نظام پرداخت متمرکز مستمری بگیران و بازنشستگان تأمین اجتماعی از آبان ماه جاری می رود تا پایان امسال، اجرا شود که بموجب آن حقوق مستمری بگیران هر ماه با سه روز تأخیر پرداخت گردد. این طرح به منظور برقراری عدالت نسبی و رفتار یکسان در پرداخت حقوق و شناسایی هم پوشانی ها اجرا می گردد. حال آنکه به نظر می ر سد اجرایی شدن این طرح در عمل موجب تضییع حقوق بازنشستگان می شود.

بر اساس گزارش بورس نیوز، به گفته مدیر کل تأمین اجتماعی استان خراسان رضوی در حال حاضر بیش از 90 درصد مستمری بگیران این سازمان، حقوق خود را از طریق بانک رفاه کارگران و در فاصله زمانی پنجم تا بیست و پنجم هر ماه دریافت می کنند  و مابقی در روزهای پنجم تا نوزدهم هر ماه.

از این رو در طرح متمرکز سازی پرداخت مستمری بگیران مقرر گردیده تا افرادی که در بازه زمانی پنجم تا نوزدهم مستمری دریافت می کنند، حقوق آنها هر ماه سه روز از موعد قبلی دیرتر به حسابشان واریز شود. به طوریکه به عنوان مثال در صورتیکه فردی در پنجم هر ماه مستمری دریافت می کرده، در آبان ماه روز هشتم، در آذر ماه روز یازدهم و به همین نحو تا پایان اسفند ماه حقوق خود را با سر روز تأخیر نسبت به ماه قبل دریافت می کند.

بر این اساس، با یک حساب سرانگشتی در می یابیم که از آبان جاری تا اسفند ماه امسال یعنی طی پنج ماه باقیمانده تا پایان سال فاصله 15 روزه در زمان پرداخت حقوق بازنشستگان ایجاد می شود.

در این شرایط سوالی که مطرح می شود این است که سازمان تأمین اجتماعی در این مدت از مبالغ حاصل از حقوق بازنشستگان در چه محلی استفاده می کند؟ آیا این سازمان منابع مالی را طی موعد همیشگی در بانک عامل واریز می کند و پس از گذشت سه روز از زمان پرداخت ماه قبل و دریافت سود حاصل از سپرده گذاری در این مدت دستور پرداخت مستمری بازنشستگان را به بانک ابلاغ می کند؟

همچنان که طبق آمار و اطلاعات موجود در حال حاضر بیش از دو میلیون و 700 هزار بازنشسته تأمین اجتماعی هستند که ماهیانه دو هزار و 700 میلیارد تومان صرف پرداخت حقوق به این افراد می شود سپرده گذاری این مبلغ در بانک با احتساب سود روز شمار 10 درصد، روزانه بیش از 739 میلیون و 726 هزار تومان سود تعلق می گیرد و با سپرده گذاری سه روزه مبلغی بیش از دو میلیارد و 219 میلیون تومان محاسبه می شود. البته در این محاسبات کل مبلغ ماهیانه در نظر گرفته شده است. حال آنکه سازمان تأمین اجتماعی برای پرداخت معوقات بازنشستگان با مشکلاتی مواجه است و در شرایط فعلی نیز بازنشستگان در دریافت بموقع حقوق خود از سازمان با موانع متعدد روبه رو هستند. حال آنکه تأخیر سه روز در پرداخت که هر ماه فاصله زمانی آن بیشتر هم خواهد شد، مطمئناً در معیشت این قشر اخلال ایجاد می کند و فشار اقتصادی وارده بر آنها را دو چندان خواهد کرد.

بر اساس این گزارش، در سیستم قبلی پرداخت حقوق که از طریق سازمان تأمین اجتماعی در سال 84 و 85 اجرا می شد، روز پرداخت حقوق بر اساس حروف الفبا تعیین می شد تا از تجمع و ازدحام در بانک ها جلوگیری شود و مراجعات به سازمان و بانک ها کاهش یابد که البته سازمان با اجرایی آن به اهداف خود دست یافت و در مقابل نیز مستمری بگیران هر ماه در روز تعیین شده با مراجعه به بانک مربوطه حقوق خود را دریافت می کردند. از این رو هر مستمری بگیری اعم از افرادی که در روزهای ابتدایی یا اواسط و پایان ماه حقوق می گرفتند تنها 30 روز فاصله میان زمان دریافت حقوق هر ماه آنها وجود داشت. حال آنکه اجرای سیستم جدید موجب می شود تا گپ 30 روزه در زمان دریافت حقوق ایجاد شود و به نظر می رسد این موضوع به نوبه خود ایراد اساسی اجرای این طرح باشد و سبب پایمال شدن حقوق این افراد شود.

اما نکته دیگر اینکه، سیستم جابه جایی سه روزه موجب می شود تا افرادی که قبلاً وام دریافت کرده اند و می بایست در روز مشخصی اقساط خود را پرداخت کنند با مشکل مواجه شوند. اگر چه به گفته مقامات مسئول در سازمان تأمین اجتماعی تمهیداتی همچون مذاکره با بانک عامل یعنی بانک رفاه جهت جلوگیری از بوجود آمدن مشکل مذکور بکار گرفته شده اما توجه به این نکته حائز اهمیت است که به جز بانک رفاه، بانک های متعدد دیگری وجود دارند که به طور قطع مستمری بگیران از آنها وام دریافت کرده اند و می بایست هر ماه در موعد مقرر نسبت به پرداخت اقساط آن اقدام کنند، بر این اساس بهتر بود تا سازمان برای جلوگیری اخلال در زمان پرداخت اقساط بانک ها با کلیه بانک ها مذاکره می کرد که البته این امر در نگاه اول بسیار دشوار و زمان بر به نظر می رسد و بطور قطع با اجرای سیستم جدید بازنشستگان در این باره با مشکل مواجه خواهند شد.

علاوه بر این، همواره تعیین حقوق و دستمزد پایین و تأخیر در زمان پرداخت از جمله مشکلات متعددی بوده که این افراد با آن دست و پنجه نرم کرده اند و در شرایط رکود اقتصادی که قدرت خرید مردم بیش از هر زمان دیگری کاهش یافته، فشار مالی که به بازنشستگان اعمال می شود بیش از پیش خواهد شد.

در پایان این گزارش می افزاید، صرف نظر از همه موارد عنوان شد، بازنشستگان تأمین اجتماعی از سال 88 منتظر اجرای قانون همسان سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی با مستمری بگیران هستند، وعده ای که محمود احمدی نژاد، رییس جمهور دولت نهم و دهم در سخنرانی در یکی از سفرهای استانی پر سر و صدای خود به مردم داد و در اسفند ماه سال 87 به تصویب نماینگان مجلس شورای اسلامی رسید و به قانون تبدیل شد. بر این اساس این مصوبه مجلس به شکل بند الحاقی به لایحه بودجه اضافه شد و طی آن سازمان تأمین اجتماعی موظف شد تا با هدف همسان سازی حقوق بازشستگان، از محل فروش و سود حاصل از مالکیت سهام قابل عرضه در بورس اوراق بهادار شرکت های دولتی یا سهام دولت در سایر شرکت ها، حقوق بازنشستگان و مستمری بازنشستگان و مستمری بگیران خود را از ابتدای سال 88 افزایش دهد که البته دولت قبل حتی نتوانست گام اولیه را در راستای دست یابی به این هدف بردارد و اکنون نیز با گذشت بیش از هفت سال از آن، دولت در اجرای آن درمانده شده و وعده سازمان به این قشر محقق نگردیده است. از این رو، شاید بهتر بود تا سازمان تأمین اجتماعی که مدعی اجرای سیستم متمرکز کردن پرداخت حقوق بازنشستگان جهت اجرای عدالت نسبی است، گامی اساسی در راستای یکپارچه سازی حقوق بازنشستگان و مستمری بگیران بردارد تا فاصله قابل توجه و معناداری که میان میزان حقوق این دو گروه وجود دارد، برداشته شود.