موضوعات عمیقتر از آن است که با عرضه اولیه حل شود
مدیرعامل تامین سرمایه نوین وضعیت کنونی بازار سهام را ناشی از رکود بخش واقعی اقتصاد، کاهش درآمدهای دولت، کاهش قیمت مواد خام در بازارهای جهانی و کمبود نقدینگی دانست و گفت: اثر این عوامل را میتوان در عملکرد دو فصل اول سال جاری شرکتهای بورسی و فرابورسی مشاهده کرد. ولی نادی قمی در گفتوگو با «دنیایاقتصاد» با اشاره به مشکل کمبود نقدینگی در بازارها اظهار کرد: در گذشته نه چندان دور، عمده نقدینگی بازار سهام را صندوقهای بازنشستگی، بانکها و بیمهها تامین می کردند اما در حال حاضر این نهادها مشکل نقدینگی دارند و در بازار سهام فروشندهاند. وی در ادامه با تاکید بر اینکه رفع تحریمها نیز حداقل تا بهار سال آینده طول خواهد کشید و در کوتاهمدت دردی از اقتصاد را دوا نخواهد کرد، گفت: در کنار اینها، دو انتخابات مهم پیشرو است که التهاب جامعه را افزایش خواهد داد، بنابراین موضوعات بازار سهام عمیقتر از آن است که بتوان جو خوشبینی را از طریق عرضههای اولیه سهام یا تغییر شیوههای عرضه اولیه سهام بازگرداند.
به عقیده نادی جو بازار را علایم واقعی از بطن اقتصاد تغییر می دهد؛ بهعنوان مثال کاهش واقعی (نه صوری) نرخ سود سپردههای بانکی یا عملکرد مناسب شرکتها در سه ماهه سوم (که بهنظر بعید است) میتواند محرک بازار تلقی شود. اگر چه نمیتوان از شیوههای مرسوم ایجاد رونق در بازار سهام مثل عرضههای اولیه انتظار بالایی داشت، اما بحث و بررسی شیوههای مناسب عرضه اولیه اوراق بهادار، ظرفیتها و قابلیتهای بازار سرمایه را ارتقا خواهد بخشید. وی ادامه داد: بازار سرمایه از منظر عرضههای اولیه اوراق بهادار دارای نقایصی است که به نظر می رسد در طول زمان و همراه با کسب تجارب بین المللی و افزایش کارآیی بازار حل خواهد شد؛ نخست اینکه عرضههای اولیه سهام در بازارهای پیشرفته از محل فروش سهام جدید صورت می گیرد و منابع حاصل از آن برای راهاندازی کسب و کار جدید یا توسعه کسبوکار موجود شرکت به کار می رود در حالی که در ایران به جهت محدودیتهای قانونی، عرضههای اولیه استراتژی خروج سهامداران فعلی است.
نادی در ادامه افزود: دوم، بر اساس تجارب بینالمللی، عرضههای اولیه اوراق بهادار با تعهد پذیره نویسی یک یا چند بانک سرمایهگذاری ( تامین سرمایه) صورت میگیرد و فعالان بازار سهام به اعتبار این نهادهای مالی اقدام به خرید در عرضههای اولیه میکنند در حالی که در ایران حضور این نهادها در عرضههای اولیه به ارزشگذاری و پذیرش ناشر در بورس یا فرابورس محدود می شود، به نظر می رسد نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه بهصورت تخصصی رشد و تکامل نیافتهاند که ذکر دلایل آن در این مجال نیست. وی مساله دیگر را کشف قیمت منصفانه دانست و گفت: قیمت تعیین شده در عرضههای اولیه باید نشان دهنده ارزش واقعی داراییها و فرصتهای رشد و توسعه شرکت باشد نه اینکه اطلاعات نامتقارن و جو بازار روی قیمت کشف شده اثر معنی دار داشته باشد، اینجا است که روشهای عرضه اولیه سهام تاثیرگذار است.
مدیرعامل تامین سرمایه نوین در پاسخ به سوال «دنیای اقتصاد» مبنی بر اینکه روش بوک بیلدینگ میتواند روشی مناسب برای عرضه اولیه باشد؟ گفت: درخصوص شیوههای مختلف عرضههای اولیه مطالعه جامعی توسط سازمان بورس در اواخر دهه هشتاد شمسی انجام شده است که به نظرم برای علاقهمندان، دانشجویان و فعالان حرفه بسیار مفید است، اما چنانچه بخواهیم نقش نهادهای تخصصی را در جلب اعتماد عمومی برجسته کنیم و نیز زمینه حذف اطلاعات گمراه کننده را فراهم آوریم به نظر روش ثبت سفارش (book building) بر روش حراج (auction) اولویت دارد؛ اگرچه روش حراج از سهولت برخوردار است اما متاثر از جو بازار و معاملات نویزی معاملهگران بیتجربه قرار میگیرد. نادی خاطرنشان کرد: در عوض در روش ثبت سفارش میتوان عدم تقارن اطلاعاتی را کاهش داد و از عرضه موفق اوراق بهادار اطمینان کسب کرد. به گفته نادی در حال حاضر بازارهایی که از کارآیی قابل قبولی برخوردارند استفاده از روش اخیر را در اولویت قرار دادهاند.