نیمه نخست سال ۱۴۰۴ برای بازار سرمایه روزهای خوشی به همراه نداشت. شاخص کل در مسیری نزولی حرکت کرد و اکثر نمادهای پتروشیمی با افت دسته‌جمعی روبه‌رو شدند. در این میان تنها اوره‌سازها و بخش کوچکی از صنعت توانستند با بازگشت به مدار تولید و سودآوری، از موج منفی بازار فاصله بگیرند و سهامداران خود را راضی نگه دارند.

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، بورس تهران در ۶ ماهه ابتدایی امسال روزهای پرچالشی را پشت سر گذاشت. شاخص کل که در ابتدای سال امید به صعود داشت، به تدریج تحت فشار عوامل اقتصادی و سیاسی وارد فاز نزولی شد. افت گسترده باعث شد اغلب نمادها مسیر سودسازی را رها کرده و سهامداران شاهد ریزش‌های دسته‌جمعی باشند. چنین روندی نشان داد فضای بورس در نیمه اول سال بیش از آنکه فرصتی برای رشد باشد، به میدانی برای زیان تبدیل شد.

بازدهی منفی؛ روایت غالب در گروه پتروشیمی

آمارها به‌وضوح حکایت از عملکرد منفی سهام بسیاری از پتروشیمی‌های بورسی دارند. نمادهایی همچون شغدیر با افت ۴۸ درصدی، جم با ریزش نزدیک به ۳۹ درصدی و بوعلی با کاهش ۳۱ درصدی در میان بازنده‌های اصلی ایستادند.

این وضعیت بازدهی منفی، تقریبا بخش عمده صنعت را فراگرفت و تنها معدود شرکت‌هایی توانستند از این گرداب جان سالم به در ببرند. گفتنی‌ست سه پتروشیمی غدیر، ارومیه و بوعلی در سه ماهه ابتدایی امسال کاهش سودسازی داشتند.

امیرکبیر و تخت جمشید؛ پیشتازان رشد سهام

یکی از نکات برجسته نیمه نخست امسال، صدرنشینی پتروشیمی‌های امیرکبیر و تخت جمشید در زمینه سودسازی سه ماهه بود. این روند در روند سهام این دو شرکت نمود پیدا کرد و امیرکبیر با بازدهی ۶۰ درصدی و تخت جمشید با بیش از ۱۷ درصد رشد، بهترین کارنامه را در سهام خود ثبت کردند.

باید تاکید کرد که هنوز صورت‌های مالی ۶ ماهه منتشر نشده و ارزیابی نهایی عملکرد این شرکت‌ها نیازمند داده‌های جدید است.

اوره‌سازها؛ ستاره‌های نیمه نخست ۱۴۰۴

در میان این فضای منفی، اوره‌سازها توانستند معادله بازار را تغییر دهند. پتروشیمی پردیس با بازدهی بیش از ۱۶ درصدی، شیراز با ۶ درصد و خراسان با یک درصد رشد، در جمع برترین‌های بازدهی مثبت قرار گرفتند.

این عملکرد نتیجه بازگشت تولید پس از زمستان دشوار سال گذشته بود؛ زمستانی که قطعی‌های گسترده گاز بسیاری از شرکت‌ها را با بحران مواجه کرده بود. شروع دوباره تولید در بهار امسال موجب شد این صنعت بار دیگر در مسیر سودسازی قرار گیرد و سهام‌ شرکتشان نیز از این تحولات مثبت بهره‌مند شود.

پتروشیمی کرمانشاه نیز دیگر شرکت این صنعت اگرچه توانست در سه ماهه نخست سال، سودسازی خود را بهبود بخشد اما فشار بدهی‌های منتشر شده در اخبار موجب شد سهام این شرکت از اقبال لازم برخوردار نشود. بازدهی منفی بیش از ۲۱ درصدی این شرکت نشان می‌دهد که مشکلات مالی قدیمی همچنان مانع بزرگی بر سر راه رشد سهام آن است.

سودسازی ناکام؛ اقبال کم‌رنگ سهامداران

با وجود اینکه برخی پتروشیمی‌ها توانستند تا حدودی وضعیت سودآوری خود را در سه ماهه نخست بهبود بخشند، اما خاطره عملکرد ضعیف گذشته باعث شد این رشد در قیمت سهام‌شان بازتاب پیدا نکند. سهامداران با دیده تردید به این شرکت‌ها نگاه کرده و ترجیح دادند سرمایه خود را به سمت صنایع یا بازارهای مطمئن‌تر هدایت کنند.

یکی از دلایل اصلی خروج سرمایه از بورس در نیمه نخست امسال، رشد شدید قیمت دلار و طلا بود. بخش قابل توجهی از نقدینگی به جای ماندن در بازار سهام، روانه بازارهای موازی شد. همین عامل فشار عرضه را در تالار شیشه‌ای افزایش داد و باعث شد ریزش‌های دسته‌جمعی، رنگ و بوی هیجانی به خود بگیرد.

ضعف مدیریتی یا ساختار اقتصادی؟

بررسی شرایط نشان می‌دهد نمی‌توان تمام این روند منفی را به ضعف مدیریتی پتروشیمی‌ها نسبت داد. بخشی از مشکلات ناشی از شرایط اقتصادی و فشارهای کلان بر بازار سرمایه بوده است. با این حال ضعف بازارگردانی و ناتوانی در ایجاد تعادل عرضه و تقاضا نیز نقشی جدی در تشدید ریزش‌ها ایفا کرده است.

به طور کلی باید گفت نیمه اول سال ۱۴۰۴ در حالی به پایان رسید که شاخص کل مسیر نزولی را طی کرد و اکثر سهامداران با زیان‌های سنگین روبه‌رو شدند. در این میان تنها اوره‌سازها و بخش کوچکی از صنعت توانستند به مدد بازگشت به مدار تولید و سودسازی، بخشی از بازار را امیدوار نگه دارند.

با این حال رشد نرخ دلار می‌تواند چشم‌انداز درآمدی پتروشیمی‌ها را بهبود ببخشد و برخی کارشناسان روند صعودی ارز را عاملی مثبت برای سهام این گروه در نیمه دوم سال ارزیابی می‌کنند