همزمان با اعلام خبرهای مبنی بر لغو تحریم 14 مجتمع پتروشیمی ایران و آزاد سازی صادرات محصولات فولادی،خبرهایی مبنی بر درخواست فعالان صنعت و کشاورزی برای صادرات محصولات نفتی و پتروشیمی، فلزی و کشاورزی از طریق بورس کالای ایران نیز انتشار یافت.

علاوه بر خبرهای مذکور چه در زمان زمزمه های از سرگیری مذاکرات هسته و چه پس از توافقات هسته ای ایران در ژنو که زمینه را برای گشودن دروازه های تجارت خارجی ایران فراهم کرده است، بازدید سفرای کشورهای سوییس، ژاپن، اندونزی، اسپانیا، مجارستان، آفریقای جنوبی و عمان از این بورس صورت گرفت.

لازم به ذکر است، پس از یک دوره طولانی کاهش عرضه محصولات کشورهای مختلف جهان در بورس کالای ایران، در دوره فوق الذکر، محصولات کشورهای آمریکا، کانادا، آلمان، کره جنوبی، هند، برزیل، اکراین، سنگاپور، تایلند و قزاقستان در این بورس عرضه و معامله شد.


حال سوال این است، چرا همزمان با گشوده شدن درهای تجارت خارجی ایران، بورس کالای ایران به عنوان مجرای صادرات و واردات کالاها شناخته می شود؟ چرا صنعتگران و فعالان بخش کشاورزی به صادرات از طریق بورس کالا تمایل دارند؟ چرا سفارتخانه های کشورهای مختلف طی چند ماه اخیر و با فاصله زمانی اندک از این بورس بازدید کرده اند؟ و در نهایت چرا پس از گشوده شدن درهای تجارت خارجی ایران، اولین حضور پررنگ  و تاثیرگذار خارجی ها در بازار کالاهای پایه ایران از طریق بورس کالای ایران بوده است؟


در اقتصاد امروز جهانی که مبتنی بر تجارت آزاد، شفاف، مطمئن و نظام مند است، بورس های کالایی اساسا مجاری مطمئن، شفاف، منصفانه، عادلانه و قانونی برای تسهیل این امور شناخته می شوند و آمار و شاخص های این بورس ها برای تجار و تولیدکنندگان محصولات در سطح جهان حائز اهمیت است. در حقیقت بورس های کالایی به عنوان پیشانی و خط مقدم اقتصاد کشورها در جهان شناخته می شوند و شرایط اقتصادی هر کشور از طریق بورس های آن کشور در رسانه ها انعکاس می یابد.

از این رو، دیر زمانی است که کشف نرخ و تجارت محصولات و کالاها در سطح جهان از مجرای حدود 70 بورس کالایی چون CBOE ، CBOT، NYMEX،BELFOX ، SOFFEX ، LME، DCE، BM & F، SHFE، MERFOX،  WTB، ADEX، IDEM، BDP، MICEX، LIFFE، NCDEX، NMCE، JFX ، SAFEX، C-COM، TOCOM، HKFE، KRX،  SICOM و ... صورت می گیرد و نرخ های کشف شده در این بورس ها مبنای محاسبات اقتصادی جهانی و تداوم معاملات در بازارهای کالایی شناخته می شود. ادبیات تجارت جهانی را هم اکنون شناسنامه بورس های کالایی غنی می سازد و هویت هر محصول از این بورس ها استعلام می شود.


طبیعتا در مورد ایران این موضوعات نیز صدق می کند. کشورهای مختلف و فعالان و صنعتگران داخلی به این دلیل از گسترش تجارت از طریق بورس کالا استقبال می کنند که این بورس متضمن کیفیت و استاندارد کالاها و کشف نرخ واقعی و منطقی هستند. همچنین، معاملات و انتقال کالا و مبلغ پرداختی برای هر دو طرف معامله از این طریق تضمین می شود؛ یعنی کشف قیمت شفاف و منطقی و بازرگانی شفاف، نظام مند و سیستماتیک نتیجه معامله در بورس های کالایی است.


از جمله مهمترین دغدغه هایی که سال های دراز اقتصاد کشور از آن رنج برده است، واردات محصولات بی کیفیت و صادرات غیر منسجم در عرصه جهانی بوده است. دیگر زمان آن رسیده است که جلوی ورود محصولات بی کیفیت به جامعه گرفته شود و محصولات صادراتی ایران نیز با نام ایران و قیمت واقعی در بازارهای جهانی عرضه شود.


از این رو است که عرضه کنندگان و تقاضا کنندگان داخلی و خارجی تمایل به دادوستد محصولاتشان در بورس کالای ایران دارند. این بورس با دارا بودن سه تالار فرآورده های نفتی و پتروشیمی، تالار محصولات صنعتی و معدنی و تالار محصولات کشاورزی بدون شک می تواند زمینه صادرات و واردات محصولات استاندارد و با کیفیت مناسب را برای هر دو طرف داخلی و خارجی فراهم کند.


بورس کالای ایران با تجربه چندین ساله که می توان اذعان کرد، نسبت به سن و سالش موفق بوده است، تلاش های بسیاری برای شناخت، توسعه و گسترش بازار جهانی فرآورده های نفتی و پتروشیمی، محصولات صنعتی و معدنی و محصولات کشاورزی داشته است. این بورس در تجربه کوتاه خود فرآورده های نفتی و مواد معدنی را در تالار صادراتی بارها و بارها معامله کرده است و توانسته به لحاظ دانش کاری در جایگاهی قرار گیرد که با همه محدودیت ها، در بازارهای داخلی و بین المللی نفوذ کند و حتی در برخی محصولات به یکی از مرجع های قیمتی منطقه ای تبدیل شود.

همچنین، این بورس توانسته است این اطمینان را به تجار خارجی بدهد که بازار ایران بازاری وسیع و مطمئن برای خرید محصولات مورد نیاز است.


حال با توجه به اینکه تحریم های یکجانبه بر صادرات محصولات پتروشیمی، مواد غذایی و کشاوری و طلا و فلزات گرانبها برداشته شده است. زمان آن رسیده است که از تالار صادراتی و داخلی بورس کالای ایران نهایت بهره را برای ورود و نفوذ در بازارهای جهانی ببریم.

 

حسین عبدی تحلیلگر بازار سرمایه