-

1- پيش زمينه در مورد صنعت سيمان

محصول سيمان يكي از پرمصرف‌ترين فرآورده‌هاي صنعتي در دنيا بوده و بالاترين ميزان توليد را در بين محصولات صنعتي در جهان دارا است. سيمان فرآورده اي است حجيم که ارزش آن به نسبت فضايي که اشغال مي کند بسيار پايين است. اين امر سبب شده تا عواملي نظير مسافت و يا هزين? ترابري و بهاي سوخت در فروش و صادرات سيمان بسيار تاثيرگذار باشد. صنعت سيمان جزء صنايع انرژي بر محسوب مي شود. اين صنعت 14 درصد مصرف انرژي صنايع و 3 درصد مصرف انرژي کل کشور را به خود اختصاص داده است.

.

سهم صنعت سيمان در اقتصاد کشور همواره در حال رشد بوده و بر اساس قيمت هاي مصوب داخلي حدود 2.5 درصد و بر اساس قيمت هاي جهاني حدود 4 درصد از توليد ناخالص ملي در اختيار صنعت سيمان است. بيش از 60 درصد سيمان توليدي کشور از سوي توزيع کنندگان مصالح ساختماني عرضه مي شود. مجريان پروژه هاي دولتي بالغ بر 20 درصد توليد سيمان را جذب مي کنند و بقيه در اختيار توليد کنندگان بتن آماده قرار مي گيرد.

-

2- ايران، هفتمين توليد کننده بزرگ سيمان جهان

بر اساس آخرين آمار مربوط به پايان سال 2011، ايران با توليد 52 ميليون تن سيمان حدود 1.53 درصد از کل توليد سيمان جهان را به خود اختصاص داده و از اين نظر هفتمين کشور بزرگ توليد کننده سيمان در جهان محسوب مي شود. در منطقه نيز تنها کشور ترکيه با اختلاف توليد 12 ميليون تن بالاتر از ايران قرار مي گيرد. مصر و عربستان نيز با توليد حدود 45 ميليون تن به رقابت با ايران در خاورميانه ادامه مي دهند.

-

3- جايگاه صنعت سيمان در بورس

در حال حاضر 31 شرکت سيماني در بورس اوراق بهادار تهران مشغول فعاليتند. مجموع ارزش بازار اين شرکت ها 32 هزار ميليارد ريال است. به اين ترتيب صنعت سيمان 3 درصد از کل ارزش بازار بورس تهران را به خود اختصاص داده و از اين نظر نهمين صنعت عمده بورس محسوب مي شود.

-

4- توليد و صادرات سيمان ايران

طي چهار ماه نخست سال جاري، 24.4 ميليون تن سيمان و 23.8 ميليون تن کلينکر در کارخانه هاي سيمان کشور توليد شده که بسيار اميدوارکننده است. پيش بيني مي شود ميزان توليد سيمان امسال به حدود 75 ميليون تن برسد. لازم به ذکر است در پايان سال 90 توليد سيمان به مرز 66.4 ميليون تن رسيد كه نسبت به سال 89، رشد 8 درصدي را نشان مي دهد. ميزان توليد كلينكر نيز به مرز 67.6 ميليون تن رسيد كه نسبت به سال 89، رشد 12 درصدي داشته است.

.

از نظر صادرات، در سال 90 حدود 10 درصد از توليد سيمان از ايران به کشورهاي ديگر صادر شده در حاليکه تنها در چهار ماه ابتدايي سال 91، 4.6 ميليون تن سيمان و کلينکر به کشورهاي ديگر صادر شده که در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته بيش از 30 درصد افزايش نشان مي دهد.

.

تغييرات در ارزش صادرات سيمان نسبت به سال گذشته نيز جالب توجه است. بر اساس گزارش تيرماه گمرک، در چهار ماه نخست امسال ارزش صادرات سيمان و کلينکر به رقم 305.5 ميليون دلار رسيده در حالي که کل ارزش صادرات سيمان و کلينکر در سال گذشته معادل 672.7 ميليون دلار بوده است.

.

از نظر مقصد صادرات، کشور عراق بزرگترين بازار صادرات صنعت سيمان ايران محسوب مي شود. سهم عراق از کل صادرات صنعت سيمان ايران در حدود 67.5 درصد بوده و آذربايجان و افغانستان نيز در رده هاي بعدي جاي گرفته اند.

-

5- هزينه هاي توليد سيمان

بخش عمده هزينه توليد سيمان را هزينه انرژي تشکيل مي دهد. سهم انرژي در قيمت تمام شده سيمان قبل از اجراي قانون هدفمندي يارانه ها حدود 12% بوده که بعد از اجراي قانون اين مقدار افزايش چشمگيري داشته وبه حدود 25 تا 30 درصد رسيده است .انرژي مصرفي در صنعت سيمان به دو صورت نيروي الكتريكي و حرارتي مي باشد كه حدود 20 درصد از سبد انرژي صنعت سيمان مربوط به انرژي الكتريكي و حدود 80 درصد آن مربوط به انرژي حاصل از سوخت هاي فسيلي نظير مازوت و گاز است. بطور متوسط براي توليد هر تن سيمان 110 کيلووات برق و 100 ليتر مازوت مصرف مي گردد.

-

6- عوامل تاثير گذار بر آينده صنعت سيمان

1- آرام شدن نرخ رشد مصرف سيمان در منطقه و جهان:

به گزارش "CW Group" پيش بيني مي شود مصرف جهاني سيمان در سال 2012، 6 درصد افزايش يابد. اين در حالي است که در سال 2011 ميزان رشد مصرف 9 درصد بود. در مورد منطقه خاورميانه پيش بيني ها حاکي از آن است که مصرف سيمان اندکي کم تر از نرخ رشد جهاني (6 درصد) افزايش يابد.

.

2- تغيير سوخت برخي از کارخانه هاي سيمان از گاز به مازوت:

در اواخر تير ماه سال جاري، بدليل مشکلات فني به وجود آمده براي شرکت ملي گاز ايران مقرر شد تعدادي از کارخانه هاي سيماني به جاي سوخت گاز از مازوت استفاده کنند. اين امر نگراني هايي را در خصوص افزايش هزينه توليد سيمان بوجود آورد. ولي با توافق صورت گرفته مقرر شد تا مابه‌التفاوت قيمت گاز و مازوت از طرف وزارت نفت به صورت اعتباري به شرکت‌ها پرداخت شود. از طرفي مقرر شد مابه‌التفاوت هزينه حمل سوخت از مبدا تا کارخانه‌هاي سيماني نيز از سوي وزارت صنعت، معدن و تجارت پرداخت شود.

.

لازم به ذکر است مازوت و گاز از نظر ارزش حرارتي تفاوت دارند به طوري که ارزش حرارتي مازوت در وزن مشابه بيشتر از ارزش حرارتي گاز است. از اين رو براي تحليل تاثير استفاده از مازوت به جاي گاز بايد به اين موضوع نيز دقت کرد. (توضيحات کامل تر در پايان گزارش)

.

3 - نوسانات نرخ ارز

نوسانات ارزي بر صنعت سيمان تاثيرات دوگانه اي دارد چرا که از يک طرف رشد صادرات را تشويق مي کند و از طرفي هزينه هاي تعيمر ونگهداري را افزايش مي دهد. صنعت سيمان به دليل تسهيلات ارزي بالايي که طي سال هاي اخير براي اجراي طرح هاي توسعه اي و خريد تکنولوژي جديد دريافت کرده ، از تغيرات نرخ ارز تاثير زيادي مي پذيرد. از اين رو بايد انتظار داشت که درصورت افزايش نرخ ارز، رشد صادرات بايد آنقدر قابل توجه باشد که بتواند افزايش هزينه ها را جبران کرده و به رشد سودآوري شرکت ها بيانجامد.

.

4 - به تعويق افتادن اجراي فاز دوم قانون هدفمندي يارانه ها:

اجراي اين قانون که مي تواند هزينه هاي توليد سيمان را به ميزان قابل توجهي افزايش دهد، فعلا به تعويق افتاده و زمان دقيق اجراي آن تاکنون مشخص نشده است.

.

5- سياست هاي قيمت گذاري از سوي دولت

افزايش هزينه تمام شده سيمان موجب کاهش حاشيه سود شرکت هاي سيماني شده است. اين امر موجب شده بسياري از مسئولان اين صنعت مصرانه خواستار افزايش قيمت سيمان شوند. بنا به گفته معاون مالي اداري سيمان داراب انجمن صنفي کارفرمايان سيمان به طور جدي به دنبال افزايش قيمت سيمان است.

.

6 - روند اجراي طرح هاي عمراني و زيربنايي

همان طور که گفته شد 20% از مصرف داخلي سيمان به اجراي پروژه هاي دولتي اختصاص مي يابد. بودجه عمراني سال 91، 38 هزار و 500 ميليارد تومان مي باشد. اين رقم نسبت به سال گذشته 23% افزايش نشان مي دهد. اما از آمار و ارقام که بگذريم، عملکرد و گفته هاي مقامات مسول نشان مي دهد که موضوع کنترل و کاهش هزينه ها در دستور کار بسياري از دستگاه هاي دولتي قرار دارد که با توجه به وضعيت درآمدهاي دولت کاملا طبيعي به نظر مي رسد.

-

7- عملکرد شرکت هاي سيماني در بورس

تا زمان تهيه گزارش 18 شرکت گزارش عملکرد سه ماهه خود را منتشر کرده اند. بر اين اساس اين شرکت ها در سه ماهه ابتداي سال 91 معادل يک سوم از سود پيش بيني شده خود را پوشش داده اند. البته بايد توجه کرد که اين ميزان پوشش تا حدودي طبيعي است چرا که معمولا فروش و عملکرد شرکت هاي سيماني در شش ماه اول سال بهتر از شش ماه دوم آن است. از نظر بازده، در يکسال اخير بازده صنعت سيمان بيشتر از بازده بازار بوده است، در تير ماه نيز نتيجه به همين ترتيب است.

-

8- مقايسه عملکرد صنعت سيمان با صنعت انبوه سازي

همان طور که نمودار بالا نشان مي دهد، در زمستان سال گذشته هم زمان با رونق نسبي معاملات در بازار مسکن شاخص صنعت انبوه سازي نيز افزايش يافته در حالي که در همان دوره صنعت سيمان بيشتر در سايه برآوردها از تاثيرات احتمالي افزايش نرخ ارز قرار دارد. با اين وجود به نظر مي رسد بخشي از تاثيرات خوش بيني به رونق بازار املاک با تاخير دوماه به صنعت سيمان نيز رسيده و در رشد شاخص سيمان در فاصله پايان زمستان تا اواسط بهار موثر بوده است (خوش بيني که با واقعيت بازار املاک در تابستان امسال فاصله زيادي داشت).

.

اما افت بازده صنعت سيمان از خرداد ماه سال جاري آغاز شده است که تقريبا با افت صنعت انبوه سازي و شاخص کل هم زمان شده است. بنابراين مي توان بخشي از افت سيمان را به شرايط کلي بازار (ريسک سيستماتيک) نسبت داد، البته عوامل ديگري هم چون افزايش نرخ ارز، تغيير سوخت کارخانه هاي سيماني و رکود نسبي بازار مسکن نيز در اين افت سهيم بوده اند.

.

جالب توجه است که بازده هر دو صنعت کماکان بيش از بازده بازار است و صنعت سيمان در مقايسه با صنعت انبوه سازي و شاخص کل مقاومت بيشتري در مقابل افت قيمت ها نشان مي دهد.

-

9- تحليل تکنيکال صنعت سيمان

نمودار بالا از سامانه معاملاتي مفيدتريدر5 استخراج شده و تغييرات شاخص صنعت سيمان را از آبان سال 90 تا اول شهريور امسال (91) نشان مي دهد. مطابق نمودار، روند رشد قيمت سهام شرکت هاي سيماني از اواخر سال گذشته آغاز شده به طوريکه ميانگين متحرک سريع 50 روزه (منحني قرمز) در اواخر فروردين بالاي ميانگين متحرک کند 100 روزه (منحني آبي) قرار مي گيرد (نقطه A). روند رشد قيمت ها تا اوايل خرداد ادامه دارد يعني زمانيکه شاخص به اوج خود رسيده است. از آن زمان بازار وارد روند اصلاح قيمت ها شده که تا زمان تهيه گزارش ادامه داشته است.

.

اکنون شاخص صنعت از اولين حمايت خود يعني ميانگين متحرک 50 روزه عبور کرده و روي حمايت قوي تر يعني ميانگين متحرک 100 روزه قرار گرفته است (نقطه B). از لحاظ تکنيکال، افت بيشتر قيمت ها در صورتي که به شکسته شدن اين حمايت قيمتي منتهي شود مي تواند روند کاهش قيمت ها را تسريع نمايد. اما از سوي ديگر، اگر صنعت سيمان در مقابل افت بيشتر مقاومت نشان دهد و قيمت ها افزايش يابد و به خصوص در صورتي که رشد قيمت ها با عوامل بنيادي همراه شود در اين صورت به فرصت مناسبي براي ورود به بازار و استقاده از رشد قيمت ها تعبير خواهد شد. از اين رو صنعت سيمان حداقل از لحاظ تکنيکال در مرحله حساسي قرار گرفته است.

-

10- پيوست گزارش

.

تفاوت ارزش حرارتي مازوت و گاز:

  • ارزش حرارتي 1 متر مکعب گاز طبيعي (حدود 800 گرم): 46 هزار BTU: بهاي هر متر مکعب گاز: 70 تومان
  • ارزش حرارتي 1 ليتر مازوت (حدود 905 گرم): 81 هزار BTU: بهاي هر ليتر مازوت : 200 تومان

BTU مخفف British Thermal Unit است و يکي از واحدهاي رايج در اندازه گيري ارزش حرارتي در بازار انرژي محسوب مي شود. طبق تعريف هر BTU معادل مقدار حرارت لازم براي تغيبر دماي يک پوند (0.4536 کيلوگرم) آب به ميزان يک درجه فارنهايت (0.556 درجه سانتيگراد) در فشار يک اتمسفر مي باشد.

.

ضريب بتا:

* ضريب بتا (?) عددي براي مقايسه شدت همسويي (رابطه) تغييرات بازده شركت مورد نظر با بازده شاخص كل بازار مي باشد همان طور که در جدول مشخص است بتاي صنعت سيمان 0.18 است. اين بدان معنا است که اگر بازده بازار 1% تغيير کند، بازده اين صنعت 0.18% تغيير خواهد کرد. در ادبيات مالي در صورتي که ضريب بتا براي يک دارايي بيشتر از يک باشد، نوسانات بازدهي آن سهم بيشتر از نوسانات بازار خواهد بود و به آن دارايي پرريسک گفته مي‌شود. به عکس دارايي‌هاي با ضريب بتاي کمتر از يک، به مفهوم نوسانات کمتر از نوسانات بازار است و به آن دارايي کم‌ريسک گفته مي‌شود

---

  • ملاحظات

مطالب اين گزارش بر اساس آخرين اطلاعات و با تکيه بر منابع معتبر تهيه شده است با اين حال محتواي گزارش تنها منعکس کننده نظرات تيم تحليل بوده و جنبه توصيه براي خريد يا فروش ندارد. همچنين در مورد جداول، نمودارها، و متن گزارش همواره احتمال بروز خطا وجود دارد.

.*  شرکت کارگزاري مفيد