پرواز ایران و آمریکا یک قدم به جلو
آرمان: دستور «بررسی چگونگی برقراری خط پرواز مستقیم بین ایران و آمریکا» گویا کم کم رنگ عمل به خود می‌گیرد. دستوری که رئیس دولت يازدهم پس از سفر نیویورک و در اوایل مهر ماه سال‌جاری صادر کرده بود، روز گذشته توسط اکبر ترکان - مشاور ارشد روحانی و سرپرست شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور- تکمیل شد. وی طی نامه‌ای به شرکت‌های هواپیمایی از آن‌ها خواست تا برای برقراری پرواز مستقیم ایران و آمریکا اعلام آمادگی کنند. حالا شرکت‌های هواپیمایی باید با توجه به ظرفیت‌ها و توانایی‌های خطوط پروازشان اعلام آمادگی کنند. اعلامی که تاکنون توسط شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی (هما) و هواپیمایی آسمان صورت پذیرفته است.
 شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی در حالی آمادگی خود برای انجام این پرواز را اعلام کرده است که دوم تیر ماه 1390، دولت آمریکا تحریم‌هایی را علیه شرکت ایران ایر اعمال کرد و آمریکایی‌ها را از انجام هرگونه معامله با این شرکت هواپیمایی منع کرد و این تحریم در راستای سایر تحریم‌های صورت گرفته توسط این کشور، روابط را در تاری بیشتری فرو برد. از سوی دیگر مشکلات ایرلاین‌های کشور، افزایش قیمت‌ها و از سویی بحران ناشی از تحریم‌های آمریکا علیه خرید قطعات یدکی هواپیماها و کمبود هواپیماهای جدید از جمله عواملی هستند که امکان به راه افتادن این خط را با شائبه همراه می‌کنند. این در حالی است که اتحادیه اروپا نیز از سال 89، پرواز برخی شرکت‌های هواپیمایی ایران به همراه 17 کشور دیگر را به دلیل ضریب امنیتی پایین و کهنه بودن هواپیماهایشان بر فراز آسمان کشورهای اروپایی ممنوع کرده بود. با این حال سیدعبدالرضا موسوی، رئیس انجمن شرکت‌های هواپیمایی در گفت‌وگو با آرمان پرواز به آمریکا توسط ایرلاین‌های داخلی را ممکن دانسته و می‌گوید: «هواپیمایی آسمان، ماهان و ایران ایر این امکان را دارند تا این پروازها را بر عهده گیرند و هواپیماهای موجود در این ناوگان‌ها توانایی پرواز به مقصد آمریکا را دارند.» وی در ادامه منافع اقتصادی این طرح را بسیار زیاد دانسته و می‌افزاید: «چنانچه چنین پروازی رخ دهد از جهت اقتصادی برای کشور منافع بسیاری دارد. در حال حاضر پروازهای آمریکا از کشورهای اطراف یا اروپایی صورت می‌پذیرد که این امر نه به نفع مسافران است و به به نفع کشور و چنانچه چنین پروازی برقرار شود می‌تواند بسیار به نفع ناوگان هوایی کشور باشد» و البته سخنان موسوی در حالی بیان می‌شود که سازمان هواپیمایی کشور نیز این بستر را کاملا فراهم شده می‌داند.

سابقه پرواز مستقیم ایران-آمریکا

سابقه پرواز مستقیم ایران- آمریکا به سال‌های قبل از انقلاب اسلامی بازمی‌گردد. در آن زمان هواپیمایی ایران به‌صورت مستمر و هر روزه پروازهایی را به ایالات متحده و بالعکس انجام می‌داد که این امر پس از انقلاب، با قطع شدن ارتباط دو کشور، به بایگانی پیوست. زمزمه‌های پرواز مستقیم ایران-آمریکا اما در دولت حسن روحانی، رنگی دیگر به خود گرفت و در دولت یازدهم طی سفر به نیویورک بیان شد و این در حالی بود که در سال‌های پس از انقلاب بارها شائبه برقراری چنین ارتباطی عنوان شده بود. محمود احمدی‌نژاد نیز طی سفرهایش به نیویورک و در دیدار با جمعي از دانشگاهيان امريكايي و انجمن‌هاي علمي برقراری چنین پروازی را وعده داده بود. بعدها در فروردين ماه سال 1386 مدير روابط عمومي سازمان هواپيمايي كشوري با اشاره به اعلام آمادگي ايران براي برقراري خط پروازي بين تهران-نيويورك از مخالفت طرف آمريكايي با اين مساله خبر داد. همين مقام مسئول در آبان ‌ماه سال 1387 با اشاره به روي كار آمدن باراك اوباما، رئيس‌جمهور ايالات متحده امريكا از عدم تغيير رويكرد مقامات امريكايي نسبت به اين مساله خبر داد.
 حال پس از چند سال از بیان چنین طرحی، این امر اما همچنان شاید مانند بسیاری دیگر از موارد، در دست‌اندازهای مسائل سیاسی گیر کرده است و شاید تنها خبرهای بهبود روابط ایران و آمریکا امیدواری‌ها برای این مورد را تشدید کرده است. با این حال این نکته را نمی‌توان از نظر دور داشت که در حال حاضر ناوگان هوایی کشور نیز در گیر و دار تحریم‌ها ضررهایی دیده و از سویی برقراری این تحریم‌ها به گفته برخی کارشناسان می‌تواند روند حذف تحریم‌ها را با سرعت مواجه کرده و کمکی به ناوگان هوایی کشور باشد. چنانچه صمدي، كارشناس هوايي در این خصوص می‌گوید: «در مجموع 16 خط هوايي ايران هدف تحريم‌ها قرار دارد. از سوي ديگر از سال 2005 تاكنون، 700 نفر بر اثر 13 سانحه هوايي جان خود را از دست داده‌اند. در اين سوانح، توپولوف‌هاي روسي بيش از هر هواپيماي ديگري سانحه‌ساز بوده‌اند. از سوي ديگر ناوگان هواپيمايي ايران به استانداردهاي روز دنيا در زمينه مصرف سوخت مجهز نيست و به همين دليل تامين سوخت براي اين هواپيما‌ها نيز مشكلاتي ايجاد كرده است. اگر چنين خط پروازي برقرار شود این امکان وجود دارد که ايران از تحريم‌هاي خريد قطعات خارج شده و مي‌تواند ناوگان هوايي خود را نوسازي و بهسازي كند.» ایران و آمریکا طی سالیان گذشته و با اتخاذ تصمیمات خود همواره این امر را نشان داده‌اند که روابطشان از سطح بالایی از حساسیت برخوردار است. حساسیت‌هایی که شاید بسیار دشوار بتوان از آن رسیدن به خط مشترک را انتظار داشت. اما سخنان اخیر ترکان و ارسال نامه به شرکت‌های هوایی برای اعلام آمادگی آن‌ها نوید آماده‌سازی و طی مراحل راه‌اندازی این خط دارد که البته وجود نگرانی از ادامه تحریم‌ها از یک سو و نداشتن هواپیمای کافی در کنار وجود برخی مشکلات همچنان آینده این طرح را در ابهام فرو می‌برد.