منیژه حیاتی: موسسه بارکلیز روزگذشته به سرمایه‌گذاران بازارهای فلزات نسبت به تغییرات هفته‌های آتی بازار فلزات هشدار داد؛ چرا که به نظر این موسسه اخباری که در یک هفته اخیر منتشر شده نشان می‌دهد که احتمالا دولت چین اقداماتی را در خصوص بالا بردن میزان انباشت ذخایر بازار فلزات به کار می‌بندد و این موضوع ممکن است تحولاتی را در هفته‌های آتی در بازار ایجاد کند.

به گفته این موسسه آخرین باری که این اتفاق افتاد سال 2009 میلادی و همزمان با افت قیمت‌ها و بحران اقتصاد جهانی بود، اما در مقایسه با آن زمان دو تفاوت اساسی وجود دارد: نخست اینکه قیمت‌ها برخلاف آن زمان کاهشی نشده و دوم اینکه مازاد برخی فلزات از جمله آلومینیوم بسیار بالا تر از انتظار است.
حرکت دست به عصای نیکل در سال 2012 و پیش‌بینی‌های آتی
بارکلیز در این گزارش به بازار نیکل پرداخته است. از نظر این موسسه این فلز در سال 2012 میلادی یکی از ضعیف‌ترین بازارها را داشته به طوری که به طور میانگین از ابتدای سال تاکنون نزدیک به 15 درصد رشد داشته در حالی که دیگر فلزات در این مدت به طور میانگین 3 درصد رشد قیمت داشته اند.
اگرچه سخت است که این تغییرات قیمتی نیکل را در مقایسه با فلزات مشابهی همچون آلومینیوم و روی توجیه کنیم، اما در عین حال تحلیل‌های فاندامنتالی اتفاقاتی که برای نیکل اتفاق افتاده را توجیه می‌کند. بر اساس گزارش‌های واحدهای فولاد ضد زنگ چین با توجه به ظرفیت تولید 50 تا 60 درصدی در ماه‌های اخیر، قیمت نیکل در یک منحنی مشخص حرکت می‌کرد.
طبق گزارش بارکلیز، در 4 سال اخیر یک تغییر عمده در فن‌آوری واحدهای تولیدی فولاد‌های آلیاژی ضدزنگ اتفاق افتاده و از روش کوره‌های انرژی فشرده به روش کارآمدتری با عنوان بخش کوره‌های قوس الکتریکی گرایش پیدا کردند و در نهایت به سمت کوره دوار برقی (RKEF) حرکت کرده‌اند.
دلایل اهمیت نیکل در بازارهای جهانی
قیمت نیکل از آن جهت برای واحدهای تولید فولاد ضد زنگ اهمیت دارد چون در حدود 65 درصد نیکل مصرف شده در غرب برای ساخت فولاد ضد زنگ Austenitic استفاده می‌شود و 12درصد برای سوپرآلیاژها (آلیاژهای مقاوم در برابر خوردگی‌ مانند آلیاژ نقره آلمانی که شامل آلیاژ Ni-Cu- Zn است) استفاده می‌شود. اهمیت نیکل در توانایی و قابلیت‌های آن نهفته است که به هنگام ترکیب با دیگر عناصر برای ساختن آلیاژ، مقاومت و استحکام فلز و نیز مقاومت در برابر خوردگی آن را دربازه گسترده‌ای از دما، افزایش می‌دهد. این فلز در صنعت آهن و فولاد ضروری است و آلیاژهای نیکل دار نقش کلیدی را در توسعه مواد مورد نظر در صنایع هوا فضا ایفا می‌کنند.
طبق آخرین برآوردها تولید فولاد بیش از 50 درصد نیکل مصرف می‌کند و آلیاژهای آهنی و آلیاژهای مبتنی بر پایه نیکل در مقام‌های بعدی مصرف نیکل جای دارند.
در صنعت برق و تولید نیرو، استیل‌های نیکل‌دار کاربرد گسترده‌ای در نیروگاه‌های هسته‌ای دارند و کاربرد روز افزونی در سیستم‌های زدایشگر برای زدایش دی اکسید گوگرد از نیروگاه‌های زغالی، نفتی و گازی دارند.
مواد شیمیایی نیکل دار در تولید کاتالیزورهای نیکل مصرف می‌شوند که در هیدروژنه کردن روغن نباتی، در تصفیه روغن‌های سنگین، تشدیدکننده‌های رنگ سرامیک و نمک نیکل در آبکاری به کار می‌رود.
مواد نیکل دار در صنعت نفت از سرمته حفاری تا لوله کشی و مخازن فرآوری طرح‌های پتروشیمی و ساخت سکوهای نفتی دریایی نقش ایفا می‌کنند.
به گزارش بارکلیز در حالی که هزینه تولید در این مدت به لحاظ قیمت سنگ نیکل و نرخ برق در تغییر بوده‌ این تغییرات تکنولوژیکی در واحدهای فولاد آلیاژی ضدزنگ عاملی در جهت کاهش هزینه تولید عمل کرده‌اند به طوری که طبق تحقیقات این موسسه، هزینه تولید دراین بخش از 20 هزار دلار در هر تن در سال 2010 به 16 هزار دلار در سال‌جاری رسیده‌ است.
در این راستا، قیمت نیکل در بورس فلزات لندن در این مدت دقیقا همان‌طور که انتظار می‌رفت معامله شد تا اینکه در اواسط سال 2012 و با بروز نشانه هایی از بهبود فعالیت واحدهای تولید فولاد ضد زنگ و تقاضای بیشتر برای واحدهای NPI در چین نمایان شد .
داستان نیکل از کجا آغاز شد
حال سوالی که مطرح می‌شود این است که وضعیت فعلی بازار نیکل و اینکه گفته می‌شود بازار ضعیفی را در سال 2012 داشته از کجا آغاز شد و چگونه به این نقطه رسید و آیا این شرایط در سال‌های آینده هم ادامه می‌یابد؟
در این خصوص در گزارش این بانک انگلیسی آمده که با توجه به انتظار‌هایی که در خصوص مازاد بازار نیکل در سال 2013 و 2014 میلادی وجود دارد و با در نظر گرفتن منحنی هزینه تولید و ارتباطی که بازار این کالا با میزان تولید فولاد ضد زنگ چین دارد ، این روند قیمتی که نیکل در سال 2012 داشته ادامه خواهد یافت.
یکی از مواردی که در کنفرانس سالانه اخیر بورس لندن مورد بررسی قرار گرفت نیز همین موضوع بود و بیشتر تولید کننده‌ها انتظار داشتند که در اواسط دهه جاری با رشد برداشت از ذخایر معدنی روبه‌رو شویم.
البته موضوع مهم دیگری هم وجود دارد و آن اینکه در واحدهایی که سنگ‌آهن با درجه خلوص بالا استفاده می‌شود قیمت نهایی تولید بالا خواهد رفت. برای مثال یکی از تولیدکننده‌ها در اندونزی معتقد است که این موضوع در سال 2015 میلادی 25 درصد بر قیمت‌ها تاثیرگذار بوده وقیمت آن را به 20 هزاردلار در هر تن می‌رساند.
البته آینده بازار نیکل ارتباط زیادی با سیاست‌های دولت اندونزی در خصوص صادرات این کالا دارد.
اندونزی که در بازار نیکل اهمیت زیادی دارد برای سال 2014 پیش‌بینی رشد صادرات را کرده چرا که تقاضا برای کالای باکیفیت و درجه خلوص بالا زیاد شده، اما هفته گذشته دادگاه عالی این کشور برخی مقررات منع صادراتی و سهمیه بندی در این حوزه را لغو کرده است.
بارکلیز معتقد است که هنوز در مورد چشم انداز صادرات اندونزی قطعیت وجود ندارد و این موضوع به قیمت‌های بورس لندن در 12 ماه آینده بستگی زیادی دارد.

نخستین کاهش تولید مس جهانی از سال 2009 میلادی
موسسه بارکلیز در آخرین گزارش خود از تازه‌ترین وضعیت بازار فلزات، از نخستین کاهش تولید جهانی مس خبر داد که این کاهش از سال 2009 تا کنون اتفاق نیفتاده بود.
طبق این گزارش، تولید کننده‌ها در سال جاری در میزان تولید و برداشتشان از معادن تجدید نظر کردند. در آخرین بررسی‌هایی که موسسه تحقیقاتی بین المللی مس (ICSG) انجام داده ، مشخص شد که تولید مس جهانی در نیمه اول سال 2012 صد هزار تن کاهش داشته است. این کاهش تولید نخستین کاهش تولید مس جهانی از سال 2009 میلادی بوده است. این کاهش تولید با کاهش 9/9 درصدی تولید محصول نهایی همزمان بوده است. تنها رشدی که در تولید مس دیده شده مربوط به تولید با روش (SXEW) است که حدود 3 درصد در ماه جولای و 8 درصد از ابتدای سال تاکنون رشد داشته است. این رشد از آن جهت اهمیت دارد که نشان می‌دهد تولید کاتد مس از طریق الکتریکی که چینی‌ها آن را ترجیح می‌دهند همچنان عرضه کمی دارد. تولید مس تصفیه شده در تعدادی از کشورها از جمله برزیل، فیلیپین، زامبیا، پرو، اندونزی و شیلی در حال حاضر بسیار محدود است و طبق آمار بیشترین کاهش تولید در این خصوص در شیلی و اندونزی بوده که به ترتیب 90 هزار و 52 هزار تن بوده است. در شیلی شرکت Chuquicamata که بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده مس این کشور محسوب می‌شود و در حدود 500 هزار تن تولید دارد در سال 2012 در حدود 50 روز به دلیل تعمیر و نگهداری متوقف بود و یک دوره دیگری را هم از جولای تا سپتامبر فعالیت نمی‌کرد. در اندونزی تولید مس در این مدت به دلیل کاهش استخراج از معدن گراسبرگ (Grasberg) کاهش یافت و در برزیل هم تولید به محدوده صفر کاهش یافت. در زامبیا به دلیل مشکلاتی که به دلیل مسائل سیاسی وجود دارد، تولید مس تحت فشار است؛ اما همه این کاهش تولید‌ها در شرایطی است که تقاضا هم در حال حاضر رو به کاهش است. با توجه به داده‌های موسسه ICSG که به هیچ عنوان داده‌های خوب و مثبتی محسوب نمی‌شود تقاضای واقعی در بیشتر کشورها به نصف کاهش پیدا کرده بنابراین با وجود کاهش تولید همچنان عرضه مس قوی تر از تقاضای آن است؛ هر چند با بازار متعادلی که از سال 2012 دیده شده ارزیابی مشخص و تحلیل دقیقی به لحاظ فاندامنتال وجود ندارد. از این‌رو این موسسه انتظار دارد که میانگین قیمت مس تا پایان سال جاری میلادی در محدوده 7 هزارو 200 تا 8 هزارو 700 دلار قرار بگیرد. تشدید نگرانی هایی که در مورد مسائل سیاسی وجود دارد در حال حاضر مس را برای کاهش بیشتر قیمت آن به پایین ترین حد قیمتی حمایت می‌کند؛ هر چند که بارکلیز در عین حال علاوه بر این نگاه کاهشی به قیمت، ارزیابی‌هایی هم از احتمال تثبیت قیمت‌ها در محدوده قیمتی فعلی تا پایان سال دارد.

آلومینیوم و مازاد عرضه آن در جهان
طبق آخرین گزارش موسسه بارکلیز از بازار فلزات، مازاد تولید جهانی آلومینیوم در سال‌جاری میلادی به دلیل توقف پروژه‌ها و نوسان قیمت آلومینیوم کاهش قابل توجهی را نشان می‌دهد.
پس از سپتامبر سال جاری قیمت آلومینیوم در بورس لندن به یک هزارو 900 دلار در هر تن کاهش پیدا کرد که این کاهش بیشتر از آن چیزی بود که انتظار می‌رفت.
به گفته یکی از کارشناسان این موسسه، مازاد آلومینیوم در سال 2012 میلادی به 2/1 میلیون تن افزایش پیدا کرد و پیش‌بینی سال 2013 هم 5/1 میلیون تن بوده است که این افزایش مازاد در حدود 100 هزار تن بیشتر از پیش‌بینی قبلی این موسسه بودکه علت آن تقاضای ضعیف چین در این مدت بوده از این‌رو پیش‌بینی بارکلیز این است که قیمت این کالا همچنان به سمت پایین ترین نرخ پیش بینی شده در حرکت باشد.
البته اخباری از بارکلیز منتشر شده که بر اساس آن احتمال می‌رود از سرعت تولید این کالا در استان جین سیانگ کم شود که با توجه به ظرفیت 6 میلیون تنی این کارخانه که برای سال 2015 پیش‌بینی شده این تغییر سیاست اهمیت زیادی برای بازار آلومینیوم دارد.
با توجه به اینکه تخفیف تعرفه برق در استان های مختلف چین در نظر گرفته شده، انتظار می‌رود که این تخفیف‌ها تا سال آینده ادامه پیدا کند. از سوی دیگر گمانه‌زنی‌هایی در رسانه‌ها مطرح شده که دولت چین به دنبال اقدامات جدید در حوزه ذخایر فلزات است، از این رو بارکلیز با توجه به این سیاست‌ها بالا بودن عرضه تا سال 2013 را همچنان پیش‌بینی می‌کند، ضمن اینکه اظهاراتی که در کنفرانس سالانه بورس لندن مطرح شد هم این پیش‌بینی بارکلیز را تایید کرده است.
طبق گزارش بارکلیز هیچ تولیدکننده‌ای نشانه‌ای از کاهش قریب الوقوع تولید را مطرح نکرده به خصوص که کاهش‌هایی هم از ماه سپتامبر به لحاظ سود داشته‌اند.
با توجه به این گزارش‌های منتشر شده از سوی بارکلیز قیمت این فلزهمچنان روند کاهشی خود را دامه خواهد داد.