چالش‌هاي جدي در صنعت برق
نگاهي به چند شاخص مهم نشان مي‌دهد كه صنعت ١٣٢ ساله و پير برق در كشور با چالش‌هايي جدي مواجه است. چالش‌هايي كه بهبودشان نيازمند تغيير الگو و اصلاح ذهنيت‌هاي حاكم بر اين صنعت است.

اين چالش‌ها نشان مي‌دهد كه مصرف سالانه برق بين پنج تا هشت درصد به طور متوسط رشد مي‌كند و اين ميزان را در تابستان‌ها بايد تا دو برابر افزايش داد؛ اين موضوع باعث شده كه شاخص «شدت مصرف» برق كشور دو برابر متوسط جهان و بيش از چهار برابر كشورهايي چون آلمان و ژاپن باشد. نكته آنكه ساختمان‌هاي كشور هم به گونه‌اي طراحي شده در آنها كه شش برابر ساير كشورها انرژي مصرف مي‌شود. هدررفت انرژي از در‌ها و پنجره‌ها يك مشكل در ساختمان‌سازي كشور ما است به نحوي كه در حال حاضر حدود ٣٠ درصد انرژي صرف شده در خانه‌ها از طريق پنجره‌ها هدر مي‌رود. البته در همين حال راندمان نيروگاه‌هاي حرارتي كشورمان هم بسيار پايين‌تر از حد استاندارد است. رشد سالانه بيش از هشت درصدي ميزان مصرف در سه دهه گذشته، صنعت برق مجبور بوده كه هر ۹ سال يك بار، ظرفيت خود را (نيروگاه، شبكه انتقال و توزيع) دو برابر كند.

چالش ديگر رشد سريع و روزانه مصرف سوخت مايع در نيروگاه‌هاي كشور است كه از ۲۵ درصد در سال ۱۳۸۷ به حدود ۴۰ درصد در سال ۱۳۹۱ رسيده است.

در چنين شرايطي تلفات ۱۵ درصدي شبكه انتقال و توزيع برق، ۵۰ درصد بيشتر از متوسط تلفات ۱۰ درصدي صنعت برق جهان است.

آمار مربوط به امسال (١٣٩٥) هم نشان مي‌دهد كه هر سال ميزان مصرف سوخت نيروگاه‌ها پنج درصد رشد مي‌كند كه براي اين ميزان نياز به چهار ميليارد دلار سرمايه‌گذاري جديد است.

همچنين به ازاي سرمايه‌گذاري براي هر يك واحد توليد برق پنج واحد بايد در امر توسعه بخش‌هاي انتقال، فوق توزيع و توزيع سرمايه‌گذاري شود. از سوي ديگر بر اساس آخرين آمار سالانه به شكل معادل، ٦٨ ميليارد سوخت، شامل گاز، گازوييل و نفت در صنعت برق مصرف مي‌شود؛ اين در حالي است كه در سال ١٣٩٣ ميزان مصرف گاز طبيعي در صنعت برق ۴۷ ميليون و ۷۴۲ هزار متر مكعب بوده كه نسبت به سال ١٣٦٨ يعني ابتداي اجرايي شدن برنامه اول توسعه ۴۰ ميليون و ۹۸۹ هزار متر مكعب رشد داشته يعني حدودا هشت برابر شده و همزمان با افزايش مصرف گاز مصرف سوخت مايع كاهش پيدا كرده است.

ميان اين همه «فضايل» صنعت برق بايد اين را هم اضافه كرد كه به ازاي توليد هر كيلووات ساعت برق بيش از ۷۰۰ گرم دي‌اكسيدكربن در هوا منتشر مي‌شود. آماري كه بر اساس برنامه‌هاي آژانس بين‌المللي انرژي تا سال ۲۰۵۰ ميلادي بايد به ۲۰۰ گرم برسد و اكنون متوسط شدت انتشار كربن در جهان ۶۰۰ گرم است.

راهكار چيست؟
تكميل واحدهاي بخار نيروگاه‌هاي سيكل تركيبي كشور با هدف كاهش مصرف سوخت مايع نيروگاه‌ها و بهبود راندمان آنها يكي از راه‌هايي است كه به نظر مي‌رسد بخش بزرگي از چالش‌هاي صنعت برق كشور را حل خواهد كرد. در همين حال توسعه انرژي‌هاي تجديدپذير با هدف كاهش تلفات، كاهش مصرف سوخت مايع نيروگاه‌ها و كاهش نياز به سرمايه‌گذاري در بخش توليد و انتقال برق ديگر راهكار برون رفت از بحران صنعت برق است. مديريت سمت تقاضا و بهبود شدت مصرف برق با هدف كاهش نياز به توسعه زيرساخت‌هاي برق كشور در بخش توليد و انتقال و نيز اصلاح جريان نقدينگي و بهبود مكانيزم اقتصادي صنعت برق كشور از ديگر راه‌هاي بهبود وضع صنعت برق كشور است. مي‌توان اينها را با بازنگري قوانين، فرهنگ‌سازي، اصلاح قيمت و استفاده از تجهيزات كم مصرف، وضعيت موجود را در راستاي بهينه‌سازي مصرف انرژي تغيير داد.