مسکن مهر را به طورقطع میتوان یکی از ویژگیهای دولت احمدی نژاد بود که تا بر اریکه قدرت بود از ان تعریف وتمجید میشد ، اما به محض اینکه سکان دولت را سکانداران دولت یازدهم در دست گرفتند این ویژگی را بزرگترین نقطه ضعف دولت قبل دانستند .

به گزارش بنکر (Banker)، مسوولان پولی و بانکی دولت یازدهم عمده تورم موجود درکشور را ناشی از وامهایی دانستند که تحت عنوان مسکن مهر واگذار شد و همین نشان میداد که قرار نیست این روند ،یعنی ساخت واحدهایی تحت عنوان مسکن مهر ادامه نخواهد یافت وحتی سرانجام واحدهای باقیمانده نیز درابهام قرارگرفت.
درعین حال مسوولان دولت یازدهم بخوبی میدانستند که باید طرحی جایگزین برای مسکن مهر داشته باشند ؛طرحی که بتواند نیازهای جامعه جوان کشور مارا پاسخ دهدو به گونه ای باشد که بتواند قیمت مسکن را درکشور کنترل کند.
وزیر راه وشهرسازی که سابقه این وزارت مسکن وشهرسازی را درکارنامه خود دارد وبا ساخت وساز بیگانه نیست بر این باوراست که باید به گونه ای برنامه ریزی کرد که ساخت مسکن باعث نشود تا در دیگر ساختارهای اقتصادی کشور خدشه وارد شود.


*پس انداز برای خرید خانه
آخوندی دراین خصوص میگوید: تشکیل صندوق پس‌انداز مسکن باید از انحصار بانک مسکن خارج شود تا یک نظام رقابتی داشته باشیم.
وی گفت: برای خانه‌دار شدن اگر از دیدگاه سیاست‌های خود به آن نگاه کنیم، چاره‌ای نداریم که از اقتصاد خانوار باید بحثی به نام پس‌انداز تعریف کنیم، تا افراد خانه‌دار شوند.
وی ادامه داد:‌ بنابراین بحث وام‌های رهنی و وام مسکن از منظر اقتصاد خانوار مهم است، چرا که خانه‌دار شدن بزرگترین اتفاق اقشار زندگی است.
وی ادامه داد: نمی‌توان از منظر اقتصاد خانوار بحث وام‌های رهنی و تسهیلات مسکن نگاه نکنیم، مشکل این است، با سطح درآمد ملی ایران به شکل عادی پس‌انداز خانوار، خانوارها را توانمند نمی‌کند که بتوانند با این پس‌اندازها خانه بخرند و یا مسکن احداث کنند. بنابراین نکته مهم این است که چه برنامه‌ای برای خانوار ایرانی پیشنهاد کنیم که در یک دوره مشخص و با یک رژیم پس‌انداز خانه‌دار شوند.
وزیر راه و شهرسازی گفت: وقتی با اقتصاد خانوار صحبت می‌کنیم، بحث قطعیت و جلب اعتماد خانوارها برای اینکه بتوانند به برنامه‌های ما اعتماد کنند، خیلی مهم است و بر اساس آن بتوانند با رژیم اقتصادی پیش بروند تا در نهایت خانه‌دار شوند.
آخوندی گفت: ثبات در سیاست‌ها بحث مهمی در اقتصاد مسکن است، بنابراین با توجه به اینکه رژیم‌های پس‌انداز، رژیم‌های بلندمدت و میان مدت هستند، در وهله اول جذابیت ندارند، مگر آنکه کارآیی آنها به افراد اطمینان بدهد که رژیم پس‌انداز حتما آنها را توانمند و خانه‌دار می‌کند.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: جلب اعتماد خانوار به نظام پس‌انداز و دریافت تسهیلات در حوزه بخش مسکن کار دشواری است.
آخوندی گفت: تا کنون دو بار سیاست‌های بخش مسکن به شدت دچار مشکل شده است و بانک مسکن را به آستانه ورشکستگی کشانده است.
وی افزود: یک بار در دوره بنی‌صدر رئیس جمهور معزول، مداخله دولت و اعطای وام‌های یک درصدی بانک مسکن را در دهه 60 در آستانه ورشکستگی کامل قرار داد.
وی اظهار داشت: دومین عامل دوره قبلی بود که مجددا دولت با یک مداخله گسترده در بخش مسکن ورود کرد و بانک مسکن را عامل خود در اعطای تسهیلات در بخش مسکن قرار داد.
وی تصریح کرد: اگر این مداخله در حد عاملیت باشد، بحران بوجود نمی‌آید اما اگر تمام تعهدات به بانک مسکن داده شود، بانک مسکن دچار مشکل می‌شود پس باید کمک کرد حوزه مسکن در وضعیت مالی خوبی قرار گیرد تا کارها پیش برود.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: حس من این است که دولت و وزارت راه و شهرسازی به کمک وزارت اقتصاد، بانک مسکن و بانک مرکزی سیاست‌های خود را با یکدیگر هم راستا کنند تا رژیم پس‌اندازی طراحی شود که قدرت خرید افزایش یابد.
وی تاکید کرد: ‌باید تمام سیاست‌های زمین شهری را پشت سیاست بخش مسکن بگذاریم تا اگر بخش زمین شهری و منابع مالی با همدیگر همکاری کنند می‌توانیم این پیام را به جامعه بدهیم که اگر پس‌انداز کنید در میان‌مدت مدت خرید شما بالا رفته و خانه‌دار می‌شوید.
وی خاطرنشان کرد: تشکیل صندوق پس‌انداز مسکن باید از انحصار بانک مسکن خارج شود تا یک نظام رقابتی داشته باشیم که کلیه بانک‌ها با داشتن این صندوق به مردم تسهیلات ارائه کنند و بانک مسکن صندوق این صندوق‌ها شود.
وی گفت: اگر بانک مسکن بازار رهن ثانویه را فعال کند قدرت وام‌دهی بانک‌ها را افزایش می‌دهد.
آخوندی اظهار امیدواری کرد که بخش مسکن به صورت سالم و خود اتکا فعال شود نه از طریق پول داغ از سوی بانک مرکزی تزریق شود که تورم هم ناپایدار شود.


*صندوق برای اقشارکم درامد
درحالیکه وزیر برخی کلیات در این زمینه را بیان میکند ؛مشاور وزیر راه و شهرسازی در امور مدیریت و تامین مالی معتقد است صندوق‌های پس‌انداز مسکن می‌تواند سقف‌های متعددی داشته باشد تا به درد افرادی که اولین مسکن خود را خریداری می‌کنند هم بخورد و با توجه به نرخ تورم بالا، بعید است صندوق را بتوان طوری طراحی کرد که وام‌های بیشتر از 100 میلیون تومان اعطا کند.
عبده تبریزی گفت: صندوق پس‌انداز مسکن در ایران سابقه‌ای طولانی دارد که به قبل‌از انقلاب اسلامی برمی‌گردد. بعد از انقلاب اسلامی ایران، برای مدتی صندوق پس‌انداز مسکن بانک مسکن متوقف ماند تا این‌که در سال 1372 و با حضور آقای آخوندی در وزارت مسکن و شهرسازی، فعالیت صندوق پس‌انداز مسکن مجدداً آغاز و به‌تدریج بزرگ شد. تا آن‌جا که این صندوق در بعضی از سال‌ها به 1،5 میلیون نفر تسهیلات خرید مسکن داده است. روش صندوق آن است که پس‌انداز مردم را دریافت می‌کند و بعد از گذشتن چند دورة شش ماهه، متناسب با توقف پول افراد در صندوق پس‌انداز مسکن، و با احتساب ضریبی چند برابر، به آن‌ها تسهیلات بلندمدت خرید مسکن می‌دهد. اصطلاحاً به تسهیلات بلندمدت خرید مسکن درقبال توثیق مسکن، وام رهنی یا تسهیلات رهنی می‌گویند. هدف آقای آخوندی در دور جدید وزارت ایشان آن است که صندوق پس‌انداز مسکن به بانک مسکن محدود نباشد و سایر بانک‌ها نیز بتوانند هرچه زودتر صندوق‌های پس‌انداز مسکن را راه‌اندازی کنند تا امکان پس‌انداز مردم برای خرید مسکن جدید و یا بهبود مسکن قبلی آنان ممکن شود. هر بانکی متناسب با مدلی که نهایتاً باید ورود و خروج پول آن صندوق با هم بخواند، اقدام به تشکیل صندوق پس‌انداز مسکن و اعطای تسهیلات بلندمدت (مثلاً 15 ساله) برای خرید مسکن خواهد کرد.
وی افزود: صندوق‌های پس‌انداز مسکنی که بانک‌های مختلف طراحی کنند می‌تواند سقف‌های متعددی داشته باشد. صندوق‌هایی که سقف آن‌ها کم‌تر است، به درد افرادی می‌خورد که اولین مسکن خود را خریداری می‌کنند. صندوق‌ها را می‌توان طوری طراحی کرد که ارقام تسهیلات بالاتری نیز اعطا کنند. در شرایط امروز ایران و با توجه به نرخ تورم بالا، بعید است صندوق را بتوان طوری طراحی کرد که وام‌های بزرگ‌تر از 100 میلیون تومان اعطا کند. البته، هدف‌گذاری دولت برای صندوق‌هایی است که مشکل مسکن اقشار کم‌درآمدتر جامعه را حل می‌کند. به‌علاوه، اگر دولت منابعی داشته باشد، به‌عنوان تفاوت سود به صندوق‌هایی پرداخت می‌کند که اقساط بلندمدت‌تر به خانوارهای کم‌درآمدتر پرداخت می‌کنند. بنابراین دولت در حمایت از صندوق‌ها محدود به صندوق‌هایی خواهد شد که به زوج‌های جوانی که اولین مسکن خود را خریداری می‌کنند و یا به اقشار کم‌درآمدی که مسکن خود را بعد از سال‌ها اجاره‌نشینی خریداری می‌کنند، تسهیلات می‌دهند. یعنی، اگر دولت پولی در بساط داشته باشد، به‌جای این‌که برود و با آن پول مسکن بسازد و به مردم بدهد، بهتر است آن پول را اهرم کند و تفاوت سود پرداخت کند تا بانک‌ها چندین برابر پول دولت، به مردم تسهیلات بدهند.
عبده تبریزی در ادامه درخصوص تاثیر افزایش رقم وام بر افزایش قیمت مسکن اظهارداشت: این بحث که هرجا برای خرید مسکن وام داده شود، قیمت مسکن بالا می‌رود بحث نادرستی است. به‌هرحال در 8 سال گذشته که برای خرید مسکن تسهیلاتی داده نشد، قیمت‌های مسکن تا 4 و 5 برابر هم رسید. بنابراین، افرادی که عنوان می‌کنند بالارفتن سقف خرید مسکن طرف تقاضا را تحریک می‌کند، البته داستان را به‌طور کامل تعریف نکرده‌اند. در حال حاضر، به‌نظر نمی‌رسد، طرف عرضه ضعف جدی داشته باشد. اگر مسکن را بخرند، طرف عرضه امکان و منابع کافی برای تولید مسکن دارد. به‌علاوه، بانک‌های بسیاری آماده‌اند همان‌طور که عرض کردم دو یا سه ساله به آن‌ها تسهیلات ساخت بدهند.
مشاور وزیر درباره اینکه صندوق‌ها قرار است تا چند درصد یک واحد مسکونی را وام بدهند نیز خاطر نشان کرد: بسته به نوع صندوق و میزان وام مسکونی هر فرد، رقم متغیر است. همان‌طور که عرض کردم، بعید است صندوقی بتواند خرید مسکن طبقاتی را تأمین مالی کند که می‌خواهند واحدهای گران‌قیمت در شمال شهر تهران خریداری کنند. آن افراد می‌توانند از محل منابع خودشان مسکن خریداری کنند. هدف صندو‌ق‌های پس‌انداز مسکن تأمین منابع مالی برای خرید بلندمدت مسکن اقشار میانه و طبقات ضعیف‌تر جامعه است. مثلاً، می‌توانیم صندوق پس‌انداز مسکن را برای مناطق ضعیف شهری طراحی کنیم و آن صندوق فقط در آن مناطق شهری مجاز خواهد بود اعطای تسهیلات کند. البته، هیچ مخالفتی نیست که صندوقی بتواند تا سقف بالایی تأمین مالی کند و مثلاً خرید افرادی را که می‌خواهند مسکن خود را بهبود بخشند، تأمین مالی کند. اما، طبعاً گروه‌های هدف دولت طبقات ضعیف‌تر جامعه و طبقات متوسط جامعه هستند.
***جایگزین مسکن مهر
اما راضی کردن نمایندگان مجلس به شیوه ای جدید برای مهمترین تغییر در زندگی مردم یعنی خانه دار شدن خیلی راحت نیست بویژه که مردم عادت کرده اند خیلی راحت با مسکن مهر صاحبخانه شوند. دراین راستا یک عضو کمیسیون عمران مجلس، با اشاره به اینکه صندوق پس انداز مسکن می‌تواند راهی برای خانه دار شدن مردم تلقی شود، گفت: هرچند طرح صندوق پس انداز مسکن می‌تواند راهکاری برای خانه دار شدن مردم تلقی شود، اما به نظر می‎رسد، این طرح نیز همانند مسکن مهر باشد. محمدرضا رضایی کوچی در گفت‌وگو با خانه ملت، با اشاره به اینکه صندوق پس انداز مسکن می‌تواند راهی برای خانه دار شدن مردم تلقی شود، گفت: هرچند طرح صندوق پس انداز مسکن می‌تواند راهکاری برای خانه دار شدن مردم تلقی شود، اما به نظر می‎رسد، این طرح نیز همانند مسکن مهر باشد.
نماینده مردم جهرم در مجلس شورای اسلامی، افزود: سیاستی که افراد مبلغی را در صندوق پس انداز مسکن سرمایه گذاری کنند و سپس 5 تا 6 برابر آن مبلغ، تسهیلات دریافت می‌کنند، سیاستی پذیرفته شده است، اما تنها در اجرا و شکل کلی با پروژه مسکن مهر تفاوت خواهد داشت.
وی تصریح کرد: در شرایط کنونی که قشر جوان کشور با معضلی با نام مسکن مواجه هستند و برای صاحب‌خانه شدن نیز از آورده مالی مناسبی برخوردار نیستند، طرح‌هایی همچون صندوق پس انداز مسکن راهی میان‌بر برای خانه‌دار شدن محسوب می‌شود.
رضایی کوچی عنوان کرد: هرچند در طرح صندوق پس انداز مسکن ابهاماتی وجود دارد، اما باید عنوان کرد تنها راهی که می‌تواند افراد فاقد مسکن را صاحب‌خانه کند حمایت‌های دولت و بانک‌ها کشور از اقشار آسیب‌پذیر جامعه است.
این نماینده مردم در مجلس نهم، در پاسخ به این پرسش که آیا پرداخت تسهیلات مسکن باید از انحصار بانک مسکن خارج شود یا خیر، اظهار کرد: بانک‌های کشور باید وظایف تخصصی خود را به نحو احسن انجام دهند، لذا رسیدگی به وام‌های بخش مسکن منحصر به بانک مسکن است، همانگونه که بانک کشاورزی به امور مربوط به وام‌های بخش کشاورزی می‌پردازد، از این رو ارائه خدمات بانک مسکن در پرداخت تسهیلات مسکن، باید تداوم داشته باشد.
عضو کمیسیون عمران مجلس، خاطر نشان کرد: صندوق پس انداز مسکن شیوه و مدلی جدید همانند طرح مسکن مهر تلقی می‌شود که می‌تواند تا حدودی مشکلات افراد فاقد مسکن و اجاره نشین را مرتفع کند.
درعین حال ؛ نایب رییس کمیسیون عمران مجلس، با اشاره به طرح صندوق پس انداز مسکن، گفت: در شرایط کنونی افراد آسیب‌پذیر و کم درآمد جامعه قادر به پس انداز سرمایه‌های خود نیستند، لذا به نظر نمی‌رسد چنین راهکاری بتواند افراد فاقد مسکن و اجاره نشین را راضی کند.
علی اکبرآقایی مغانجوقی ، با اشاره به اینکه طرح صندوق پس انداز مسکن در گذشته نیز انجام شده است، گفت: طرح صندوق پس انداز مسکن در گذشته نیز اجرا شده و مقوله‌ای جدید محسوب نمی‌شود، اما باید دید این طرح با چه میزان اندوخته و چه مدت زمانی و با توجه به تورم موجود در جامعه، چقدر می‌تواند تبدیل به یک واحد مسکونی شود.
نماینده مردم سلماس در مجلس شورای اسلامی، افزود: در شرایط کنونی افراد آسیب‌پذیر و کم توان جامعه قادر به پس انداز سرمایه‌های خود نیستند، لذا به نظر نمی‌رسد چنین راهکاری بتواند افراد فاقد مسکن و اجاره نشین را راضی کند.
وی تصریح کرد: نباید انتظار داشته باشیم که تمامی دهک‌های جامعه بتوانند سرمایه‌های مالی خود را پس انداز کرده و آن را تبدیل به واحد مسکونی کنند.
آقایی مغانجوقی اظهار کرد: در شرایط کنونی کارمندی که از حداقل حقوق دریافتی برخوردار است، چگونه می‌تواند مابقی درآمد خود را پس انداز کند.
این نماینده مردم در مجلس نهم، عنوان کرد: صندوق پس انداز مسکن برای اقشار متوسط جامعه می‌تواند فرمول و راهکاری مناسب تلقی شود، چراکه چنین اقشاری می‌توانند چندین سال سرمایه‌های مالی خود را اندوخته و به واحد مسکونی تبدیل کنند.
وی افزود: اگر دولت بتواند راهکاری مناسب ارائه دهد که خانواده‌های ایرانی در مدت 5 سال با تسهیلات ویژه صاحب‌خانه شوند، طرح صندوق پس انداز مسکن می‌تواند مناسب باشد، اما بازهم این طرح مشمول افراد متوسط جامعه خواهد بود و دهک‌های پایین جامعه از این دایره خارج خواهند شد.
نایب رییس کمیسیون عمران مجلس، خاطر نشان کرد: قطع شدن پروژه مسکن مهر آسیب‌هایی را به همراه خواهد داشت، چراکه اقشار آسیب پذیر جامعه به مرور زمان توان صاحب‌خانه شدن را از دست می‌دهند، از این رو طرح مسکن مهر و همچنین صندوق پس انداز مسکن توام با یکدیگر می‌توانند التیام بخش بازار مسکن باشند./  سعید کوشافر- قدس آنلاین