یک کارشناس نفت تحلیلی از اثر کاهش قیمت نفت در سودآوری ۶ پالایشگاه بورسی و فرابورسی در سه سناریو ارایه کرد.
 
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، ساعد پناهی کارشناس نفت با ارایه تحلیلی از اثر کاهش قیمت نفت در سودآوری 6 پالایشگاه بورسی و فرابورسی بندرعباس، اصفهان ، تبریز، شیراز، تهران و لاوان در سه سناریو اعلام کرد این روزها شاهد کاهش ارزش نفت خام در بازارهای جهانی هستیم.
از آنجایی که قیمت نفت خام به عنوان یک متغیر اساسی در سودآوری شرکت های پالایشگاهی نقش دارد، محاسبه میزان اثر پذیری سود آوری شرکت های پالایشگاهی با کاهش قیمت نفت ،حائز اهمیت است. لذا جداول محاسباتی ارایه شده، میزان اثر پذیری 6 پالایشگاه از کاهش قیمت نفت در بخش تخفیف نفت خام اختصاص داده شده به این شرکتها را نشان می دهد.
با توجه به اینکه فاصله قیمت نفت خام و محصولات تولید شده در پالایشگاه های کشور تغییر نداشته و در بسیاری از موارد فاصله قیمت نفت خام و محصولات بیشتر نیز شده ، لذا بخش دوم سودآوری شرکتهای پالایشگاهی که ناشی از ارزش افزوده محصولات ، کاهش نیافته و تغییری در بخش فروش محصولات شامل حال پالایشگاهها نمی شود و سودآوری پالایشگاه ها از ارزش افزوده محصولات ثابت و بعضاً افزایش نیز داشته است.
بخش اول : محاسبه سود ناشی از تخفیف نفت خام و افت قیمت نفت
بخش اول سودآوری شرکتهای پالایشی از تخفیف نفت خام اختصاص داده شده به این شرکتها بوده که در جدول زیر بر اساس کارکرد 350 روز در سال به شرح زیر است. ( 15 روز تعمیرات اساسی در این شرکتها در نظر گرفته شده است.)
جدول شماره 1 : محاسبه سود ناشی از تخفیف نفت خام با در نظر گرفتن دلار 2850 تومانی و نفت خام 35 دلاری

جدول شماره2 : محاسبه سود ناشی از تخفیف نفت خام با در نظر گرفتن دلار 2850 تومانی و نفت خام 50 دلاری

همانگونه که مشاهده می شود ، کاهش قیمت نفت خام به میزان 15 دلار به ازاء هر بشکه ، سود ناشی از تخفیف نفت خام شرکتهای پالایشگاهی را بصورت فوق تغییر می دهد ولی نمی تواند سودآوری این شرکتها را به مرز بحران بکشاند  و این شرکتها براحتی می توانند با حفظ حاشیه سود خود به تولید ادامه دهند.
محاسبه سود ناشی از تخفیف نفت خام و افزایش قیمت دلار
با توجه به روند کاهش افت قیمت نفت ، دولت برای جبران کسر بودجه خود ، باید قیمت دلار را در بودجه سال 95 افزایش دهد. لذا پیش بینی می شود با افزایش قیمت دلار از 2850 تومان به 3100 تومان نیز بخشی از افت سود آوری شرکتهای پالایشگاهی در تخفیف نفت خام ، اصلاح شود. همچنین متوسط قیمت نفت خام در سال آینده  40 دلار در نظر گرفته شده که مطمئناً در سال 2016 قیمت نفت خام افزایش نسبی را شاهد خواهد بود.
جدول شماره3 : محاسبه سود ناشی از تخفیف نفت خام با در نظر گرفتن دلار 3100 تومانی و نفت خام 40 دلاری

 
بخش دوم : محاسبه سود ناشی از ارزش افزوده محصولات
بخش دوم سودآوری پالایشگاه ها ناشی از اختلاف قیمت بین نفت خام و محصولات تولید شده است که با یک مثال می توان میزان اثر پذیری افت قیمت نفت خام در سودآوری ارزش افزوده این شرکتها را مشخص کرد.
با فاصله زمانی که قیمت نفت خام 104 دلار بوده ، قیمت محصولاتی نظیر بنزین و گازوئیل شرکتهای پالایشی ، به ترتیب 126 و 121 دلار بوده است. یعنی بطور متوسط 20 دلار فاصله قیمت نفت خام و محصولات با ارزش این شرکتها بوده است. در ادامه با افت قیمت نفت خام به 55 دلار ، قیمت محصولات بنزین و گازوییل به 84 و 74 دلار تغییر کرده که اختلاف متوسط آنها ، به 24 دلار افزایش پیدا کرده است.
با توجه به محاسبات فوق،سودآوری بخش ارزش افزوده این شرکت ها نه تنها با افت قیمت نفت خام کاهش پیدا نکرده، بلکه دارای افزایش نیز بوده است. به همین دلیل شرکت های پالایشی در کشورهای پیشرفته با افت قیمت نفت شاهد افزایش سودآوری بوده اند اما پالایشگاه های ایران شاهد افت روزافزون سودآوری خود با افت قیمت نفت خام هستند که باید شرکتهای فوق در این زمینه اطلاعات شفاف و منطقی را به سرمایه گذاران خود منتقل کنند.
در زیر نمودار قیمت نفت خام و محصولات پالایشگاهی را در بازه زمانی سال 1393 بر اساس قیمتهای اعلامی سایت اوپک را می توانید مشاهده کنید.

تنها اختلاف پالایشگاه های ایران با پالایشگاه های خارجی میزان تولید محصولات کم ارزش نظیر قیر و محصولات سنگین است که شرکتهای پالایشگاهی پیشرفته ، بخش بیشتری از تولید خود را به مواد سبک و با ارزش تبدیل می کنند که باعث رشد دو چندان سود آوری آنها شده است . پالایشگاه های داخلی در صدد اجرای طرح های توسعه ای جهت افزایش سودآوری بوده و با توجه به اینکه این محصولات دارای قیمتی نزدیک به قیمت نفت خام هستند ، این اختلاف نمی تواند باعث ایجاد ضرر و زیان در این شرکتها شود.
نتیجه گیری:
با توجه به موارد فوق ، از دو عامل سودآوری شرکتهای پالایشگاهی، بخش ناشی از تخفیف نفت خام تحت تاثیر کاهش قیمت نفت خام است و با افت قیمت نفت ، تخفیف 5 درصد تعلق گرفته به این شرکت ها، کاهش پیدا می کند. ولی بخش دوم سودآوری این شرکتها با افت قیمت نفت خام کاهش پیدا نخواهد کرد و در بسیاری از موارد شاهد افزایش سود آوری این شرکتها با افت قیمت نفت خام خواهیم بود که اثر کاهشی بخش اول را خنثی می کند. از طرفی با افزایش قیمت دلار در بودجه سال آتی ، باید شاهد افزایش بیشتر سودآوری این شرکتها باید باشیم.
لذا تحلیل های ناشی از افت سود آوری این شرکتها با افت قیمت نفت و تبدیل سود این شرکتها به زیان ، بسیار ساده انگارانه و به دور از واقعیت های اقتصادی است.
ابهامات دوساله ایی که بر طرف نشده
با توجه به اینکه هیچ کدام از شرکتهای پالایشگاهی داخلی قیمت های اعلام شده از سوی وزارت نفت را قبول ندارند و قیمتهای اعلامی وزارت نفت با هیچ کدام از قیمتهای منطقی در دنیا قابل مقایسه نیست ، این شرکتها قادر نبوده اند طی دو سال گذشته صورتهای مالی خود را به سهامداران خود ارائه کنند و حتی با اعلام ضرب العجل 3 ماهه در مجامع شرکت هایی نظیر پالایشگاه بندرعباس تاکنون این شرکت و دیگر همگروه های آن قادر به ارائه اطلاعات نشده اند .
این درحالی است که هر روز شاهد افت ارزش سرمایه سهامداران این شرکت ها هستیم و وزارت نفت به عنوان متولی اعلام قیمت های نفت خام و فرآورده های نفتی از اعلام قیمت ها و اطلاعیه های مورد نیاز برای تهیه صورت های مالی این شرکتها امتناع کرده و ابهام موجود در این صنعت را افزایش داده است.لذا شاهد اعتراض سهامداران حقیقی و حقوقی این شرکتها هستیم که از آن جمله می توان به اعتراضات سال 93 تالار بورس و همچنین ثبت اعتراضات در مراجع قانونی نظیر مجلس شورای اسلامی ، دیوان عدالت اداری و سازمان بازرسی کل کشور هستیم.
جالب است در همین زمان زمزمه ورود سهامداران خارجی را سر داده شده که بعید است با وجود چنین مدیریت هایی این اتفاق رخ دهد.به همین منظور انتظار می رود با ورود مراجع قضایی و نظارتی کشور به موضوع قیمت گذاری نفت خام و محصولات پالایشگاهی پس از گذشت دو سال از ابهامات این صنعت، سهامداران این شرکتها به حقوق قانونی خود دست یابند