*رزا فیروزی – مدیر بخش مشاور سرمایه گذاری آرمان آتی

متوسط نسبت قیمت بر درآمد بازار طی دو ماه نخست سال بالای 7 مرتبه بوده است و با شروع فصل مجامع نسبت قیمت بر درآمد بازار به 6.9 مرتبه در خرداد و تیرماه کاهش یافت ولی در مردادماه بنظر می رسد با رشد قیمت ها در بازار سهام شاهد بازگشت نسبت قیمت بر درآمد بازار به 7.5 مرتبه باشیم. این در حالی است که بیشتر سهام از رشد زیادی برخوردار بوده و با توجه به اینکه سود شرکت ها همپای قیمت ها رشد نیافته است، شاهد فاصله گرفتن نسبت قیمت بر درآمد بیشتر نمادها از متوسط بازار هستیم بطوریکه بنظر می رسد فقط 20 درصد از نمادها نسبت قیمت به درآمدی کمتر از متوسط بازار دارند.

 بازار سهام در آستانه پایان دومین ماه گرم سال قرار دارد و مجامع شرکت ها برگزار شده و نسبت قیمت بر درآمد بازار تا حدودی اصلاح شده است اما این روند ادامه نیافت و بار دیگر بعد از مجامع شرکت ها، تمایل به خرید در بازار بیشتر شد و شاخص کل بورس در پایان هفته سوم مردادماه به کانال 78 هزار واحد وارد شد که احتمالا بار دیگر متوسط نسبت قیمت بر درآمد بازار را به بیش از 7 مرتبه رسانده است. حال این سوال مطرح است رشد نسبت قیمت بر درامد بازار ناشی از کاهش نرخ سود بانکی ، بهبود گزارش مالی شرکت ها یا گشایش های بعد از تحریم است یا عوامل دیگری سبب شده تا سرمایه گذاران حاضر شوند پول بیشتری برای خرید سهام بدهند؟
 

  

بررسی روند بازار نیز نشان دهنده کاهش بازده بورس تا تیر ماه است اما بعد از آن روند بازار تغییر کرد. شاخص کل بورس در فروردین ماه در سطح 78431 مرتبه قرار داشت که از آن زمان تا پایان خردادماه با افزایش عرضه در بازار و عدم ارایه گزارش خوب شرکت ها شاهد کاهش قیمت سهام شرکت ها بودیم بطوریکه شاخص کل در پایان خردادماه به 72615 واحد رسید. ولی تابستان شروع بهتری داشت و این موضوع را نمی توان در گزارش بهتر شرکت ها جستجو کرد زیرا شرکت های بورسی گزارش های سه ماهه چندان خوبی ندادند.

                                           



همانطور که مشاهده می شود ارزش معاملات تا خردادماه کاهش یافت و از ابتدای تیر ماه شرایط بازار بهتر شد و شاهد افزایش خرید های حقوقی و رشد ارزش معاملات بودیم. این در حالی بود که مجامع شرکت ها در حال برگزاری بود و تعداد زیادی از نمادها نیز متوقف بودند ولی این اقبال از کجا ناشی شده بود؟

 در حالی که برخی معتقد بودند کاهش نرخ سود بانکی می تواند عاملی برای هدایت نقدینگی باشد اما بعد از اعلام کاهش نرخ سود بانکی، بازار سهام ایران واکنشی نشان نداد اما با رشد قیمت کامودیتی ها که ناشی از سیاست حمایتگرانه دولت های کشورهای موثر در اقتصاد دنیا بود، شاهد تغییر جهت روند شاخص کل و صعود آن بودیم. رشدی که بنظر می رسد بیشتر تحت تاثیر رشد قیمت کامودیتی ها باشد تا تصمیم شورای پول و اعتبار. 

اوراق مشارکت رقیب بازار سرمایه

در ایران با کاهش تورم، نرخ سود بانکی نیز تعدیل و به 15 درصد کاهش یافت و به نظر می رسید با توجه به روند کاهشی تورم در سه ماهه پایانی سال نیز شاهد کاهش بیشتر نرخ سود بانکی باشیم. این موضوع سبب می شود تا سرمایه ها از بازار پول بجای پر سود تر ی هدایت شود و برخی معتقدند این بازار، بورس خواهد بود که می تواند میزبان نقدینگی کوچ شده باشد.

این در حالی است که همچنان اوراق با درآمد ثابت زیادی منتشر شده است که نرخ های سود جذاب تری نسبت به سپرده بانکی دارند و از ریسک کمتری برخوردارند. این بازار در حال توسعه می تواند رقیب جدی برای سپرده ها بانکی باشد .

دولت در بودجه 95 پیش بینی کرده است 270میلیارد تومان درآمد حاصل از انتشار اوراق با درآمد ثابت کسب کند. بنابراین بازار اوراق با درآمد ثابت پر رونق خواهد بود.

 کاهش نرخ سود بانکی اگرچه ممکن است سبب کاهش جذابیت بازار پول شود اما در صورت اجرای واقعی کاهش نرخ سود بانکی، این نقدینگی بازار دیگری برای جذب دارد و آن هم بازار اوراق با درآمد ثابت است که همچنان با نرخ سود 18 تا 22 درصد یکی از جذاب ترین و کم ریسک ترین گزینه های سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران ریسک گریز محسوب می شود.

بنابراین هرچند نرخ سود بانکی کاهش یافته اما همواره تعداد زیادی سرمایه گذار ریسک گریز وجود دارند که ترجیح می دهند در بازار پول سرمایه گذاری کنند. در حال حاضر تعداد زیادی اوراق مشارکت، اوراق صکوک با نرخ سود تا سر رسید بیش از 18 درصد منتشر شده است و تعداد اوراقی با نرخ بالای 20 درصد در اکثریت است .

این بدان معناست که همچنان بازار اوراق مشارکت یک بازار رقیب قدرتمند در مقابل بورس محسوب می شود و با توجه به آنکه در نیمه دوم سال به استقبال انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و آغاز برنامه های انتخاباتی ریاست جمهوری ایران می رویم و کمی فضا پر ریسک تر می شود و ممکن است بار دیگر سرمایه گذاران به حاشیه امن اوراق با درآمد ثابت متمایل شوند. بنابراین بنظر می رسد که در صورتیکه فاکتورهای بنیادی بازار سهام پابرجا نمانند، صرف کاهش نرخ سود بانکی نمی توان به رونق بازار سرمایه امیدوار بود.

 بازار سهام برای رشد نیاز به بهبود فضای کسب و کار دارد تا شرکت ها بطور واقعی سودشان افزایش یابد و کیفیت سود کم کم بهتر شود و گزارش های مالی شرکت ها در نیمه دوم سال تایید کننده بهبود عملکرد آن ها باشد.

بهتر است در انتخاب سهام برای سرمایه گذاری دقت بیشتری شود.

سهامی با نسبت قیمت بر درآمد کمتر از متوسط

در حالی تعداد زیادی از سهام بازار با رشد نسبت قیمت بر درآمد همراه شده اند که متوسط نسبت قیمت بر درآمد بازار در سال های گذشته در محدوده 5.5 قرار داشته است و اکنون با رسیدن به بیش از 7 مرتبه نشان دهنده آن است که با وجود کاهش نرخ سود بانکی و رسیدن نرخ سود بانکی به 15 درصد همچنان نسبت قیمت بر درآمد بازار سهام بیش از بازار پول است. 

 در بین صنایع بورسی، در صنعت ساختمان ؛بیشتر نمادها نسبت قیمت بر درآمدی بیش از متوسط بازار دارند. ثشاهد، ثباغ، ثامان همچنان پی بر ای کمتر از 7 مرتبه دارند. اما در گروه بیمه، سهام پارسیان، بیمه دی، بیمه ما و اتکام نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از 6 دارند. اتکای هم نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از 7 مرتبه دارد درحالیکه سایر سهام گروه با رشد نسبت قیمت بر درآمد همراه شدند.

 در گروه مخابرات، هر دو سهم اخابر و همراه نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از 6 دارند و جزو سهام پر پتانسیل محسوب می شوند.

 در گروه لیزینگ همچنان نمادها با نسبت قیمت بر درامد کمتر از 6 مرتبه می توانند جزو گروه های پر پتانسیل بازار باشند در این گروه فقط ولیز متوسط نسبت قیمت بر درامد بسیار بالایی دارد و نماد ولملت هم به بالای 6 مرتبه رسیده است.

 در گروه بانک هم بیشتر نمادها با رشد نسبت قیمت بر درآمد همراه شدند. وپاسار، وانصار دو نماد پر پتانسیل گروه از نظر نسبت قیمت بر درآمد هستند که همچنان زیر 6 است. وکوثر هم نسبت قیمت بر درآمد زیر 7 مرتبه دارد.

در گروه کانی های غیر فلزی؛ کفرا، کهمدا، کرازی و کخاک متوسط نسبت قیمت بر درآمد کمتر از 7 مرتبه دارند و مابقی نمادها بیش از 7 مرتبه هستند.

جالب آنکه گروه سیمان نیز که همیشه نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از متوسط بازار داشت؛ طی مدت اخیر با رشد همراه شده و بیشتر آن ها نسبت به قیمت بر درآمدی بیش از 7 مرتبه رسیده اند. سکرما، سخوز، سفانو، و ساراب نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از 7 مرتبه دارند .

 در گروه کاشی و سرامیک بیشتر نمادها متوسط نسبت قیمت بر درآمدی بیش از متوسط بازار دارند.

یکی از گروه هایی که نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از متوسط بازار دارند، پتروشیمی ها هستند. این گروه مدت هاست حاشیه نشین هستند و حال با خبر افزایش ارز مبادلاتی و احتمال تک نرخش شدن ارز بازهم به حاشیه نشینی ادامه می دهند زیرا افزایش نرخ دلار مبادلاتی حاشیه سود شرکت های پتروشیمی را کاهش می دهد.

خراسان، شاراک، جم، شلعاب، شپاکسا، شیران، شخارک، پارسان، کرمانشا، فارس، شپدیس، شفن و شاملا نسبت قیمت بر درامد کمتر از 6 مرتبه دارند و سهام شگل، پاکشو و مارون نسبت قیمت بر درآمد کمتر از 7 مرتبه دارند که همچنان کمتر از متوسط بازار است.

 گروه دارو بطور سنتی همواره نسبت قیمت بر درامدی بالاتر از متوسط بازار داشت اما بررسی ها نشان می دهد این گروه با وجود ارایه گزارش های خوب همچنان نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از متوسط بازار دارند.

نمادهای دکیمی، دیران، دشیمی، پخش، دتولید، دجابر، دپارس، دابور، والبر نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از 6 مرتبه دارند.

نمادهای دسبحان، تیپیکو، دبالک، دارو، دسبحا، کاسپین و داسوه همچنان از نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از 7 مرتبه برخوردارند . این گروه بنظر می رسد در نیمه دوم سال از پتانسیل خوبی برخوردار باشد.

 در گروه غذایی، نسبت قیمت بر درآمد بازار با رشد همراه شده است. در این گروه نمادهای غمارگ، غمینو، غبشهر، غمهرا همچنان نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از 7 مرتبه دارند.

در گروه بخار بیشتر نمادها نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از متوسط بازار دارند. مبین و بفجر زیر 6 مرتبه و دماوند و بمپنا زیر 7 مرتبه است.

  سه شرکت حاضر در صنعت چند رشته ای شامل وامید، وغدیر، وبانک ، نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از 5 مرتبه دارند. وصندوق هم با نسبت قیمت بر درآمد 5.5 مرتبه بیشترین پی بر ای گروه را دارد.

 در گروه خودرو نسبت قیمت بر درامد ها بسیار رشد کرده و متعادل نیستند. در بین قطعه سازان فقط ختور، خدیزل و خنصیر نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از متوسط بازار دارند.

آکنتور همچنان کمترین نسبت قیمت بر درآمد بازار را با 1.8 مرتبه دارد.

 در گروه ماشین الات و تجهیزات، وتوشه و پمپ سازی هنوز نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از متوسط بازار دارند.

 در گروه محصولات فلزی نیز همه نمادها نسبت قیمت بر درآمد بسیار رشد یافته ای دارند که از متوسط بازار فاصله زیادی گرفته است.

 در گروه لاستیک، پکویر و پکرمان دو سهمی هستند که همچنان زیر سطح 6 مرتبه قرار دارند.

در گروه فرآورده های نفتی، شسپا، شنفت، شرانل و شبهرن همچنان نسبت قیمت بر درآمدی کمتر از 5.5 مرتبه دارند.

 سایر گروه ها و نمادهای بازار رشد زیادی کرده و نسبت قیمت بر درآمدشان به میزان متوسط بازار بوده یا از آن بیشتر است.