محسن بهرامی معاون وزیر بازرگانی دولت اصلاحات که به عنوان سخنگوی ستاد انتخاباتی محمد شریعتمداری کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده به همراه وی درخبرگزاری تسنیمحضور یافته بود، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعیخبرگزاری تسنیم، درباره دلایل ناتوانی دستگاه‌های نظارتی و تعزیراتی در کنترل قیمت‌های در بازار اظهار داشت: به نظر می‌رسد اول باید تقکیکی بین گرانی و گرانفروشی ایجاد کرد؛ زیراموضوعی که الان مطرح است، گرانی و کاهش شدید ارزش پول ملی است.

بازار دلاریزه شده است

وی ادامه داد: متاسفانه بازار ما به نوعی شدیدا دلاریزه شده و به محض اینکه قیمت دلار افزایش پیدا می‌کند که این روزها هم مرتب این اتفاق تکرار شده است بسیاری از کالاها حتی کالاهایی که قیمت تمام شده آنها هیچ نسبت و وابستگی به دلار ندارد متناسب با تغییرات دلار قیمت‌شان تغییر می‌کند.

بهرامی گفت: این یک بحث است که اساسا تلاش و هدفگذاری اولیه دولت باید کنترل تورم و جلوگیری از رشد عمومی قیمت‌ها باشد که این کار خودش نیاز به یک بسته سیاستگذاری دارد. اتفاقاتی مانند بحث کسری بودجه، اجرای ناقص هدفمندی یارانه‌ها، رشد نقدینگی بیش از حد و بدون تناسب با تولید و کاهش درآمدهای ارزی باعث شده یک تورمی که تقریبا در سال‌های اخیر کم سابقه است به وجود آید.

معاون وزیر بازرگانی دولت خاتمی درباره دلایل کاهش واردات به کشور گفت: قبلا بخشی از این تنظیم بازار را از طریق تسهیل واردات تامین می‌کردیم الان به هر حال آن شرایط تسهیل واردات هم به خاطر مشکلات پیش آمده برای نقل و انتقال پول به خارج از کشور، گشایش اعتبار، تخصیص ارز و تحریم بانک مرکزی مختل شده و عملا حجم واردات به کشور کاهش پیدا کرده است.

دیگر نمی‌توان با واردات بازار داخلی را تنظیم کرد/ثابت نگه داشتن نرخ دلار رقابت با کالای خارجی را از بین برد

سخنگوی ستاد انتخاباتی محمد شریعتمداری با بیان اینکه می‌توان گفت دیگر نمی‌توان از طریق واردات بازار داخلی را تنظیم کرد گفت: از سوی دیگر در سال‌های اخیر به دلیل تسهیلی که برای واردات ایجاد کردیم در حالی که تورم دو رقمی داشتیم با ثابت نگه داشتن نرخ دلار در دهه 80 کالاهای داخلی نسبت به کالاهای خارجی زمینه رقابت را از دست دادند و بسیاری از واحدهای تولیدی ما دیگر صرفه اقتصادی ندارند و شاید تولید خود را کاهش داده و یا متوقف کرده‌اند. در بحث کلان قسمت عرضه، هم از طرف تولید داخلی و هم از طرف واردات محدود شده است در حالی که تقاضا وجود دارد.

تورم آذرماه در 10 سال اخیر بی‌سابقه بود

بهرامی ادامه داد: این تقاضا در کنار نقدینگی، کسری بودجه و افزایش نرخ دلار بحث گرانی را دامن زده و در آذرماه دیدیم که تورم را بیش از 27 درصد اعلام کردند که تقریبا در 10 سال اخیر بی‌سابقه بوده است.

انتقال تقاضا از فردا به امروز!

وی با بیان اینکه در کنار این اتفاق انتظارات تورمی هم به افزایش آن دامن می‌زند خاطرنشان کرد: بطور مثال وقتی یک ویزیتور به فروشگاهی می‌رود می‌گوید فلان محصول را حتما امروز بخر وگرنه قطعا گرانتر می‌شود. این کار پیشاپیش تاثیر خود را می‌گذارد و از طرف دیگر باور مردم این است که این اتفاق در حال رخ دادن است و اگر امروز نخریم فردا باید گرانتر بخریم. همین انتقال تقاضا از فردا به امروز موجب می‌شود شکاف عرضه و تقاضا بیشتر شود و گرانی را تشدید کند.

معاون وزیر بازرگانی دولت اصلاحات افزود: در این شرایط ضرورت تشدید نظارت دولت انکارناپذیر است زیرا در همین شرایط هم اجحاف می‌شود و در بازار برخوردهای غیرمنصفانه‌ای صورت می‌گیرد. مثلا می‌بینیم یک تامین کننده کالا، کالایی را ارزان گرفته و گران می‌فروشد و یا در بازار در چند مغازه کنار هم یا در نقاط مختلف شهر قیمت‌ها مختلف عرضه می‌شود و این اتفاق نباید رخ دهد.

افزایش احتکار با امنیتی کردن بازار

بهرامی ادامه داد: ولی اینکه انتظار داشته باشیم با تشدید نظارت و بازرسی مشکل حل شود انتظار به‌جایی نیست و قطعا مشکل کمتر نمی‌شود. تشدید نظارت و بازرسی خودش یک ناامنی را به بازار منتقل می‌کند و قطعا افزایش احتکار را هم به دنبال دارد. این کار تدبیر می‌خواهد که ضمن رسیدگی به شکایات مردم فضای بازار امنیتی و پلیسی نشود.

نباید به جامعه القای کمبود کالا کنیم/ موجودی کالای اساسی خوب است

وی گفت: در این فضا کالاها از پشت ویترین و شیشه‌های مغازه به انبارها منتقل می‌شود و این احساس عمومی که با کمبود کالا مواجه هستیم به مراتب خطراتش بیشتر از این است که مثلا در گوشه و کنار شهر تخلفاتی صورت گیرد. اساسا به لحاظ تنظیم بازار گفته می‌شودگرانی بهتر از قحطی است و نباید ما این را به جامعه القاء کنیم که دچار کمبود کالا و نداری هستیم. مانند اتفاقاتی که در روزهای اخیر رخ داد و تصمیمی که دولت درباره برنج خارجی گرفت باعث شد بعضا برای خرید آن صف ایجاد شود. در حالی که موجودی کالاها مخصوصا کالاهای اساسی خوب است.

واردات نهاده‌ها مخصوصا گندم بیشتر از پارسال است/دلیلی برای کمبود برنج و نهاده‌ها وجود ندارد

بهرامی گفت: در 10 ماه گذشته هم نهادهای تولید و هم کالاهای اساسی تقریبا بیش از سال گذشته آماده است در حوزه برنج واردات برابر سال گذشته بوده وهیچ دلیلی برای کمبود وجود ندارد و اگر هم مشکلی باشد در حوزه توزیع و مدیریت است.در حوزه گندم که از نهاده‌های تولید است یا سایر نهاده‌ها مانند کنجاله و ذرت بسیار بیشتر از سال گذشته واردات انجام شده و فقط در مورد گندم حدود 5 میلیون تن بیش از سال گذشته واردات انجام شده است و اصلا دلیلی برای بروز چنین اتفاقاتی وجود ندارد.

بخشی از اتفاقات اخیر از طریق کار روانی به جامعه منتقل شد/انتقاد از همکاران سابق!

وی با بیان اینکه بخش عمده این اتفاقات انتظاراتی است که عملا انتظارات تورمی و کار روانی است که به جامعه منتقل می‌شود گفت: بخشی هم مربوط به همکاران سابق است که به دلیل سوءتدبیر و سوءمدیریت آنها این وضع پیش آمده است. تنظیم بازار ظرافت خاص خود را دارد که الان کمتر به آن ظرافت‌ها توجه می‌شود. دوستان باید در جنبه‌های جامعه‌شناختی و امکان‌سنجی بیشتر کار کنند.

رسانه‌ها وظایف خود در انتقال مطالبات مردم به مسئولان را خوب انجام نمی‌دهند

بهرامی ادامه داد: در این حوزه خلاء وجود دارد و رسانه‌ها هم در انتقال واقعی مشکل و مطالبات مردم به مسئولان سهمی جدی دارند در حالی که اکنون کمتر شاهد انجام چنین وظیفه‌ای از سوی رسانه‌ها هستیم.

امنیتی کردن بازار به مصلحت نیست/ اقتصاد با دستور میانه خوبی ندارد

وی در پاسخ به این سوال که ورود مسئولان قضایی و انتظامی به بازار چه نتایجی دارد اظهار داشت: بحث ورود پلیس به بازار اصلا مصلحت نیست اساسا اقتصاد اصلا با دستور میانه خوبی ندارد و در مقاطع مختلف هم نشان داده شده که بازار از دستورات مسئولان بدون تصمیم اقتصادی تبعیت نمی‌کند. ما نمی‌توانیم دستوری از بازار بخواهیم که قیمت دلار کاهش پیدا کند و آنها هم بگویند چشم یا بگوییم اگر دلار فروشان را بگیریم وضع درست می‌شود. یک رابطه عرضه و تقاضا وجود دارد که روی همه کالاها حتی سکه و ارز هم صادق است وقتی شما طرف تقاضا را حفظ می‌کنید و طرف عرضه را به هر دلیل (احتیاطی یا محافظه‌کارانه) با کاهش مواجهه می‌کنید چنین اتفاقاتی می‌افتد.

انتقاد از عملکرد بانک مرکزی؛ اعلام‌ ناتوانی در تأمین ارز، تقاضای آتی را بالفعل کرد

بهرامی به دیدار با بهمنی رئیس کل بانک مرکزی اشاره کرد و گفت: اوایل سال به رئیس بانک مرکزی گفتم ملاحظه‌کاری شما در عدم پرداخت ارز دانشجویی و مسافرتی این پیام را به مردم می‌دهد که من در تامین ارز مشکل دارم و ناتوان هستم.این کار پیشاپیش تقاضای آینده را بالفعل می‌کند. این کار ناامنی را بسط می‌دهد و اگر کسی یک سال دیگر نیاز به ارز داشت همان روز اقدام به خرید ارز می‌کند. انتقال این تقاضای آتی به امروز و جلوگیری از عرضه ارز چنین نتیجه‌ای را به بار می‌آورد.

تنظیم بازار ارز دست دولت است

وی ادامه داد: آنجا من گفتم تنظیم بازار ارز در دست دولت است. 85 درصد ارز ما ارز نفتی است حتی پتروشیمی‌ها که صادرات غیرنفتی دارند باز هم ارز آنها دست مجتمع‌های دولتی است و 15 درصد خرد صادرات غیرنفتی و ارزهای متفرقه هم اصلا توان بازی در میدان 85 درصدی را ندارند.

بهرامی گفت: مدیریت ارز کاملا انتظاری است که از دولت، بانک مرکزی و سیاستگذاران پولی وجود دارد هر چند این موضوع در یک بسته تعریف می‌شود. وقتی شما سیاست دستوری را در نرخ اعمال می‌کنید در حالی که پول در بازار 45 درصد است و می‌گویید بانک باید 16 درصد پرداخت کند؛ وقتی مصوبه شورای پول و اعتبار را با تاخیر اعلام می‌کنید؛ وقتی تسهیلات تکلیفی را با مشکل روبرو می‌کنید و تقاضای نقدینگی برای واحد تولیدی را چند برابر می‌کنید و از سوی دیگر معوقات بانکی اجازه نمی‌دهد به واحدهای تولیدی تسهیلات دهند همگی دست به دست هم می‌دهند و مشکل جای دیگری خود را نشان می‌دهد.

دستگاه‌های اقتصادی کشور به جای هماهنگی، جزیره‌ای کار می‌کنند

اقتصاد یک مجموعه به هم پیوسته است و ما نمی‌توانیم با اجزای اقتصادی به صورت مجرد برخورد داشته باشیم. در حالی که اکنون به نظر می‌رسد وزارات صنعت و معدن، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی هم کدام سیاست خود را اجرا می‌کنند در حالی که باید کاملا با هم هماهنگ باشند.