رزا فیروزی:بازارسهام در آخرین روز معاملاتی دی‌ماه، در شرایطی که قرار بود توافق ژنو اجرایی و تحریم‌ها برداشته شود با ریزش هزارو331واحدی شاخص همراه شد که آن را تا سطح 83‌هزار واحد عقب‌نشینی داد. روند اصلاح قیمتی بازار که از هفته پیش آغاز شده است، بازهم ادامه یافت تا شاخص، طی دو هفته اخیر، بیش از پنج‌هزارو740واحد نزول کند. رسیدن شاخص به سطح 89‌هزار واحدی در 15دی امسال، سبب شد تا بسیاری از تحلیلگران تکنیکی که رفتار سرمایه‌گذاران را بر اساس نمودارها تحلیل کرده و روند‌ها را پیش‌بینی می‌کنند، نسبت به ریزش شاخص هشدار دهند اما شاید کمتر کسی باور می‌کرد چنین ریزش سنگینی در انتظار بازار باشد.
این اتفاق در حالی افتاد که خوشبینی به مذاکرات هسته‌ای طی ماه‌های اخیر رشد قیمت سهام را موجب شده و شاخص را به سطح 89‌هزار واحد رسانده بود. در این دوران طلایی، سرمایه‌گذاران بسیاری به بازار وارد شده و بازدهی قابل‌توجهی کسب کردند. در آن دوران طلایی، تقریبا سرمایه‌گذاری در هر صنعتی سودآور بود و کافی بود سرمایه‌گذاران، صف‌های خرید را دنبال کنند تا بازدهی کسب کنند. بازدهی‌های سه‌رقمی بورس، سبب ورود نقدینگی قابل‌توجهی به بازار شد که سهم سرمایه‌گذاران حقیقی را از ارزش معاملات به بیش از 60‌درصد رساند. این سرمایه‌گذاران که کمتر تحلیل‌مدار بوده و بیشتر دنباله‌رو روندهای بازار بوده‌اند، حال برایشان این سوال مطرح شده که چگونه در آستانه اجرای توافق ژنو و لغو تحریم‌ها که باید اتفاق خوشایندی برای بورس باشد، بازار، قرمزپوش شده است؟ پاسخ به این سوال را باید در تصمیمات دولتی و گزارش‌های مالی شرکت‌ها جست‌وجو کرد.
برخی تصمیمات دولتی، تلنگری برای اصلاح متوسط نسبت قیمت بر درآمد بازار شد. افزایش نرخ گاز پتروشیمی‌ها و بهره مالکانه سنگ‌آهنی‌ها، با هدف قراردادن دو صنعت مهم بورسی؛ پتروشیمی و استخراج کانی‌های فلزی، سبب افزایش عرضه در این گروه‌ها شد که به تمام بازار تسری یافت. سرمایه‌گذاران، نگران تصمیمات دولت در بررسی بودجه 93 هستند که می‌تواند صنایع بورسی را متاثر کند. افزایش سقف تسهیلات مسکن هرچند نمی‌تواند بازار مسکن را تکان دهد اما تداوم ریزش بورس، قدرت آن را دارد که نقدینگی ورودیافته به بورس را به سمت بازار مسکن هدایت کند تا بار دیگر، شاهد رشد کاذب قیمت باشیم. از طرف دیگر انتشار گزارش‌های 9‌ماهه نشان داد که بسیاری از سهام‌ها، شایسته چنین رشدی نبوده‌اند و از شرایط بنیادی مطلوبی برخوردار نیستند.
شاید تنها امید بازار در شرایط اصلاح قیمتی، گزارش 9‌ماهه شرکت‌ها بود که آن‌هم نتوانست سرمایه‌گذاران را برای خرید قانع کند. مخابرات، ملی مس، فولاد خوزستان، خودروسازان و...، گزارش‌های خوبی نداشتند. یا ممکن است گزارش‌ها خوب بوده و شرکت طی 9‌ماه توانسته به سود منطقی دست یابد اما انتظار بازار را برآورده نکرده است. این موضوع سبب شد تا قیمت سهام متناسب با گزارش شرکت‌ها تعدیل شود. یکی از نگرانی‌های بازار سرمایه کاهش نرخ ارز است. بازار ارز تنها بازاری بود که بلافاصله به روز اجرای توافق ژنو واکنش نشان داد و اندکی نرخ برابری انواع ارزها کاهش یافت. حال رفع تحریم‌ها، ممکن است به کاهش نرخ دلار منجر شود که به‌طور موقت، برای سرمایه‌گذاران خوشایند نیست اما باید توجه داشت که در شرایط فعلی ریزش شدیدی در کار نخواهد بود. نرخ دلار در بودجه دوهزارو650تومان لحاظ شده کردن ارز در بلندمدت است. همچنین اقدام دولت در عرضه‌های خرد سازمان خصوصی‌سازی در بازار طی هفته‌های اخیر در نمادهای بانکی، مخابرات و خودروسازان، نقش مهمی در افزایش عرضه و بدگمانی بازار نسبت به این گروه‌ها داشت. یکی دیگر از تصمیمات نابجای دولت در شرایط فعلی، افزایش عرضه‌های اولیه جذاب است. عرضه‌های اولیه حتی در منفی‌ترین شرایط بازار، بازدهی قابل‌توجهی نصیب سرمایه‌گذاران کردند.