینانه اتخاذ کرد.