رشد بی سابقه و سرعت بالای افزایش قیمت ها و نیز اکثر شاخص ها در تمامی بخش های بازار سرمایه توجه بسیاری از سرمایه گذاران را به خود جلب کرده و تعجب آنها را برانگیخته است.

براساس گزارش بورس نیوز، طی سال جاری انتظار سرمایه گذاران برای تغییر جهت بورس به سمت مدار مثبت با شروع فصل برگزاری مجامع عادی سالیانه صاحبان سهام تحقق نیافت و برخلاف سنوات گذشته و روال عادی معاملات در این بازه زمانی، روند منفی بر معاملات چیره شده بود. اما با یک فاز تأخیری، بالاخره بورس از 21 مرداد ماه سال جاری تصمیم گرفت این فضا را تغییر داده و در همین راستا کمر همت را در راستای رشد شاخص ها و قیمت سهام اکثر صنایع بست.

بدین ترتیب بازار سهام از تاریخ مذکور تاکنون 15 درصد بازدهی مثبت در برداشته که طی یک هفته اخیر شش درصد بازدهی مثبت در بورس رقم خورد.

جالب آنکه طی هفته گذشته قیمت ها در بازار ارز و سکه طلا نیز به شدت افزایش یافت و بهای دلار با اتخاذ روند صعودی از قیمت 2472 تومان در ابتدای هفته قبل به 2692 تومان رسید که از افزایش بالغ بر 8 درصدی قیمت ها طی یک هفته حکایت دارد. سکه طلا نیز در همین دوره بیش از 11 درصد نوسان مثبت قیمتی را شاهد بوده است.

اما نکته قابل تأمل آنجا است که در اقتصاد اینگونه حرکت های پرشتاب و چنین درصدهایی از صعود و نزول های یکباره می تواند گویای بیماری در آن اقتصاد باشد.

این میان انگیزه های سرمایه گذاری در سکه و ارز یکی از واقعیت های تلخی می باشد که در اقتصاد ایران وجود دارد و بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران مدت ها است نسبت به تشدید علایم این بیماری هشدار می دهند. چراکه نوسان قیمت این دو کالا هزینه های فراوانی را بر اقتصاد و صنایع تولیدی تحمیل می کند.

حسین شیخی، مدیر عامل مؤسسه حسابرسی حافظ گام در راستای وضعیت کلی اقتصاد کشور و نیز روند کلی بازار سهام و ارز در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز اظهار داشت: با توجه به شرایط کلی کشور، رشد بهای ارز طبیعی به نظر می رسد و حتی راه اندازی اتاق مبادله ارزی نیز در کنترل نرخ ها اثری نداشته و بر قیمت ها نیز اثر منفی اعمال کرد. از این رو می توان به این نتیجه رسید که دولت دلاری برای عرضه در بازار در اختیار نداشته و با توجه به رشد بهای ارز در کشور، صادر کنندگان نیز مایل به عرضه درآمدهای ارزی خود در این مرکز نیستند.

وی افزود: با این سیاست ارزی، معاملات بورس نیز در بخش های صادراتی از جمله پتروشیمی ها و نیز فروشندگان کالا برمبنای نرخ های جهانی مانند معدنی ها، از این امر تأثیر پذیرفته و به سمت مدار صعودی حرکت کرده است. چراکه سرمایه گذاران رشد سودآوری شرکت های این صنایع را انتظار می کشند.

این کارشناس ارشد بازار سرمایه اذعان داشت: در شرایط فعلی که هزینه استهلاک و نیز سایر هزینه های دستمزد و سربار شرکت ها ثابت بوده، اما قیمت ارز با رشد همراه شده، درآمد این گروه ها بالا رفته و از این جهت سود مناسبی عاید اینگونه شرکت ها می شود. سرمایه گذاران و فعالان بورس نیز متوجه این نکته شده و فعالیت خود را افزایش داده اند.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: در این روندهای پرسرعت و شتابان بورس و رشد شش درصدی قیمت ها در بازار سهام از یک سو و صعود هشت درصدی نرخ ارز طی یک هفته از سوی دیگر، به طور قطع نشان دهنده بیمار بودن اقتصاد می باشد و از جمله پیامدهای بیماری یک اقتصاد، شورش ها و انقلاب هایی است که تاکنون در بسیاری از کشورها اتفاق افتاده است.

مدیر عامل مؤسسه حسابرسی حافظ گام در بیان آثار این حرکت های جهشی بر معاملات بورس خاطر نشان کرد: طی سال جاری بسیاری از شرکت های بورسی مواد اولیه خود را برمبنای نرخ های قبلی دلار خریداری کرده و تمام دارایی های آنها نیز براساس همین نرخ ها ارزش گذاری شده اند. حال آنکه با رشد بهای ارز، ارزش این دارایی ها نسبت به دوره مشابه سال گذشته حدود 60 درصد افزایش یافته است. از این رو طبیعی به نظر می رسد که این رشد ارزش دارایی ها در سود این شرکت ها تجلی می یابد.

اما نکته مهم در این بین آن است که اگر میزان رشد سود سهام این شرکت ها را طی سال جاری در مقایسه با سال گذشته با میزان رشد بهای ارز در همین دوره مورد قیاس قرار دهیم، به وضوح مشخص است که سود بنگاه های اقتصادی نه تنها رشد یافته، بلکه کاهش نیز داشته است.

این کارشناس ارشد بازار سرمایه به تغییر رفتار مردم در پرهیز از نگهداری پول نقد اشاره کرد و اذعان داشت: مردم با توجه به نوسانات اخیر به این نکته پی برده اند که نباید سرمایه خود را به صورت نقد نگه دارند. از این رو نگاه آنها بیشتر معطوف به سرمایه گذاری در بازار دلار و سکه و در درجه سوم بازار مسکن شده است.

البته در حال حاضر برخلاف همیشه روند بازار ارز و سهام در یک راستا قرار گرفته و شرایط این دو را به صورت موازی و به دنبال هم به حرکت در آورده است.

وی افت شاخص ها و قیمت سهام را در مقطعی در بورس پیش بینی کرد و یادآور شد: بورس هم اکنون در حالی به راه خود ادامه می دهد که احتمال دارد با انتشار یک خبر منفی، روند نزولی بر آن احاطه پیدا کند.

اما روند دلار با همین قدرت به پیش خواهد رفت و با قطعیت می توان نسبت به حاکمیت روند صعودی قیمت ها برای بازار ارز سخن گفت. چراکه مشکل کمبود ارز در کشور به شدت مطرح بوده و آمارهای منتشر شده از کاهش درآمدهای ارزی کشور از 70 میلیارد دلار در سال گذشته به 50 میلیارد دلار در سال جاری خبر می دهد.

شیخی در همین راستا افزود: در کنار افت درآمدهای ارزی کشور، فروش محصولات و فرآورده های نفتی و پتروشیمی به سایر کشورها از جمله چین، هند و مالزی در حالی با اعمال تحریم ها انجام می شود که مبالغ قراردادهای بین دو کشور در قالب فروش کالا به ایران پرداخت می شود و پرداخت تنها حدود 40 درصد از کل درآمد حاصل از صادرات به صورت دلار انجام می گیرد. اما این رقم برای ورود کالا از سوی وارد کنندگان نیز قابل قبول نیست.

چراکه هزینه حواله ارزی با توجه به اعمال تحریم های بین المللی به طور فاجعه آمیزی رشد یافته و درآمدهای دولت از محل فروش نفت نیز کاهش داشته است. در نتیجه تمام این عوامل با دست به دست یکدیگر دادن، موجب برهم زدن توازن عرضه و تقاضای ارز و رشد شدید و جهش های ناگهانی قیمت ها در این بازار شده است.

این اقتصاددان در بیان راهکارهای مختلف مبارزه با این بیماری و بهبود اوضاع تصریح کرد: اگرچه در واقعیت تحریم ها فلج کننده است، اما کشور بزرگ و وسیعی همچون ایران با دارا بودن این تنوع اقلیمی و این حجم از تولید و مصرف، باید در سیاست های کلان اقتصادی و پولی خود تجدید نظر اساس صورت دهد. چراکه حتی با برداشته شدن تحریم ها، آثار ناشی از آن پنج تا 10 سال پس از آن از بین خواهد رفت. در نتیجه هم اکنون باید برای بهبود این وضعیت به دنبال راهکارهای مؤثر بود.

وی این میزان صعود قیمت ها و شاخص های بورسی و نیز بازار ارز را طی روزها و به ویژه یک هفته اخیر به آتشی تشبیه کرد که به یکباره گُر می گیرد و انتظار می رود به همان سرعت پایین آید.

شیخی در خاتمه سخنان خود خاطر نشان کرد: با این وصف بیشترین آسیب متوجه سرمایه گذاران غیر حرفه ای خواهد شد. از این رو بهتر است در این شرایط این قبیل سرمایه گذاران به این بازارها وارد نشوند و این توصیه علی رغم پیشنهادی است که بسیاری از کارشناسان، تحلیلگران و اقتصاددانان برای فعالیت در بازار ارز و سکه به سرمایه گذاران مطرح می کنند. چراکه بازدهی این بازارها طی این مدت بسیار قابل توجه بوده و چشم انداز مثبتی برای آنها پیش بینی می شود. اما نکته حائز اهمیت اینکه، خروج این منابع از چرخه اقتصاد و نیز صنایع تولیدی آسیب های جبران ناپذیری را در آینده به جامعه وارد خواهد آورد.