كارگزاري‌ها، شركت‌هاي واسطي هستند كه از طريق آنها معاملات بورسي انجام مي‌گيرد. درواقع هيچ معامله‌يي با كد‌هاي بورسي خارج از كارگزاري‌ها انجام نمي‌شود و براي هر معامله نيز مبلغي به‌عنوان كارمزد از سرمايه‌گذاران در هر خريدوفروش كسر مي‌شود كه به‌نوعي اين كارمزد‌ها به‌عنوان درآمد شركت‌هاي كارگزاري تلقي مي‌شود، هرچند كه از اين رقم 1.55 درصد كارمزد كسر از هر معامله (1.55 از مجموع خريدووفروش كسر مي‌شود) مبلغي نيز براي سازمان بورس درنظر گرفته مي‌شود اما كارگزاري‌ها براي درآمد بيشتر در حوزه‌هاي ديگر نيز اقدام به سرمايه‌گذاري مي‌كنند.

 
انجام مشاوره و سبدگرداني ازجمله كارهايي است كه كارگزاري‌ها براي درآمدزايي انجام مي‌دهند، اما پس از آغاز ركود در بازار سرمايه كارگزاري‌ها در همه زمينه‌ها با مشكل روبه‌رو شدند. كارگزاري‌هايي با حجم كوچك‌تر به‌دليل عدم توانايي در هماهنگي خود با شرايط موجود زيانده شدند تا جايي كه اخيرا صحبت از ورشكستگي آنها نيز به ميان آمده است.
 
هرچند كه مديرعامل شركت كارگزاري بانك سامان، با رد موضوع ورشكستگي شركت‌هاي كارگزاري معتقد است كه افت‌وخيز درآمدي در هر صنعتي وجود داشته و برخي مواقع شركت‌ها و صنايع در چرخه رونق و ركود درآمدي قرار مي‌گيرند، از اين رو اغلب صنايع توليدي هم‌اكنون با ركود مواجه شده‌اند.
 
حميدرضا مهرآور بااشاره به هزينه‌هاي تحميلي صنعت كارگزاري افزود: از برخي هزينه‌هاي سنگين كه بر صنعت كارگزاري تحميل شده، مي‌توان به تحميل تعداد نيروهاي انساني اشاره كرد كه شركت‌هاي كارگزاري به‌خاطر دريافت مجوزهاي اعتباري مجبور به گردن گرفتن آن شده‌اند. در همين ارتباط چندي پيش ميثم كريمي مديرعامل شركت كارگزاري بانك صنعت و معدن، معتقد بود كه آنچه بيش از همه شركت‌هاي كارگزاري را آزار مي‌دهد موضوع پرداخت عوارض كسب و پيشه كارگزاري و نيز عوارض پسماند مديريت شهري به شهرداري‌هاست.
 
 
 
 سازمان بورس نفس كارگزاري‌ها را گرفته است
 
در همين ارتباط، دبير كانون كارگزاران با اشاره به شرايط نامناسب براي كارگزاري‌ها معتقد است كه سودآوري شركت‌هاي كارگزاري با مشكل روبه‌رو شده است.
 
روح‌ا... ميرصانعي، كارگزاري‌ها را به دو دسته بزرگ و كوچك تقسيم كرده و افزود: كاهش حجم معاملات در سال94 سبب كاهش سودآوري كل شركت‌هاي كارگزاري شده هرچند كارگزاري‌هايي كه شرايط بهتري داشته و توانستند با سود غيرعملياتي از محل‌هاي گوناگون زيان خود را پوشش دهند و در شرايط ركود با مشكلات كمتري مواجه شوند اما در مجموع اغلب كارگزاري‌ها در سال94 با زيان روبه‌رو شده‌اند.
 
دبير كانون كارگزاران درخصوص ورشكستگي برخي كارگزاري‌ها اظهار كرد: ورشكستگي يك بار حقوقي بزرگي دارد و اگر شركت‌هاي كارگزاري در شرايط زياندهي قرار دارند به معني ورشكستگي نيست.
 
در حال حاضر تقريبا همه كارگزاري‌ها هم مي‌توانند با اتاق پاياپاي و هم با مشتريان خود حساب‌هاي‌شان را تسويه كنند و هيچ بدهي معوقي وجود ندارد. اينكه يك سال صنعتي زيان ببيند به معني ورشكستگي آن صنعت نيست هرچند كه بسياري از كارگزاري‌ها در شرايط حاضر زياندهي بالايي دارند و نمي‌توانند هزينه‌هاي جاري خود را جبران كنند، اما هيچ كارگزاري در حال ورشكستگي نيست.
 
صانعي عامل زيانده شدن شركت‌ها را چند عامل دانسته و توضيح داد: مشكلات كارگزاري‌ها مربوط به خودشان نيست بلكه به دو عامل مربوط است؛ عامل اول شرايط ركودي بازار بورس و عامل ديگر قوانين دست و پاگير سازمان بورس است.
 
در اين خصوص بايد گفت كه از اصلي‌ترين مشكلات كارگزاري‌ها نيروي انساني است. بسياري از مشاغل در كارگزاري‌ها غيرضروري بوده كه ازسوي سازمان تحميل شده و دستوري است و خود عامل هزينه مازاد شده است. وي افزود: در اين ارتباط ازسوي كانون كارگزاران به سازمان بورس پيشنهاد شد كه براي خيلي از شغل‌هاي غيرضروري در كارگزاري‌ها چاره‌يي بينديشند و اين مساله را درنظر داشته باشند كه كارگزاري‌ها نيروي مازاد دارند و خيلي از افراد در طول روز بيكار هستند و بيشتر از نصف روز را كار نمي‌كنند درحالي كه مي‌توانند در مابقي روز به كار ديگر پرداخته و با اين كار هزينه‌ها كاهش مي‌يابد.
 
دبير كانون كارگزاري در ادامه بيان كرد: يكي از مشكلات ديگر كه عامل افزايش هزينه‌ها شده موضوع رتبه‌بندي كارگزاري‌هاست. سازمان بورس براي رتبه‌بندي كارگزاري‌ها، آنها را مجاب كرده كه توسعه در دو بخش نيروي انساني و شعبه داشته باشند.
 
مثلا در شهرستان‌ها دفاتر داشته باشند و نيروي انساني اضافه كنند اين رتبه‌بندي لطمات زيادي به كارگزاري‌ها زده است و آنها را زيانده كرد و كانون پيگير است تا رتبه‌بندي را حذف كند.
 
وي گفت: از طرف ديگر يكي از مشكلات حق دسترسي كارگزاري‌هاست. سازمان بورس براي اينكه كارگزاري‌ها به هسته معاملات دسترسي داشته باشند از آنها هزينه حق دسترسي مي‌گيرد و زماني كه سازمان بورس در سال گذشته به‌دليل ركود در بازار با كاهش سودآوري روبه‌رو شد اقدام به افزايش حق دسترسي و آن را دوبرابر كرد.
 
درحالي كه اين مبلغ را بايد مديريت فناوري به‌دليل ارائه خدمات متنوعي كه به كارگزاري‌ها ارائه مي‌دهد، دريافت كند نه اينكه سازمان بورس اين كار را انجام دهد، سازمان بايد از فشار مضاعف بر كارگزاري‌ها پرهيز كند.
 
صانعي درخصوص اين سوال كه برخي سرمايه‌گذاران به دريافت هزينه كارمزد معترض هستند، ابراز داشت: درخصوص كارمزدها بايد گفت كه بايد همه جوانب را درنظر گرفت؛ هم بايد منافع طرف نهادهاي سرمايه‌گذاري و هم طرف سرمايه‌گذاران را درنظر داشت.
 
همچنين بايد درنظر داشت كه در حال حاضر تغيير كارمزد‌ها هيچ فايده‌يي ندارد و باتوجه به اوضاع نامناسب بازار سرمايه توجيهي ندارد كه تنش‌ها را بالا برد.
 
 
منبع: علی رمضانیان - تعادل