پایان سال صفر؛ آغاز سال سخت
امروز مصادف با آخرین روز معاملاتی در بازارهای جهانی در سال 2015 میلادی است؛ سالی که به یک تعبیر به دلیل بازدهی ناچیز یا منفی بازارهای سرمایهگذاری توسط برخی کارشناسان «سال صفر» نام گرفته است. مطالعه آمار عملکرد بازارهای غربی نشان میدهد که از سال 1995 حداقل یکی از انواع داراییهای مالی (شامل سهام، اوراق قرضه، قراردادهای کالایی یا پول نقد) در هر سال بازدهی بالاتر از 10 درصد داشتهاند. در این میان، از افت تقاضای چین و کشیدن ترمز انبساط پولی از سوی بانک مرکزی آمریکا بهعنوان دو دلیل عمده ضعف بازارهای سرمایهگذاری در سال 2015 یاد میشود. در واقع چین و بانک مرکزی آمریکا دو عامل اساسی در سالهای پس از بحران 2008 بودهاند که یکی تقاضای فیزیکی کالاها را بهطور غیرعادی بالا نگه داشت و دیگری با پمپاژ بیحد و حصر پول ارزان و نگه داشتن نرخهای بهره پایه در مرز صفر درصد، سرمایهگذاران مالی را تشویق به ریسکپذیری و خرید هر چه بیشتر داراییها کرد.
اکنون جهان در حالی به استقبال سال 2016 میرسد که دو بال سنتی رشد بازارها کم و بیش آسیب دیده است؛ چین برای حفظ رونق اقتصادی خود به ویژه از منظر توسعه مصرف کالا و مواد خام با چالش روبهرو است و بانک مرکزی آمریکا هم سودای چهار بار افزایش نرخ بهره (به گواه پیشبینی اعضای کمیته فدرال رزرو در دسامبر) را دارد. باید منتظر ماند و دید که آیا محرک بانکهای مرکزی دو قطب دیگر اقتصادی جهان یعنی ژاپن و اتحادیه اروپا - که کماکان بر طبل انبساط پولی میکوبند - میتواند کم کاری چین و ایالات متحده را جبران کند یا سمت و سوی تحولات در سال 2016 نتیجهای حتی بدتر از سال صفر برای بازارها را رقم خواهد زد.