کدام کاندیداها نوکیسه پرورند؟
ساعت 24-نوکیسه ها در ادبیات اقتصادسیاسی امروز به کسانی گفته می شود که با زدو بند سرچشمه گرفته از فضای رانتی و فساد پنهان و اشکار در یک دوره کوتاه به قدرت و ثروت می رسند و عرف وسنت جامعه درزمینه کسب درآمد وثروت و قدرت را دور می زنند.این گروه نوکیسه ازچند راه به دستاوردهای شگفت انگیز می رسند که همه این راهها به اقتصاد رانتی و دولتی می رسد.
نوکیسه ها با افراد دارای ثروت ودرآمد که از مسیر کارو برنامه ریزی و سپری کردن سختی ها به مرتبه ای بالاتر رسیده اند به لحاظ شخصیت و رفتار وگفتار تفاوت های بنیادین دارند . یک بازرگان میانسال ایرانی در جمع گروهی از فعالان صنعت و بازرگانی در باره نوکیسه ها نکاتی را یادآورشد که با تایید حاضران مواجه شد. او گفت:من بیشتر خانوادههای ثروتمند اصیل کشور را میشناسم و کمتر دیدهام که فرزندان آنها اتومبیلهای 800-700میلیون تومانی سوار شوند. به نظر من این گروه که میتوانند حتی تا یکمیلیارد تومان فقط برای خرید اتومبیل اختصاص دهند، از قشر نوکیسهیی است که در 8 سال فعالیت دولتهای نهم و دهم مثل قارچ روییدند». داوری این بازرگان بسیار با اهمیت است و باید ریشههای آن را جستوجو کرد و دید سرچشمههای زاد و رشد نوکیسهها در این چند سال چه فعالیتهایی و کدام تصمیمها بودهاند. یکی از سرچشمههای زاد و رشد نوکیسههای افسانهیی ایرانی در سالهای تازه سپری در رانتهای بازار ارز جستوجو کراست. وقتی یک نماینده مجلس با صراحت گفته است بانک مرکزی 11میلیارد دلار ارز در اختیار گروه معدودی قرار داده است تا آنها را در بازار توزیع کنند و راه صعود ارزهای معتبر را ببندند و آنها از این مبلغ رانتهای کلان بردند درستی نظریه یادشده تایید می شود. یک سرچشمه دیگر رانتها و فسادهایی که زایش نوکیسههای استثنایی ایران را ممکن کرده است بازار تجارت ب است.وقتی یک فرد میتواند با مراجعه به سازمان دولتی که مجوز واردات شکر را در اختیار دارد و آن را به صورت امتیاز میدهد و این فرد در یک دوره کوتاه 250میلیارد تومان از واردات شکر رانت نصیبش میشود، آیا این راه مناسبی برای زایش نوکیسهها نیست. روزی که مسوولان سابق بانک مرکزی با تاسیس اتاق مبادله ارزی و دادن ارز 1226 تومانی، میلیاردها دلار پول به کسانی میدهند که تجارت را تسهیل کنند و آنها کالاهای وارداتی را به قیمتهای آزاد عرضه کرده و میلیاردها تومان رانت نصیب آنها شد در حقیقت راه نوکیسه ها باز و فراخ شد.به نظر می رسد این مسیر نوکیسهپروری باید بازکاوی شود.دادن امتیاز انحصاری ساخت جاده، پل، فرودگاه، نیروگاه، ارتباطات و ساخت زیربناها، دانشگاهها و... به یک گروه خاص همان فعالیتهای فسادزایی است که به زایش نوکیسهها کمک میکند. وجود نوکیسههایی که با سودهای بادآورده در پناه اقتصاد دولتی و متمرکز در جامعه ایرانی از هر زهری مهلکتر است و آتش غبطه، حسرت و افسردگی میلیونها جوان تحصیلکرده بیکار را شعلهور میکند و به ناامنی احتمالی سیاسی- اجتماعی منجر میشود را باید جدی گرفت و اجازه نداد بار دیگر این شرایط تکرار شود. نوکیسهها راه را برای گسترش حسرت ملی هموار و جامعه را به قطبی اندوهبار تبدیل میکنند. این روزها چند کاندیدا از دوجبهه سیاسی درنبرد برای تصاحب کرسی ریاست جمهوری قراردارند و با دقت در حرفها و گفته های آنها می توان فهمید کدام کاندیدا به لحاظ اندیشه ای خواستا ادامه اقتصاددولتی و رانتی است و بستر نوکیسه پروری را آماده می سازد و کدام کاندیدها می خواهند با آزادکردن اقتصاد از دست انحصارهای دولتی و خصوصی نوکیسه زایی را سترون کنند.