ثروتمندترین فردی که تاکنون در جهان زیسته است
فوگر که در اوگسبورگ و در یک خانواده پارچهباف به دنیا آمده بود، در ونیز به شاگردی پرداخت تا رموز تجارت بیاموزد. وی پیش از ورود به حوزه مواد معدنی و ادویهجات، اصول بانکداری را فرا گرفت. با این حال، مهمترین نقش فوگر در تاریخ مربوط به پرداخت وام بود. او هزینه جنگها و کشورگشاییهای ماکسیمیلیان هاپسبورگ را تامین کرد، در شکلگیری امپراتوری اتریش- مجارستان نقش مهمی داشت و بزرگترین وام در تاریخ جهان را به چارلز (جانشین ماکسیمیلیان) پرداخت تا به امپراتوری برسد.
فوگر جریانی به راه انداخت که موجب شد تا پاپ لئو قانون ممنوعیت ربا را لغو کند. استاینمتز معتقد است که فوگر با تسهیل روند پرداخت وام به طور غیرمستقیم به ایجاد نهضت اصلاح دین پروتستانها کمک کرده است. وقتی شورش دهقانان، ثبات و امنیت کاپیتالیسم را مورد تهدید قرار داد، فوگر با استخدام یک فرمانده نظامی به نام جورج فون تروشس آن را سرکوب کرد.
در عین حال نویسنده کتاب، فوگر را فردی فرومایه و پست میداند و برخی کارها و ویژگیهای او را چنین برمیشمرد: او با کارکنانش بدرفتاری میکرد؛ با روشهای بیرحمانه و ظالمانه به نابود کردن رقبای تجاری خود اقدام میکرد؛ فوگر از خانواده یکی از دوستانش که به تازگی فوت کرده بود، بازپرداخت بدهی وی را درخواست کرد. و از این دست کارهای وی زیاد است.
استاینمتز در مصاحبه با رویترز این کتاب و شخصیت فوگر و کارهایش را معرفی کرده است. رویترز مینویسد: وارن بافت و بیل گیتس در برابر جیکوب فوگر، بانکدار آلمانی عصر رنسانس حرفی برای گفتن ندارند. فوگر تجارت نقره را به انحصار خود درآورد، نقش بانکدار را برای شاهان و سلاطین عصر خود ایفا کرد، پاپ را متقاعد کرد تا پرداخت وام (رباخواری) را قانونی کند و راه را برای تشکیل بازار اوراق قرضه امروزی هموار کرد. در اوج فعالیتها در سده 16 میلادی، فوگر ثروتی داشت که معادل بخش بزرگی از اقتصاد اروپا بود. اما تا به امروز کسی در این باره چیزی نگفته است. در کتاب جدید استاینمتز، شخصیت و فعالیتهای فوگر مورد بررسی قرار گرفته است. این کتاب حاوی درسها و تجربیات خوب پولی برای سرمایهگذاران است. وی در گفتوگو با رویترز به چند پرسش مهم درباره فوگر پاسخ داده است.
فوگر چه تاثیر بلندمدتی بر سیستم پولی جهان داشته است؟
تا پیش از آمدن فوگر، مسیحیان مجاز به دریافت بهره از وامهای پرداختی نبودند. به همین دلیل وامدهندگان (رباخواران) یهودی بودند. در انجیل، کتاب لوقا آمده است که وام را باید بدون عوض پرداخت کرد. کلیسا این موضوع را به اجرا درآورد. فوگر به این وضعیت پایان داد. او با سازماندهی یک کمپین، واتیکان را وادار به پذیرش ایدههایش کرد تا جایی که پاپ گفت: اگر شما یک وامدهنده ریسکپذیر هستید، پس دریافت بهره عادلانه است.
از کارهای فوگر چه درسهای پولی میتوان گرفت؟
فوگر اعصابی پولادین داشت. اگر چه او از استعدادهای بزرگی برخوردار بود اما این استعدادها را همیشه اطلاعات ممتاز و دست اول پشتیبانی میکرد. فوگر یکی از نخستین سوداگران و بازرگانان شمال آلپ بود که از حسابداری مدرن استفاده کرد. او همیشه درک جدی و درستی از اعداد داشت. وی نسبت به هر رقیب دیگری تصویر روشنتر و بزرگتری از اوضاع داشت. امروزه سرمایهگذاران توجهی به اعداد نمیکنند. به علاوه فوگر هرگز با ظهور نخستین نشانههای مشکلات از بازار خارج نمیشد. اشتباه بسیاری از سرمایهگذاران این است که ارزان میفروشند و گران میخرند. فوگر همواره به ثروت مشتریانش میافزود. به همین دلیل نمیشد وی را نادیده گرفت.
بزرگترین اشتباه پولی فوگر چه بود؟
تعداد شکستهای وی زیاد نیست. معاملهای در حوزه کشتیرانی بود که با شکست مواجه شد. قضیه از این قرار بود که پادشاه اسپانیا با جمعآوری پول از سرمایهگذاران یک ناوگان تشکیل داد و آن را به سوی هند فرستاد. فوگر نیز در این زمینه سرمایهگذاری کرد اما کشتیها هیچگاه بازنگشتند. نکته جالب توجه در مورد فوگر، موفقیتهای پی در پی او هستند. در مقابل، بیشتر رقیبان وی از گردونه خارج شدند. یکی از رقبای فوگر، بانکداری بود که کوشید تا بازار جیوه را قبضه کند (یعنی به انحصار خود درآورد) اما پایان کارش به زندان ختم شد.
آیا میتوان فوگر را یک مدیر صندوق سرمایهگذاری خوب به حساب آورد؟
بعضی از مردم برای درآمدزایی از یک ذوق و استعداد طبیعی برخوردار هستند. فوگر هم اینگونه بود. در نخستین سرمایهگذاری بزرگ، فوگر نه تنها پولهای خود و خانوادهاش بلکه پول دوستانش را هم به کار گرفت. این که او چگونه توانست همه را قانع کند تا روی نقره اتریش سرمایهگذاری کنند، ورای درک من است. فکر میکنم فوگر توانایی زیادی در قانع کردن آدمها داشت. متاسفانه او دفترچه یادداشتی برای ما به جا نگذاشته است. شواهد مورد استناد من شامل صورتحسابها و نامههای فوگر به مشتریان و طلبکاران است که ناقص و پراکنده هستند.
آیا فوگر واقعا از داشتن آن همه پول لذت میبرد؟
فوگر مالک بزرگترین خانه در اوگسبورگ آلمان بود، لباس خز میپوشید و کالسکهای 12 اسبه داشت. به رخ کشیدن داراییها برای تاثیرگذاری روی مشتریان بسیار مهم بود. در آن روزها، سمبلها و نشانهها کارکرد و اهمیت بیشتری نسبت به امروز داشتند.
زندگی فوگر چگونه بود؟
فوگر تمام روز را کار میکرد اما کار برای او (مثل وارن بافت) نوعی تفریح بود. بافت میگوید که عاشق کارش است. مطمئن نیستم اما فکر میکنم فوگر هم چنین آدمی بود. او تا روز مرگش در سال 1525 همچنان مشغول کار بود. هنگام مرگ او 66 سال داشت.