EPSnews           

نقش رایزنان اقتصادی در این رابطه تا چه اندازه پررنگ است و آیا می‌توان گفت فضا به سمتی رفته که مساله اقتصاد در کنار ده‌ها مساله روزانه سفارتخانه‌ها به دغدغه اصلی دیپلمات‌های ما تبدیل شده و رایزنان با آزادی عمل بیشتری می‌توانند با نگاهی ذره‌بینی فرصت‌های اقتصادی را رصد کنند؟

این موضوع از سوی سیدعباس عراقچی اخیرا مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. او سال گذشته در گفت و گو با هفته‌نامه تجارت فردا به این نکته اشاره کرده که با اجرایی شدن برجام، وزارت خارجه سفرای خود را فراخواهد خواند تا در سمیناری با محور اقتصاد وظایف جدیدی برای آنها تعریف کرده و ماموریت‌هایی تازه به آنان محول کند. 

عراقچی در این مصاحبه گفته است که در تلاش هستیم تا در این سمینار که همه اعضای اقتصادی دولت حضور خواهند داشت دستورالعمل‌های لازم را تهیه کنیم تا سفرا بعد از این سمینار دقیقا با یک برنامه مشخص به محل ماموریت خود برگردند و آن را به اجرا درآورند. چرا که هدف اصلی این است که از فرصت برجام برای تقویت توانمندی‌های اقتصادی کشور استفاده کنیم.

اما سوال اینجاست سفارتخانه‌هایی که تاکنون به دیده‌بانی از رفتار ایرانیان در خارج از کشور پرداخته و انجام اموری چون صدور پاسپورت و ویزا و تهیه اطلاعات طبقه‌بندی شده از برخی افراد را در دستور کار خود قرار داده‌اند، چگونه می‌توانند فرصت‌های اقتصادی را برای کشور به وجود آورند.

به نظر می‌رسد سفارتخانه‌های کشور در مقطع کنونی هم نیاز به تغییر ساختار دارند و هم اینکه لازم است تا خانه تکانی در آن صورت گیرد تا افرادی به کار گرفته شوند که دستی بر اقتصاد دارند و قادرند با استفاده از هوش اقتصادی خود هم مزیت‌های اقتصادی کشور را در اختیار تجار و سرمایه‌گذاران خارجی قرار دهند و هم اینکه به شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در دیگر کشورها بپردازند و بتوانند اطلاعات دقیقی را به فعالان اقتصادی کشور قرار دهند.

سوالی که در اینجا مطرح است اینکه تاکنون کدام پروژه اقتصادی حاصل فعالیت سفارتخانه‌ها و معاونت اقتصادی وزارت خارجه بوده و از راه فعالیت مردان دیپلماتیک کشور به ثمر رسیده است؟

سر منشا کدام قرارداد اقتصادی بزرگ از سفارتخانه‌های ما شروع شده و حاصل فعالیت سفیران ما بوده است؟ به نظر می‌رسد وقت آن رسیده تا دستگاه دیپلماسی کشور، عینک اقتصاد را به چشم خود بزند و با بررسی وضعیت اقتصادی کشورهای مبدا اقدام به جلب نظر سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی خارجی کنند و به مرکز مشاوره قوی و معتبر برای فعالان اقتصادی کشور تبدیل شوند.

اما آیا رسیدن به چنین سفارتخانه‌هایی در شرایط کنونی امکان‌پذیر است؟ چگونه می‌توان دیپلمات‌هایی را که تاکنون بیش از آنکه به نگاه اقتصادی مجهز شوند، هوش امنیتی و سیاسی خود را فعال کرده‌اند قبولاند، اقتصاد پس از حل مساله هسته‌ای مهم‌ترین مساله کشور است؟ چگونه می‌توان افرادی را که حتی گاه در پوشیدن لباس‌های مناسب و رفتار مودبانه مشکل دارند را مجاب کرد تا برخورد خوشایندی با سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی داشته باشند قدرت جذب‌شان بالا باشد؟

بسیاری از فعالان بخش خصوصی کشور در مواجهه با سفارتخانه‌های ایران در دیگر کشورها با مشکلات زیادی روبرو شده اند رفتار مسولان آنجا آنچنان غیرمسوولانه بوده که آنان ترجیح داده‌اند هرگز به سراغ این مراکز نروند. با توجه به چنین وضعیتی شاید بهتر باشد برای نظارت بهتر بر رفتار دیپلمات‌های ایرانی مراکز شکایت به وجود آورند تا فعالان اقتصادی که به آنجا مراجعه می‌کنند بتوانند در صورت مشاهده رفتارهای نامناسب، شکایات خود را به ایران مراکز اعلام کنند.

بخش خصوصی معتقد است که می‌تواند در صورت اعتماد دستگاه دیپلماسی نقش رایزن اقتصادی را بازی کند و سفارتخانه‌های کشور را با مدیریت خود در جهت بهبود فعالیت‌های اقتصادی هدایت کنند.

از نظر آنان بهتر است تا حکومت تجربه سایر کشورها را در خصوص بکارگیری نیروهای بخش خصوصی در نظر گیرد و افرادی را راهی سفارتخانه‌ها کنند که علاوه بر پایبند بودن به اصول سیاسی و امنیتی قادر باشند در تغییر فضای حاکم بر نمایندگی‌های جمهوری اسلامی موثر واقع شوند و بتوانند اقتصاد را به اولویت اول دستگاه دیپلماسی کشور تبدیل کنند.

شاید در این میان لازم باشد که هرگاه که رئیس‌جمهور یا یکی از اعضای دولت راهی یکی دیگر کشورها می شوند، دعوتنامه رسمی برای فعالان بخش خصوصی کشور ارسال کنند و از آنان بخواهند تا به عنوان نماد اقتصادی کشور در این نوع سفرها دولت را همراهی کنند.