اثرات اقتصادی حمله به سفارت
بخش عمدهای از گزارشها و تحلیلهای روزنامهها در این هفته تحت تاثیر ماجرای حمله به سفارت عربستان و قطع روابط دیپلماتیک این کشور با ایران بود. اگرچه این ماجرا بیشتر واجد جنبههای سیاسی بود، اما در روزهای دوم و سوم در صفحات اقتصادی مطبوعات نیز جایی برای خود پیدا کرد.
از جمله روزنامه «دنیای اقتصاد» در یادداشتی به قلم «جعفر خیرخواهان» زیانهای اقتصادی ایجاد ناامنی را اینگونه مورد ارزیابی قرار داد: «حمله به سفارتخانه و کنسولگری عربستان در تهران و مشهد پس از اعلام خبر اعدام شیخ نمر را میتوان جدیدترین حلقه از سلسله حوادثی قلمداد کرد که تصویر و چهرهای نامناسب از ایران به جهان مخابره میکند و با رسم ادب و میهماننوازی ایرانیان هم بیگانه است... طبق برآوردهای انجامشده، هر اثر میراث فرهنگی جهانی که به ثبت یونسکو رسیده است بهطور بالقوه باید توانایی جذب یک میلیارد دلار درآمد برای کشور دارنده اثر داشته باشد. پس کشور ایران با تعداد ۱۹ اثر جهانی بهراحتی میتواند تا ۲۰ میلیارد دلار درآمد از گردشگری خارجی جذب کند. یکی از موانع تحقق چنین درآمد باارزشی، تبلیغات سوئی بوده که از ایران شده و جاذبههایش را پنهان کرده است.»
به نوشته «دنیای اقتصاد»، «یکی از لوازم رونقگیری اقتصاد در شرایط پس از برجام، نقش اقتصادی قانون و اجرای قواعد اقتصادی بازی است. چون با قانون است که رفتار و شرایط قابل پیشبینی شده و ریسکها کاهش مییابد. پس قبل از هر کاری باید بتوانیم نظامی کامل و بالغ با احترام به حقوق مالکیت و رعایت حقوق قراردادها بهوجود آوریم. دولتی داریم که با خزانه خالی، بدهیهای کلان برجایمانده و قیمت بسیار پایین نفت روبهرو شده است. در نتیجه اگر دولت در شرایط دشوار مالی کنونی مجبور به گرفتن وام از خارج باشد هزینه استقراض بالا خواهد رفت؛ چراکه ریسک سرمایهگذاری در ایران بالا است و باید کاهش یابد تا هزینه مبادله و تجارت را پایین بیاورد و بهصرفه کند. این نوع حرکات و رفتار خلاف قانون، اجازه نمیدهد ریسکها پایین بیاید و این سیگنال را به خارجیان میدهد که ریسک سرمایهگذاری و هرگونه فعالیت مفید اقتصادی در ایران را همچنان بالا در نظر بگیرند.»
تجارت یکدرصدی با 4 کشور معترض
اما پس از آنکه عربستان و سه کشور دیگر اعلام کردند که در واکنش به حمله به سفارت این کشور در تهران، روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع میکنند، رسانهها کنجکاو شدند که آثار اقتصادی این تصمیم را برآورد کنند. برآوردی که نشان میداد سهم چهار کشور عربستان، بحرین، جیبوتی و سودان از تجارت خارجی ایران کمتر از یک درصد است. روزنامه «شهروند» در گزارش خود در این باره نوشت: «صرفنظر از ابعاد سیاسی و دیپلماتیک این حوادث، تأثیرپذیری اقتصاد و تجارت ایران از توقف روابط با این کشورها جای بررسی دارد. این درحالی است که تجارت ایران با این کشورها در طول سالهای گذشته چندان بالا نبوده که قطع روابط با آنها بتواند تراز تجاری ایران را تحتتأثیر قرار دهد. آنگونه که آمارهای ارایه شده از سوی گمرک ایران نشان میدهد تجارت ایران با کشورهای عربستان، بحرین و سودان طی هفتماهه نخست امسال تنها ٢٥٢,٥ میلیون دلار بوده است که ١٥٣ میلیون و ٢٤٧ هزار دلار آن مربوط به صادرات ایران و ٩٩ میلیون و ٢٤٠ هزار دلار دیگر آن به واردات از این کشورها مربوط میشود. در این میان عربستان با واردات ١١٣میلیون و ١٤٣هزار دلار کالای ایرانی بیشترین سهم و بحرین با ٥ میلیون و ٦٩٥ هزار دلار کمترین سهم از صادرات ایران به این ٣ کشور را دارا هستند. ناگفته نماند که ایران با کشور جیبوتی هیچگونه مراودات تجاری ندارد و در گزارشهای آماری گمرک نام و نشانی از آن وجود ندارد. این درحالی است که صادرات ایران در هفتماهه نخست امسال ١٩ میلیارد و ٢٥٤ میلیون دلار و واردات صورت گرفته در این مدت ٢٤ میلیارد و ٧٥ میلیون دلار بوده که از تجارت بیش از ٣٣ میلیارد دلاری ایران در مدت مذکور حکایت میکند. درواقع با یک حساب سرانگشتی درمییابیم که سهم این ٣ کشور از تجارت خارجی ایران حدود ٠,٧درصد و موید بیاثر بودن تصمیمات دیپلماتیک این کشورها بر اقتصاد کشور ماست.»