بورس کالای ایران روز گذشته با عرضه‌هایی از تالار محصولات صنعتی و پتروشیمی روبه‌رو‌ بود. عرضه‌هایی از مس و مقاطع فولادی در تالار محصولات صنعتی از یک طرف و عرضه تعدادی محدود از محصولات پتروشیمی در تالار مربوطه البته با رونق چندانی همراه نبود. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از روند بورس کالا و معاملات این بازار نشان می‌دهد عرضه مس مفتول و کاتد که با افت 100 تومانی قیمت روبه‌رو‌ بود از طرف دیگر با کاهش معاملات این محصول مواجه بوده است.

این در حالی است که در این تالار عرضه‌های ذوب آهن که از نوع میلگرد بودند در سیستم معاملات به ثبت رسیدند اما از قبل فروش رفته بودند. در بازار این محصولات نیز دیروز شاهد ثبات قیمت‌ها بودیم. در این بین در تالار محصولات پتروشیمی با نزدیکی به زمان اعلام قیمت‌های پایه توسط شرکت ملی پتروشیمی خریداران از خرید دست کشیده‌اند و به نظر می‌رسد در انتظار قیمت‌های جدید مانده‌اند، با این حال قیمت‌ها در این تالار روز گذشته روند رو به افتی را تجربه کردند.

دنده معکوس در بازار مس
 کاهش پله‌ای قیمت مس در معاملات بورس کالای ایران ریشه در آشفتگی و ریزش قیمت فلزات پایه در بازارهای جهانی دارد، البته از سویی کمبود نقدینگی معامله‌گران و کاهش توان مالی شرکت‌های خریدار نیز بر این روند نزولی در بازارهای داخلی دامن زده است. به گفته یکی از کارشناسان حوزه فلزات پایه عرضه‌های مس در این روزها همچنان بالاتر از میزان تقاضا است، به‌طوری‌که هر هفته شاهد افت تقاضا و کاهش قیمت این محصولات در بورس کالای ایران هستیم که مهم‌ترین دلیل آن نیز پایین آمدن توان خرید شرکت‌های خریدار است.

به گفته این فعال آگاه کمبود نقدینگی شرکت‌ها موجب شده تا معامله‌گران به بازار آزاد مراجعه کرده و محصولات مورد نیاز خود را به‌صورت مدت‌دار تهیه کنند. از سوی دیگر به گفته یکی از کارگزاران فلزات پایه، علت اصلی ریزش قیمت بیش از ۱۰۰تومانی فلز سرخ در بورس کالای ایران نسبت به هفته گذشته، کاهش یک درصدی میانگین هفتگی نرخ این محصول در بورس لندن بوده است. البته این در شرایطی است که با وجود افت میانگین هفتگی نرخ ارز نسبت به هفته ما قبل اما باز هم تاثیر افت میانگین هفتگی فلز سرخ در بازارهای جهانی بیشتر بوده است. به این ترتیب روز یکشنبه 18 مرداد ماه، بورس کالای ایران در گروه مس شاهد معامله 22 هزار و 600 تن انواع مس مفتول، مس کاتد و مس کم‌عیار شرکت‌های ملی صنایع مس ایران و صنایع تولیدی دنیای مس کاشان بود. همچنین در این روز140 تن سولفورمولیبدن و 8 تن کنسانتره فلزات گرانبها تولیدی شرکت ملی صنایع مس ایران عرضه می‌شود.

بر این اساس، مس کاتد شرکت ملی مس با قیمت 16 هزار و 714 تومان در هر کیلو به فروش رسید که نسبت به هفته گذشته کاهش 111 تومانی را تجربه کرد. کل عرضه برای این محصول ۴ هزار تن بوده درحالی‌که میزان تقاضا 980 تن ثبت شد. همچنین مفتول مس شرکت ملی مس نیز با قیمت 17 هزار و 425 تومان عرضه شد که نسبت به آخرین معامله، افت 106 تومانی را در هر کیلو به ثبت رساند.

کل عرضه برای این محصول ۳ هزار و ۵۰۰ تن بوده است، درحالی‌که تقاضاکنندگان خواستار 240 تن از این محصول بودند. مفتول مس شرکت دنیای مس کاشان نیز در این روز با قیمت پایه 17 هزار و 480 تومان عرضه شد که نسبت به آخرین عرضه در هفته گذشته، کاهش 106 تومانی را در هر کیلو تجربه کرد. کل عرضه برای این محصول ۲۷۰ تن بود اما میزان تقاضا برای آن 200 تن ثبت شد. به گفته برخی کارشناسان، میزان عرضه و تقاضای دنیای مس که تا‌کنون حفظ شده بود با توجه به شرایط رکودی موجود، بعد از مدت‌ها با کاهش تقاضا و عرضه رو به رو شده است.

از سوی دیگر این فلز سرخ هم‌اکنون در بازار آزاد با قیمت 17 هزار و 9۰۰ تومان در هر کیلو به فروش می‌رسد که نسبت به‌ روز گذشته کاهشی ۱۰۰ تومانی را در هر کیلو نشان داد. همچنین، در این روز یک هزار و 500 تن شمش هزار پوندی 75/ 99 شرکت ایرالکو به فروش رسید، البته در این روز 500 تن روی زنجان نیز بر تابلوی معاملات محصولات صنعتی و معدنی بورس کالا رفت که با استقبال معامله‌گران رو‌به‌رو نشد. همچنین آلومینیوم و روی هم در بازار آزاد نسبت به شنبه گذشته افت 100 تومانی را تجربه کرد به‌طوری که این دو فلز که از چهارشنبه گذشته که مرز 7 هزار تومانی را تجربه کرده بود روز یکشنبه در بازار داخلی با نرخ 6 هزار و 900 تومان معامله شد. 

بازار فولاد در شوک
بازار فولاد پس از گذشتن از كف قيمت‌ها كه از تخفيف 50 توماني فولاد خوزستان از هفته گذشته آغاز شد، همچنان شرايط مشابهي را تجربه مي‌كند. اين شرايط شامل دست نگاه داشتن مشتريان از خريد و افت قيمت ميلگرد در بازار و كارخانه مي‌شود كه به نظر مي‌رسد براي مدتي ادامه داشته باشد. 

 بر اين اساس فعالان بازار از ركود شديد در خريد و فروش در كنار افت قيمت‌ها خبر مي‌دهند و عقيده دارند در شرايطي مانند حالا، خريداران تقريبا از خريد دست نگاه مي‌دارند زيرا در رابطه با ثبات قيمت‌ها مردد هستند.   يك كارگزار بورس كالا در اين زمينه به «دنياي اقتصاد» مي‌گويد: در زمان كاهش نرخ‌ معمولا خريدارها جلو نمي‌آيند تا زماني‌كه ثبات در قيمت‌ها برقرار شود. 

علي‌اصغر بهرامي، مدیر بخش فلزات کارگزاری مفید در ادامه مي‌گويد: اگرچه كاهش قيمت بيش از اين توجيهي نداشت و ندارد و تنها نتيجه‌اش تشديد شك و ترديد در بازار است، اما حالا شاهد اين سياست در بازاري هستيم كه براي نزديك به دو سال در ركود به‌سر مي‌برد. به عقيده بهرامي در بازاري مانند بازار فولاد ايران كه براي مدت‌ها با ركود همراه بوده است، هيچ سياستي بهتر از مديريت تقاضا نيست. او در توضيح بيشتر مي‌گويد: مديريت مصرف خيلي مهم‌تر از مديريت توليد است، چين اگر توانست طي 10 سال توليد خود را از 300 ميليون تن به 800 ميليون تن برساند، تنها در سايه مديريت بود كه توانست خود را به اين سطح برساند. 

 با تمام اين تفاسير بازار فولاد اين روزها در پي سياست كاهش قيمت فولاد خوزستان به‌عنوان تامين كننده مواد اوليه تيرآهن و ميلگرد دچار افت قيمت شده است. اين اتفاق در حالي رخ مي‌دهد كه پيش از اين نيز كارشناسان مديريت تقاضا را به جاي سياست كاهش قيمت پيشنهاد مي‌كردند. 

 اما سياست كاهش قيمت در حالي از سوي مديران فولادي در كشورمان اجرايي مي‌شود كه در سطح جهاني شاهد جريان عكس اين اتفاق هستيم. آنطور كه فعالان بازار مي‌گويند چين به‌عنوان بزرگترين توليدكننده فولاد دنيا، پس از تجربه افت قيمت و ركود در بازار، سياست افزايش قيمت و تحريك تقاضا را در پيش گرفته است. با اين تفاسير به نظر مي‌رسد بازار فولاد ايران همواره مسيري عكس بازارهاي جهاني را طي مي‌كند؛ زيرا در روزهايي كه قيمت‌هاي جهاني فولاد با افت همراه بودند بازار ايران با رشد قيمت و چسبندگي تقاضا همراه بود و در زماني كه بازارهاي جهاني در پي ركود ايجاد شده به دنبال افزايش قيمت هستند، بازار فولاد ايران با كاهش قيمت و تشديد ركود مواجه است.   در چنين شرايطي كه معاملات در بازار فولاد به حداقل رسيده است؛ روز گذشته تالار بورس كالا شاهد سه عرضه ميلگرد نه‌چندان قوي از سوي ذوب آهن اصفهان بود. 

 عرضه‌هاي ذوب آهن اصفهان اگرچه همگي با معامله همراه بوده است اما در نهايت به نظر مي‌رسد از ركود بازار تاثير پذيرفته زيرا حجم عرضه از سوي ذوب‌آهن محدود بود.  بر اين اساس ذوب‌آهن اصفهان 106 تن سبد میلگرد در سايزهاي 12و 25، 500 تن سبد میلگرد سايزA3 20 و 25 و 132تن ميلگرد A3 سايز 25 را در تابلوي بورس كالا عرضه كرد. شنيده‌ها حاكي از آن است كه همين حجم اندك از ميلگرد نيز در حالي از سوي ذوب آهن در بورس كالا عرضه شده است كه معامله آن قبلا و خارج از بورس كالا صورت گرفته است. اين روش از آنجايي به كار بسته مي‌شود كه توليدكنندگان به بازار اطمينان ندارند، به همين دليل پيش از عرضه كالاي خود در بورس از معامله آن مطمئن مي‌شوند و سپس صرفا آن را در بورس كالا اعلام مي‌كنند زيرا تمايلي براي عرضه محصول در بورس كالا و به فروش نرسيدن آن ندارند. حال در شرايطي كه سياست كاهش قيمت نيز علي‌رغم هدفي كه داشت نتوانست بازار فولاد را از ركود خارج كند، بايد منتظر ماند و ديد تكرار داستان ركود در بازار فولاد تا چه زماني ادامه خواهد داشت.

رنگ فلز سرخ پرید
در بازارهای جهانی اما چندی است اوضاع قطب بزرگ اقتصادی جهان در شرق آسیا چنگی به دل نمی‌زند و با حرکت خود به سمت و سوی نزول، بسیاری از بازارها را وادار به ریزش کرده است. در این میان، بازارهایی که وابستگی بیشتری با کشور چین دارند، بالاترین تاثیر را از روند اقتصادی آن پذیرفته‌اند و به تبع آن، هرچه بازار استراتژیک‌تر باشد، نوسان آن هم ملموس تر خواهد بود. بازار فلزات پایه از جمله این بازارها است که مدتی است به شدت در سراشیبی سقوط قرار دارد، هرچند گاهی در بازه‌های کوتاه مدت اصلاحات اندک رو به بالا در روندهای آنها مشهود است، اما به‌طور متوسط سراسر مسیر حرکتی آنها به‌سمت ریزش ترسیم می‌شود. مس به‌عنوان یکی از فلزات مهم شرایط مناسبی در بازارهای جهانی ندارد. چین در صدر مصرف‌کنندگان این فلز سرخ قرار دارد و با توجه به شرایط اقتصادی و آمارهای نگران‌کننده آن، تصویر ریزش‌های شدید و افت تقاضا برای مس قابل توجیه است. به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از بلومبرگ، بهای فلز سرخ از ابتدای سال جاری میلادی تا کنون در پی افت چشمگیر تقاضای چین تا حدود ۱۵ درصد کاهش داشته است. 

همچنین از دیگر سو، ذخایر مس موجود در انبارهای تحت نظارت بورس فلزات لندن نیز با رشدی شدید تا دو برابر افزایش یافته و به نزدیک ۳۴۴ هزار تن رسیده است. براساس جدیدترین گزارش‌ها، آلمان به‌عنوان سومین مصرف‌کننده بزرگ مس در جهان در پی تضعیف بازار اروپا و بروز بحران یونان که منطقه یورو را به چالش کشیده، در مسیر تولید محصولات خود با مشکلاتی مواجه شده که کماکان با آن دست به گریبان‌ است.

در شرایط کنونی، شرایط تقاضا برای اکثر فلزات چندان مساعد نیست و در طرف مقابل نیز مازاد عرضه یکی از بزرگ‌ترین‌ معضلات فعالان این بازارها است. بهای مس در آخرین معاملات انجام شده در بازار فلزات لندن تا مرز 5 هزار و 135 دلار افت داشته است، در این میان بسیاری از تحلیلگران پیش بینی کرده‌اند که در صورت تدوام شرایط حاضر، امکان شکست کف 5 هزار دلاری و ریزش تا سطوح پایین تر برای مس دور از انتظار نیست.

 در طرف مقابل، میزان ذخایر مس در بازار فلزات لندن طی 40 روز گذشته در مسیر رشد قرار داشته و تا سطوح بسیار بالایی افزایش پیدا کرده است که خود محرکی قوی برای دامن زدن به ریزش‌های بیشتر محسوب می‌شود. این شرایط افزایش موجودی انبارها در مورد چین نیز صادق است. نوسان ارزش دلار نیز فاکتوری است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. برآیند تمامی عوامل مذکور، به ریزش بهای طلای سرخ تا کمترین حد 6 سال اخیر خود انجامیده است.

رشد چشمگیر صادرات فولاد چین
بهای فولاد در بازارهای جهانی در مسیری همگام با سایر هم‌گروه‌های خود قرار دارد و طی ایام اخیر کاهش را تجربه کرده است. در آخرین معاملات انجام شده در بازارهای جهانی قیمت فولاد مجددا نسبت به روز معاملاتی ماقبل خود افت داشت و تا سطح 150 دلار پایین آمد. در حال حاضر صادرات فولاد چین با رشدی محسوس به بالاترین سطح خود از ماه ژانویه تا‌کنون صعود کرده که با افزودن به میزان مازاد ذخایر انبارها در اقصی نقاط جهان، صدمه‌های شدیدتری را به روند بازار جهانی این محصول وارد ساخته و زمینه ساز بروز برخی اختلافات تجاری در سراسر جهان شده است.

این در حالی است که مدتی است دولت این کشور در راستای حمایت از تولیدکنندگان داخلی، اقدام به کاهش واردات فولاد کرده که خود عامل مهمی در ریزش‌های اخیر قیمت این فلز گرانبها است. بروز ضعف در تقاضای فولاد داخلی چین، فشارهای رو به پایین زیادی به بازار بین‌المللی وارد ساخته و این در حالی است که بسیاری از کشورهای در حال توسعه و حتی توسعه یافته در تلاش برای بهبود بخش مسکن خود هستند و این موضوع با مفهوم رشد تقاضا برای فولاد معنی می‌شود. اما باید دید کدام یک از پیش‌بینی‌ها درخصوص بازار فلزات محقق خواهد شد.