به گزارش اکو تیتر: مروری بر تغییرات نرخ دلار در فاصله سال‌های 1364 تا به امروز نشان می‌دهد که قیمت آن طی 32 سال گذشته با رشد بیش از 5000 درصدی همراه بوده و از 61 تومان به حدود 3200 تومان افزایش یافته است.


سالهایی که دلار 60 ، 100و 200 تومان بود

بر این اساس نرخ دلار ازسال 1364 تا 1367 از 61 به 74،99 و 96 تومان می رسد تا اینکه سال 1368 آغاز سه رقمی شدن نرخ دلار و 100 تومانی شدن آن است به طوری که متوسط قیمت آن از 96 تومان سال 1367 به 120 تومان سال 1368 افزایش می یابد.در فاصله سال های 1368 تا 1373 قیمت دلار بین 100 تا 200 تومان متغیر بود تا در سال 1373 متوسط نرخ این ارز مرز 200 تومان را پشت سرگذاشت و در فاصله یک سال با رشد 47 درصدی از 180 به 266 تومان رسید.

پرش 50 درصدی قیمت دلار

طبق داده های بانک مرکزی سال 1374 سالی دیگر برای جهش 50 درصدی نرخ دلار است و از 266 به 407 تومان افزایش می یابد و تا پایان سال 1376 در همین رنج در نوسان است تا اینکه سال 1377 مجددا جهشی دیگر در نرخ آن ایجاد می شود به طوری که با رشد 35 درصدی از متوسط قیمت 478 تومانی سال 1376 به 646 تومان صعود می کند.

اما در سال 1378 نیز نرخ دلار حدود 200 تومانی نسبت به سال قبل رشد دارد و به 863 تومان افزایش یافته است.بین سالهای 1378 تا 1384 نرخ دلار جهش قابل توجهی نداشت و در همان رنج 800 تومان در نوسان بود. این در حالی است که در سال 1384 و با تغییر دولت افزایش دیگری در قیمت ارز واسط ایران ایجاد می شود و به قیمت 900 تومان وارد شد و تا پایان سال 1388 به متوسطی حدود 997 تومان رسید.
 

دلار 1000 تومان شد

سال 1389 آغازی بر چهار رقمی شدن دلار است و از 997 تومان سال 1388 به رنج 1000 تومان وارد می شود و 1044 تومان برای متوسط نرخ آخرین سال این دهه ثبت می شود. 

آغاز دهه رکوردهای دلار 

بیشترین درصد افزایش نرخ ارز در دولت دهم رخ داد، به طوری که نرخ دلار آمریکا در این مدت از902 تومان به 3300 تومان رسید و266 درصد افزایش را به ثبت رساند. این در حالی است که دلار آمریکا در بازار داخلی در بالاترین سطح به محدوده 4000 تومان هم رسیده بود. هر چند که عده ای از کارشناسان معتقدند که نرخ ارز باید شناور باشد و اعداد و ارقام قبلی نتیجه سرکوب قیمت ها بوده اما موضوعی که مورد قبول همین کارشناسان موافق با افزایش نرخ است، آسیب های چشمگیر اقتصادی و اجتماعی افزایش یک شبه بهای ارز است.

قیمت ارز اگرهم قرار بود به نرخ واقعی نزدیک شود این اقدام باید به صورت پلکانی در چند سال انجام می شد اما در دولت گذشته به یک باره قیمت ارز در پاییز1391با احتساب دلار چهار هزار تومانی،343 درصد رشد کرد و ارزش پول ملی کشورمان به یک سوم کاهش یافت. در این مقطع، دولت نرخ دیگری را وارد بازار کرد و ارز مبادله ای هم به ارز دولتی و ارز بازار آزاد اضافه شد.
طبق گزارش های رسمی بانک مرکزی، بررسی تغییر نرخ ارز بین بانکی و بازار آزاد در سال1390 نشان می دهد که این نرخ ها به ترتیب حدود 6 درصد و28 درصد افزایش داشته و اختلاف آن ها از262 ریال در سال1389 به2604 ریال در سال ۱۳۹۰ رسیده است.
همچنین نرخ رسمی ارز در پایان سال 1390 (اسفندماه) به عنوان نرخ مرجع تعیین و در سطح 12260 ریال تثبیت شد. این نرخ در سال1391 همچنان در این سطح باقی ماند. البته اختصاص ارز با این نرخ برای همه کالاهای وارداتی، تنها تا تیرماه ۱۳۹۱ ادامه داشت. پس از آن بر اساس بخشنامه بانک مرکزی، ارز با نرخ مرجع تنها برای گروه کالاهای وارداتی که بیشتر کالاهای اساسی و دارویی بودند، اختصاص یافت و تامین ارز مورد نیاز دیگر گروه های کالایی از طریق ارز مبادله ای یا ارز بازار آزاد صورت می گرفت.

نرخ ارز مبادله ای که از مهرماه 1391 به دنبال افزایش شدید نرخ ارز در بازار آزاد به عنوان نرخ مورد عمل مرکز مبادلات ارزی معرفی شد، نزدیک به 25000 ریال به ازای هر دلار تثبیت شد. بررسی تغییرهای نرخ ارز بازار آزاد در سال 1391 نشان می دهد این نرخ به طور متوسط بالغ بر92 درصد افزایش داشته و اختلاف آن با نرخ ارز مرجع (12260 ریال) به طور میانگین، 13799ریال و نرخ مبادله ای (نیمه دوم سال 91)، 8197 ریال بوده است.

در سال1392 با تصویب و ابلاغ قانون بودجه نرخ مرجع حذف شد و نرخ ارز مبادلاتی به عنوان نرخ رسمی ملاک عمل قرار گرفت. در سال های1392 و1393 همچنان تفاوت معنا داری بین نرخ های بازار آزاد و نرخ مبادله ای وجود داشته باشد. متوسط نرخ های مبادله ای و بازار آزاد در سال1393به ترتیب26509 ریال و 32801 ریال به ازای هر دلار آمریکا بوده است که بیانگر اختلافی بالغ بر حدود 6292 ریال به ازای هر دلار بود.

با پیشرفت مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 و به ثمر نشستن آن ، برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) و اجرایی سازی آن دست سکانداران اقتصادی دولت را برای سامانبخشی به بازار ارز گشود. در سال1394 نرخ رشد دلار در برابر ریال در بازار رسمی2.3 درصد و در بازار آزاد حدود2.5 درصد ثبت شد. همزمان، میزان تفاوت نرخ رسمی و آزاد دلار به حدود5500 ریال رسید. این اختلاف هم اکنون به زیر 4400 ریال رسید.

مقایسه این آمار و ارقام نشان می دهد دولت یازدهم توانسته است طی سه سال ضمن جلوگیری از رشد افسارگسیخته نرخ ارز و بازگرداندن ثبات و آرامش به بازار ارز، تفاوت نرخ رسمی و آزاد آن را به حداقل برساند.