ساعت 24 – محمد بن سلمان که چهارشنبه با حکم ملک سلمان پدرش به ولیعهدی عربستان سعودی منصوب شد، نقش پرنفوذی در بازارهای جهانی نفت خواهد داشت. کشورهای تولیدکننده نفت می‌کوشند بهای نفت را تقویت کنند.

به نوشته نیو یورک تایمز، شاهزاده سلمان از حدود دو سال و نیم پیش که پدرش بر اریکه سلطنت نشست، الگوی سنتی انرژی سعودی را دگرگون کرده است. قبلا خاندان سلطنتی رضایت داشت که صنعت نفت کشور را فن سالاران کارکشته اداره کنند، اما این شاهزاده در پی آن بوده است که در اداره منابع عظیم انرژی کشور اعمال نفوذ کند.

            تضعیف بازار نفت بر اقتصاد عربستان تاثیر منفی گذاشته است و این کشور با حمایت محمد بن سلمان کوشیده است از طریق اوپک و با کاهش تولید، بهای نفت را بالا ببرد. تحقق این هدف به سادگی امکان پذیر نبوده است، زیرا تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا و لیبی به مازاد نفت افزوده‌اند. شاهزاده سلمان کوشیده است کنترل بخش انرژی کشور را به دست بگیرد. وی با استفاده از بانکداران وال استریت قصد دارد سهام آرامکو شرکت نفت ملی را در بازار سهام عرضه کند. ارزش این شرکت به صدها میلیارد دلار بالغ می‌شود. وی با جابجا کردن وزیر نفت کشور که سال‌ها این منصب را در اختیار داشت، کسی را سر کار آورد که حرف شنوی بیشتری از او دارد و برای تحقق برنامه‌های وی نقش مهمی دارد.

            حامیان وی می‌گویند شاهزاده 31 ساله انرژی جوانی و نگاهی تازه را به مهم‌ترین ماده خام صادراتی کشور به همراه خواهد آورد و از آن برای نوسازی و متنوع کردن اقتصاد استفاده خواهد کرد. اما مخالفان می گویند وی بی‌تجربه است، میل به دخالت دارد، مقامات باتجربه را تضعیف می کند و بیانیه‌های ناگهانی عمومی می‌دهد. پل استیونس تحلیلگر انرژی خاورمیانه در موسسه چتم هاوس در لندن می‌گوید مشکل این است که وی غیرقابل پیش بینی است و معلوم نیست برای کسب مشاوره به چه کسی اتکا می‌کند.

            ارتقای شاهزاده سلمان به منصب ولیعهدی عربستان چه تاثیری بر بازار نفت دارد؟

 

امکان کاهش بهای نفت

پس از اعلام خبر ارتقای شاهزاده سلمان، کاهش بهای نفت شروع شد و اکنون بهای هر بشکه نفت به طور متوسط 45 دلار است. این بها حدود 20 درصد کمتر از اواخر فروردین است و بسیار کمتر از قیمت‌های سال 2014 است که بالای بشکه‌ای 100 دلار بود. اما دلیل اصلی کاهش بهای نفت آن است که کاهش تولید نفت اوپک تاثیر چندانی بر مازاد نفت موجود در بازار نداشته است. افزایش بهای نفت بر اثر کاهش تولید اوپک سبب شد تا تولیدکنندگان شیل آمریکا و دیگر رقبا بر تولید خود بیفزایند.

 

نوسان در بهای نفت عربستان

به نظر می‌رسد شاهزاده سلمان راهبرد نفتی کشور را مکررا تغییر داده است. وی ابتدا اعلام کرد قیمت‌ها مهم نیست. اما وقتی قیمت‌ها در زمستان گذشته بسیار پایین آمد از کاهش تولید اوپک و دیگر تولیدکنندگان مانند روسیه حمایت کند تا بهای نفت بالا برود. به نظر می‌رسد سعودی‌ها و اوپک ناچار شوند باز از تولید بکاهند و به نظر نمی‌رسد که گزینه‌های مناسبی وجود داشته باشد. تحلیلگران می‌گویند محتمل‌ترین راه برای سعودی‌ها این است که به کاهش تولید نفت ادامه دهند یا حتی تولید را بیشتر کاهش دهند تا قیمت‌ها بالا رود و فضا برای عرضه اولیه سهام آرامکو آماده شود. موسسه مشاوره اف جی ای اعلام کرد عربستان هر کاری خواهد کرد تا بهای نفت بالای بشکه‌ای 50 دلار باشد، زیرا اگر قرار باشد سهام اولیه آرامکو عرضه شود، قیمت نفت نمی‌تواند زیر بشکه‌ای 50 دلار باشد.

 

بحث در اوپک

پرسش این است که اگر کاهش تولید باعث افزایش قیمت نشود، سعودی‌ها چگونه می‌خواهند به این کار ادامه دهند. در سال 2014، علی نعیمی وزیر وقت نفت عربستان گفت کاهش تولید اوپک فایده چندانی ندارد، چون هر گونه کاهش را تولیدکنندگان نفت شیل جبران می‌کنند. دراوایل سال 2016 که بهای نفت به بشکه‌ای 30 دلار رسید، آقای نعیمی و دیگر مقامات در پی کاهش موقت تولید برآمدند تا قیمت‌ها را بالا ببرند. تا به حال، کاهش تولید باعث افزایش قیمت و بالا بردن درآمد کشورهای تولیدکننده شده است. اما ممکن است کاهش قیمت باعث شود شاهزاده سلمان بار دیگر به فکر برود که آیا کاهش تولید به نفع عربستان است یا خیر.

 

عرضه اولیه سهام آرامکو

ارتقای شاهزاده سلمان اختیار بیشتری به وی می‌دهد تا طرح خود را به پیش ببرد و بر مخالفت سنت‌گرایانی که می‌گویند فقط دولت باید منابع طبیعی مانند نفت را در اختیار داشته باشد، غلبه کند. عرضه سهام آرامکو بخش بزرگی از طرح کلی وی برای دگرگون کردن اقتصاد و کاهش اتکای آن به نفت است، طرحی که موسوم به چشم‌انداز 2030 است. اما چه بسا بهای نفت نقش مهمی در موفقیت این طرح بلندپروازانه داشته باشد. افزایش بهای نفت می‌تواند پول بیشتری را از طریق عرضه اولیه سهام جذب و سرمایه بیشتری را به عربستان وارد کند.