قطع اعتبار در شرایط نیاز
مسعود دانشمند *

در مورد مساله بسته شدن خطوط اعتباری بانک‌ها باید تاکید کرد که اصولا نقدینگی لازمه کار تولیدی است، به خصوص در زمانی که با افزایش نرخ ارز مواجه شدیم، واحدهای تولیدی به این میزان نقدینگی بیشتر از قبل نیاز دارند. چرا که برای همه فعالیت‌های خود باید دوچندان پول پرداخت کنند. به همین دلیل است که باید میزان نقدینگی بیشتری در اختیار این واحد‌ها قرار گیرد. در شرایطی که در آستانه اجرای فاز دوم هستیم، باید تسهیلات خطوط اعتباری بانک‌ها دوبرابر شود. در این میان توجه به این نکته ضروری است که در اسفند ماه هزینه واحدهای تولیدی به دلیل پرداخت عیدی به کارکنان چند برابر می‌شود و در این شرایط قطع شدن خطوط اعتباری مشکلاتی را برای این واحد‌ها ایجاد می‌کند.

در این شرایط، برای بازسازی خطوط تولید نیاز به اعتبارات ویژه است که نه تنها بیشتر نشده بلکه میزان اعتبار ارائه شده به این واحد‌ها با قطع شدن خطوط اعتباری با مشکل مواجه شده است. البته مساله دیگری که واحدهای تولیدی در این میان به آن نیاز دارند، آموزش‌هایی است که برای بالا بردن کیفیت محصولات و سرمایه‌گذاری به آن نیاز دارند. نباید بانک‌ها به دلیل مطالبات معوقی که دارند بخش تولید را از دریافت خدمات محروم کنند. باید به این مساله پرداخت که این میزان معوقه چگونه حادث شده است و راهکاری اساسی برای جبران آن در نظر گرفته شود.

 واقعیت این است که اگر به بخش تولید تسهیلاتی ارائه نشود، این بخش چگونه می‌تواند بدهی خود را به بانک‌ها ارائه کند. بهتر است وزارت صنعت، معدن و تجارت جلسه‌ای را با بانک‌ها و بخش تولید در نظر بگیرد تا بتواند به یک راهکار مناسب برای خروج از وضع فعلی دست پیدا کند. در این صورت می‌توان بخشی از سود فعالیت‌های تولیدی را برای بازپرداخت معوقات در نظر گرفت اما در غیر این صورت این میزان مطالبات به هیچ صورت تسویه نمی‌شود. وقتی بانک‌ها از ارائه تسهیلات به واحدهای تولیدی خودداری می‌کنند به این معنی است که واحدهای تولیدی پول خود را در جایی پس‌انداز کرده‌اند و از پرداخت آن به بانک‌ها خودداری می‌کنند.

 این نه تنها بی‌اعتمادی به واحدهای تولیدی است بلکه برخورد غیرمنطقی با بخشی است که بخش تولید را در دست دارند. دولت می‌تواند با در نظر گرفتن فرمولی، برنامه‌ای مشخص برای معوقات بانکی در نظر بگیرد تا از ایجاد مشکلات بیشتر در واحدهای تولیدی آن هم در آستانه فاز دوم هدفمندی جلوگیری کند. بخش تولید در شرایط فعلی بیش از هر زمان دیگری نیاز به کمک دولت دارد.

*عضو اتاق بازرگانی ایران

-----------------------------------------------------------------------

منابع بانکی‌ قفل شدند

آرمان: سال 87 آن زمان که طی دو سال 17 هزار میلیارد تومان منابع بانکی با برچسب بنگاه‌های زودبازده به متقاضیان داده شد، با پافشار‌ی‌های رئیس کل بانک مرکزی منابع بانکی سه قفله شدند. آن زمان علتی که طهماسب مظاهری در کسوت رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرده بود انحراف در مصارف اعتبار بنگاه‌های زودبازده بود اما این بار به نظر می‌رسد رشد مطالبات معوق عامل اصلی بوده است.

 میزان مطالبات معوق بانک‌ها طبق آخرین آمارهای بانک مرکزی بیش از 72 هزار میلیارد تومان بوده است که به نظر می‌رسد همین رقم بی‌سابقه باعث شده که بانک‌ها خطوط اعتباری خود را بسته‌اند. در حالی که مساله تاخیر در پرداخت معوقات بانکی به یکی از پر بحث‌ترین اتفاق‌ها میان بانک مرکزی و بخش تولید تبدیل شده، بار دیگر بانک مرکزی اعلام کرد که بانک‌ها از ارائه تسهیلات به بخش تولید خودداری کرده و خطوط اعتباری خود را بسته‌اند.

 این مساله که در زمان ریاست مظاهری بر بانک مرکزی و به دلیل ارائه گزارش انحراف در بنگاه‌های زودبازده صورت گرفته بود، این بار با شدت گرفتن اختلاف بر سر نحوه بازپرداخت این معوقات صورت گرفته و بانک‌ها به نوعی ارائه این میزان تسهیلات را در گرو بازپرداخت معوقات خود دانسته‌اند. در این میان به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران، بانک مرکزی به دلیل نداشتن اهرمی برای دریافت مطالبات معوق بانک‌ها، قصد دارد به‌صورت مقطعی از ارائه تسهیلات به بخش تولید خودداری کند تا ابتدا بتواند میزان مطالبات خود را که با تاخیر روبه‌رو بوده، احیا کند و بعد نسبت به ارائه تسهیلات جدید اقدام کند. هرچند که بخش تولید نسبت به بروز مشکلات جدی‌تر به دلیل قطع شدن این خطوط اعتباری هشدار داده و عنوان کرده‌اند که در شرایط فعلی به حمایت بیشتری از سوی دولت نیاز دارند. البته برخی پیش‌بینی کرده‌اند که این مساله می‌تواند به تشدید این مطالبات منتهی شود، چرا که بخش تولید بدون داشتن نقدینگی، توان خود برای فعالیت را از دست می‌دهد.

در همین میان رئیس کل بانک مرکزی درخصوص نسبت منابع به مصارف بانک‌ها طی ۱۰ ماهه نخست سال جاری گفت: نسبت مصارف به منابع سیستم بانکی در حال حاضر از 6/111 درصد به حدود 100 درصد رسیده است. به گزارش ایلنا، محمود بهمنی تاکید کرده است که منابع قرض الحسنه از 39 درصد به 100 درصد رسیده است. بستن خطوط اعتباری بانک‌ها در شرایطی انجام شده و رئیس کل بانک مرکزی بر این خبر مهر تایید می‌زند که بسیاری از صنایع با مشکل منابع مالی روبه‌رو هستند و ‏این موضوع موجب افزایش رکود در تولید شده است. این گزارش می‌افزاید، با وجود احتمال اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، بخش تولید نتوانسته سهم خود را از آزادسازی قیمت‌ها در مرحله اول دریافت کند. بهمنی همچنین درخصوص وضعیت مطالبات معوق بانک‌ها نیز گفت: بانک‌ها موظف به وصول مطالبات معوق خود هستند و این موضوع باید توسط بانک‌ها پیگیری شود. او اضافه کرد: این مطالبات هر کدام نوع خاصی است و قرارداد‌هایشان بین بانک و تسهیلات گیرندگان با یکدیگر متفاوت است بنابراین با همه این پرونده‌ها نمی‌توان به یک شیوه برخورد کرد و باید برای هر کدام از مطالبات و وصول آنها‌ با توجه به شرایطی که دارند، برنامه‌ریزی کرد. وی در همین میان بانک‌ها را موظف به وصول مطالبات معوق خود کرده و تاکید کرده است که این موضوع باید توسط بانک‌ها پیگیری شود.

به گزارش ایلنا، محمود بهمنی در سومین همایش روسای موفق شعب بانک‌های کشور با اشاره به اینکه موفقیت هر سازمان، منوط به انتخاب افراد شایسته‌ای است که جهت انجام کارهای مهم و کلیدی منصوب می‌شوند، تاکید کرد: امروزه اهمیت و نقش کلیدی‌ منابع انسانی به حدی است که پژوهشگران معتقدند اثربخشی تمام تکنینک‌ها و فنون به عامل انسانی بر می‌گردد، زیرا استفاده درست از نرم افزار‌ها توسط افراد باعث کارآمدی و بهره‌وری آن سازمان می‌شود به همین دلیل، نقش نیروی انسانی بسیار با اهمیت است. رئیس شورای پول و اعتبار درخصوص وصول مطالبات معوق بانک‌ها نیز خاطرنشان کرد: بانک‌ها موظف به وصول مطالبات معوق خود هستند و این موضوع باید توسط بانک‌ها پیگیری شود. این مطالبات هر کدام نوع خاصی است و قرارداد‌هایشان بین بانک و تسهیلات گیرندگان با یکدیگر متفاوت است، بنابراین با همه این پرونده‌ها نمی‌توان به یک شیوه برخورد کرد و باید برای هر کدام از مطالبات و وصول آنها‌ با توجه به شرایطی که دارند، برنامه‌ریزی کرد. رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه بانک‌ها باید معیارهای مناسبی جهت حفظ‌ رازداری اطلاعات کلیدی بانکداری الکترونیک تدوین کنند و این معیارهای تعیین شده باید متناسب با حساسیت اطلاعاتی باشد که به پایگاه اطلاعاتی انتقال یافته یا در آنجا ذخیره می‌شود، تاکید کرد: البته محرمانه نگه داشتن اطلاعات مشتریان نیز از الزامات است و بانک‌ها ‌باید معیارهای مناسبی جهت ارائه محصولات و خدمات بانکداری الکترونیک به کار گیرند تا اطمینان حاصل شود.

وابستگی اقتصاد به بانک‌ها

به گزارش ایسنا، در همین میان مدیرعامل بانک کشاورزی درباره مشکلات و چالش‌های نظام بانکی در کشور و با بیان اینکه کشور ما وابستگی زیادی به تامین منابع از محل بانک‌ها دارد، گفت: در اقتصادهایی که پیشرفته‌ترند به جز بانک ابزار‌ها و روش‌های متعدد دیگری وجود دارد که به تامین اعتبار مشتریان اعم از شرکت‌ها کمک می‌کند. محمد طالبی با بیان اینکه در کشور ما وابستگی شدید به بانک‌ها باعث شده انتظارات و توقعات و به دنبال آن چالش‌هایی که بانک‌ها با آن مواجه هستند، بیشتر شود افزود: مهم‌ترین مساله‌ای که ما در نظام بانکی داریم این است که اقتصاد کشورمان با حجم زیاد پیشرفت‌هایی که داشته نیازمندی‌های بیشتری در حوزه‌های خرد و حوزه‌های اقتصاد کلان داشته باشد که تامین این منابع توسط بانک‌ها همواره یکی از دغدغه‌های اساسی دولت و جامعه بوده است. طالبی در ادامه با بیان اینکه باید بپذیریم اقتصادی که به این مرحله از توسعه اقتصادی می‌رسد بنگاه‌ها در آن افزایش یافته و غلبه مردم در اقتصاد کشور بیشتر می‌شود، افزود: بنابراین ما نیازمند آن هستیم که در کنار تقویت بانک‌ها تقویت ابزار‌ها و روش‌های دیگر تامین مالی را نیز داشته باشیم چون به هر حال طی مدت زمان زیادی بخش مهمی از بانک‌های ما دولتی بودند و یکی از ابزار‌های توسعهٔ بانک‌ها افزایش سرمایه و توسعه ابزار‌های مالی آن است. مدیر عامل بانک کشاورزی در بخشی از سخنان خود گفت: دولت و مجلس کمتر به فکر این هستند که سرمایه‌ بانک‌ها را افزایش دهند به دلیل اینکه برنامه‌های خاص خود را داشته و خصوصی‌سازی، اجرای اصل ۴۴ و برنامه‌های دیگر خود را دارند که این خود باعث کاهش توانمندی بانک‌ها می‌شود و در ‌‌نهایت شاهدیم که تعدادی از متقاضیان دریافت تسهیلات نتوانستند از آن بهره‌مند شوند.