تهران با سهم ۶۰ درصدی از تسهیلات و ۵۸ درصدی از سپرده‌های بانکی، استان‌ها را از قطار نقدینگی جا گذاشته و شکافی نگران‌کننده در اقتصاد ملی ایجاد کرده است.

به گزارش از خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ آمار تازه بانک مرکزی پرده از واقعیتی قدیمی ولی نگران‌کننده برداشت: پول، سپرده‌ها و اعتبار بانکی ایران بیش از هر نقطه دیگری در تهران متمرکز شده است؛ آن‌قدر که دیگر استان‌ها حتی به گرد پای پایتخت هم نمی‌رسند.

طبق داده‌های رسمی، کل مانده تسهیلات بانکی در پایان مرداد 1404 به 11 هزار و 785 همت رسیده و مجموع سپرده‌ها نیز از مرز 15 هزار و 793 همت گذشته است. اما نکته مهم اینجاست که نزدیک به 60 درصد از این تسهیلات و 58 درصد از سپرده‌ها تنها در استان تهران گردش دارد.

جاده یک‌طرفه نقدینگی

نگاهی به جدول‌های بانک مرکزی کافی است تا شکاف عمیق میان پایتخت و دیگر استان‌ها را دید. تهران با 7 هزار و 331 همت مانده تسهیلات و 9 هزار و 325 همت سپرده، صدرنشین مطلق میدان است. اصفهان، با یک‌چهارم این میزان تسهیلات، دوم است و بعد از آن خراسان رضوی قرار دارد.

در آن‌سوی جدول، کهگیلویه و بویراحمد و ایلام با اعداد کمتر از نیم هزار میلیارد تومان در تسهیلات و سپرده‌ها، نماد مناطق کم‌بهره از منابع بانکی‌اند.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران , تسهیلات بانکی , محمدرضا فرزین ,

زنگ خطر از خیابان میرداماد

محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، دیروز در جمع مدیران ارشد نظام بانکی با صراحت از این عدم توازن گفت: «سهم تهران از تسهیلات پرداختی 60 درصد است و 58 درصد سپرده‌ها هم در تهران است. استان‌های دیگر سهم‌هایی حدود 4-5 درصد دارند… سهم تهران در تولید ناخالص داخلی تنها 3.2 درصد است.»

او پایتخت‌نشینی دفاتر شرکت‌های بزرگ و تأمین مالی پروژه‌های ملی را علت اصلی این تمرکز می‌داند، اما تصریح می‌کند حتی با حذف این موارد، فاصله تهران با دیگر استان‌ها همچنان زیاد است. به گفته فرزین، بانک مرکزی تصمیم گرفته با افزایش اختیارات شعب در استان‌ها و حتی شهرستان‌ها، این تعادل را برگرداند.

آزمون بزرگ بانک مرکزی در استان‌ها

به گزارش تسنیم، واقعیت این است که تمرکز این‌چنینی منابع بانکی، به‌خصوص سپرده‌هایی که می‌تواند موتور محرک اقتصاد مناطق کم‌برخوردار باشد، عملاً به معنای توقف جریان توسعه در بخش وسیعی از کشور است. وقتی سرمایه در دسترس استان‌ها نیست، پروژه‌های کوچک و متوسط یا نیمه‌تمام می‌مانند یا اصلاً شروع نمی‌شوند.

سیاست افزایش اختیارات شعب، اگر با نظارت و سخت‌گیری بر تخصیص صحیح اعتبارات همراه شود، می‌تواند بخشی از این گره را باز کند. اما تجربه نشان داده تغییر ذائقه بانک‌ها و مشتریان بزرگ که اغلب تهرانی‌اند ساده نخواهد بود.

آمار مردادماه نشان داد که اقتصاد بانکی ایران همچنان چهره‌ای تک‌قطبی دارد. پایتخت، جاذب اصلی نقدینگی است و استان‌ها سهم اندکی از کیک بزرگ منابع دارند. حال باید دید وعده‌های بانک مرکزی برای توزیع عادلانه‌تر اعتبارات، از جدل‌های خبری فراتر می‌رود یا در پیچ‌وخم ساختارهای قدیمی گم می‌شود.