EPSnews           

مسعود نیلی دیروز شنبه ۱۴ اسفندماه میهمان شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی در اتاق بازرگانی ایران بود تا درباره «چشم‌انداز ۱۳۹۶» صحبت کند. اما مسعود نیلی ترجیح داد عنوان سخنرانی خود را به «ضرورت شکل گیری گفت‌وگوی ملی پیرامون حل مشکلات آینده کشور به بهانه چشم‌انداز رشد اقتصادی ۱۳۹۶» تغییر دهد که یک عنوان بسیار طولانی و دارای چند مساله محوری است.

مشاور ارشد اقتصادی رییس‌جمهور گفت: صحبت کردن درباره چشم‌انداز سال ۱۳۹۶ ایران موضوع سختی است و جرات می‌خواهد که درباره سال ۱۳۹۶ صحبت و داوری شود. وی از خبرنگاران امان‌نامه خواست تا وارد بحث شود و تاکید کرد برخی اوقات از صحبت‌های من مسایلی مطرح می‌شود که برای خود من هم تازگی دارد.

مسعود نیلی در ادامه به برخی از مسایل آماری که در هفته‌های گذشته در دو سخنرانی اخیر خود پرداخته بود را برای بار سوم مطرح کرد. به طور مثال او گفت در سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۷ تولید ناخالص داخلی سرانه ایرانیان ۶۰ درصد کاهش یافت و این شاخص از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۵ در سکون به سر می‌برد و رشدی نداشته است.

به گفته مسعود نیلی تولید ناخالص سرانه اگر در سال ۱۳۹۵ رشدی معادل ۷.۵ درصد را تجربه کند این عدد تازه به عددی می‌رسد که در سال ۱۳۸۶ داشتیم. مشاور ارشد اقتصادی رییس دولت یازدهم در پاسخ به یکی از حاضران که گفت: آثار رشد اقتصادی ۷.۵ درصدی اعلام شده در خرید نوروزی شهروندان و بنگاه‌های کوچک و متوسط نمود ندارد، گفت: برای اینکه آثار رشد اقتصادی ۷.۵ درصدی نمایان شود باید منتظر سال ۱۳۹۶ باشیم و قبول دارم که بنگاه‌های بزرگ زودتر از رشد فروش نفت استفاده کردند.

یادآور می‌شوم سطح قدرت خرید شهروندان ایرانی در سال ۱۳۹۵ هنوز در سطح قدرت خرید سال ۱۳۸۵ است و به همین دلیل است که قدرت خرید مردم هنوز پایین است.

مسعود نیلی برخی مسایل مهم در اقتصاد سیاسی ایران را با حاضران در میان گذاشت و تاکید کرد: من نگران هستم که در شرایط و فضای انتخاباتی باز هم اقتصاد ایران به مزایده سیاسی گذاشته شود و جناح‌های سیاسی برای کسب رای در این مزایده شرکت کنند و با دادن وعده‌های بدون پشتوانه شرایط را بدتر کنند. اقتصاد ایران در حال حاضر ظرفیت ندارد تا به مزایده سیاسی گذاشته شود و هر کس وعده بیشتری داد و خواستار دادن امتیاز بالاتری به مردم شد بخواهد رای بیاورد.

من به سیاستمداران یادآور می‌شوم که مسایل کشور گونه‌ای است که طرح خیلی از وعده‌ها می‌تواند دردسر درست کند. من یادآوری می‌کنم که برخی از مسایل ایران در حال حاضر قابلیت حل شدن ندارد و باید با گفتمان ملی این مسایل را شناسایی کنیم. یادمان باشد که می‌توانیم و باید در باره اینکه دولت دوازدهم «چه» باشد صحبت کنیم تا اینکه رییس دولت بعدی «که» باشد.

مشاور رییس‌جمهور در امور اقتصادی گفت: اقتصاد اسب چموشی است که اگر کسی سوار آن شد و آن را آزار داد نمی‌بخشد و روزی کار خودش را انجام می‌دهد. اگر فکر کنیم که حالا ۳۰ سال پیش کاری کردیم و تمام شد و رفت اشتباه فکر کرده‌ایم، همان کار غلط در حافظه بلندمدت اقتصاد باقی می‌ماند و شرایط را بد خواهد کرد. به طور مثال ما از ۳۰ سال پیش با هدف خودکفایی در تولید محصولات زراعی شروع کردیم به مصرف خارج از هنجار و طاقت منابع آب و حالا با بحران مواجه شده‌ایم.

نیلی گفت: از فعالان اقتصادی خواهش می‌کنم با اقتصاددانان یکپارچه شده و گفتمان درست کنیم و با هم به سراغ سیاسیون رفته و گفتمان ملی با هدف شناسایی مشکلاتی که قابلیت حل شدن دارند باشیم تا شرایط از دست خارج نشود. او گفت: همیشه وقت برای حرف زدن نخواهیم داشت و از فرصت‌های باقی مانده باید صحبت کرد الان وضعیت گونه‌ای نیست که اقتصاددانان سر اینکه کدام مکتب نیرومندتر است با هم بحث کنند، الان باید گفتمان ملی داشته باشیم. البته گفتمان ملی وقتی ممکن می‌شود که مخالفان خودمان را به رسمیت بشناسیم و اگر غیر این باشد گفتمان شکل نمی‌گیرد.

وی در بخشی از سخنانش ۶ چالش سترگ اقتصاد ایران را شامل بیکاری، نظام بانکی، مسایل زیست محیطی، منابع آبی کشور، بازنشستگی و بودجه دولت معرفی کرد.

مشاور رییس‌جمهور گفت: اقتصادی که ۱۰ سال نتوانسته است درآمد سرانه را حل کند نمی‌توان مسایل خود را به سرعت حل کند. برخی فکر می‌کنند ابرچالش بیکاری یک امر موقت است، اما من تاکید دارم این بیکاری موقت نیست و سال‌های طولانی با ما همراه خواهد بود. امسال ۷۰۰ هزار شغل ایجاد شده است اما عرضه نیروی کار ۱.۲ میلیون نفر بوده است پس ۵۰۰ هزار نفر به شمار بیکاران کشور اضافه شده است. این پدیده جدیدی است که دلیل اصلی آن ناسازگاری رشد و توسعه اقتصادی با تحولات آموزش عالی است. همه رخدادهایی که بهار عربی نام گرفت و در خاورمیانه اتفاق افتاد نیز همین مساله بود و ایران اکنون در آستانه شرایط سال‌های ۲۰۱۰ کشورهایی مثل تونس و لیبی است که تحصیلکردگان شغل می‌خواستند اما پیدا نمی‌کردند.

به گزارش ساعت ۲۴، نیلی گفت: داستان تلخ ایران چنین است که درآمد سرانه ایرانیان امروز ۳۰ درصد کمتر از درآمد سرانه ایرانیان در سال ۱۳۵۵ است اما مصرف سرانه ۵۰ درصد بیشتر از ۱۳۵۵ شده است. چگونه توانسته‌ایم در حالی که درآمدمان کمتر شده مصرف را افزایش دهیم؟ این مابه‌التفاوت چگونه پر شده است؟ جواب این است که ایرانیان از سهم سرمایه‌گذاری کم کرده و به سهم مصرف اضافه کرده‌اند و به همین دلیل است که تشکیل سرمایه ثابت ناخالص روندی کاهنده را تجربه می‌کند و به همین دلیل است که رشد تولید ناخالص داخلی به اندازه کافی نبوده است.

از طرف دیگر شهروندان ایرانی برای تامین مصرف خود که بالاتر از ۱۳۵۵ است، سهم دولت را کاهش داده‌اند. مصرف کل دولت (شامل هزینه جاری و هزینه عمرانی) فدای مصرف مردم شده و نهاد دولت تضعیف شده است. ما ایرانیان در ۴ دهه اخیر منابع آب، هوا و اقلیم، منابع صندوق بازنشستگی، دارایی نظام بانکی و اکنون دارایی‌های دولت را مصرف کرده‌ایم و چیزی باقی نمانده است.

نیلی گفت: رشد ۷.۵ درصدی تولید ناخالص داخلی در سال ۱۳۹۵ از چند عامل ناشی شد که یکی از آنها سیاست خارجی مناسب بود که راه را برای فروش و صادرات نفت تا میزان ۲ برابر ممکن کرد. امسال این پایه از رشد دیگر به اندازه پارسال نخواهد بود و باید نیرو ازداخل به رشد تزریق شود.

مشاور اقتصادی رییس‌جمهور از چند عدم قطعیت در سال  ۱۳۹۶ خبر داد و گفت:  تغییر دولت در سال آینده یک عدم قطعیت به همراه دارد که معمولا اثر آن دست‌کم در کوتاه‌مدت مثبت نیست. یک عدم قطعیت در سطح جهان داریم که موجب بهت در دنیا شده است و کارشناسان معتقدند امریکایی‌ها نقشه بزرگی در سر دارند. کیفیت سیاستگذاری اقتصادی در شرایط عدم قطعیت‌ها بسیار اهمیت دارد و باید در کانون توجه باشد.