✴️ جایزه نوبل اقتصاد در سال 2017 میلادی به ریچارد تالر یکی از بنیانگذاران اقتصاد رفتاری از دانشگاه شیکاگو رسید. این اقتصاددان، نوبل اقتصاد را برای تشریح این حقیقت که چگونه ضعف‌های ذهن انسان بر تصمیم‌سازی‌ها و در نهایت بر بازارها اثر‌گذار است، دریافت کرد. وی همچنین با طراحی آزمایش‌ها و شواهدی نشان داد، ضعف‌های ذهن انسان مانند عدم عقلانیت و کنترل ذهن می‌توانند کاربردهای فراوانی برای سیاست‌گذاران و نو‌آوران داشته باشد.

💹 اقتصاد رفتاری که می‌تواند ابزار جدیدی برای کنترل انتخاب‌های افراد در اختیار سیاستمداران قرار دهد بر این مبنا استوار است آن طور که در اقتصاد کلاسیک تصور می‌شود، انسان همواره دست به انتخاب‌های عقلایی نمی‌زند. بر این اساس، تالر می‌گوید که وارد کردن تلنگر‌های مناسب در لحظه انتخاب افراد و ارائه اطلاعات به آنها می‌تواند، جهت‌گیری انتخاب‌ها را تغییر دهد.

◀️ فرشاد فاطمی، اقتصاددان در این رابطه می گوید: در فرآیند انتخاب عقلایی افراد بین گزینه‌های مختلفی که در اختیار دارند، تصمیم می‌گیرند که کدام را بیشتر دوست بدارند و به نوعی انتخاب‌های خود را اولویت‌بندی می‌کنند. در ادامه بررسی می‌کنند که براساس محدودیت‌هایی که دارند، کدام انتخاب‌ها برای آنها ممکن است و بعد در بین همه انتخاب‌های ممکن دست به انتخابی می‌زنند که برای آنها بیشترین مطلوبیت را داشته است. نکته اینجاست که در برخی از موارد انتخاب‌هایی که می‌کنیم لزوما فرآیند عقلایی را طی نمی‌کند و ما کاری می‌کنیم که مدل‌ها دیگر عقلایی نیست.

◀️ به گفته فاطمی، نکته مهم این است که تا چه حد تلنگرها را درست انتخاب کرده‌ایم. در مدل Nudge روی دو گروه کار می‌کنند. در یک گروه مداخله می‌کنند و در گروه دیگر مداخله نمی‌کنند تا ببینند این مداخله چقدر موثر است تا تصمیمات در جهتی که هدف سیاست‌گذاران است، رخ ‌دهد. بر این اساس با بررسی اثر مداخله در انتخاب‌های افراد می‌توان ارزیابی کرد که آیا تلنگر وارد شده، درست انتخاب شده است یا خیر.

✳️ اقتصاد رفتاری به عنوان حوزه‌یی نوین در علم اقتصاد با از آن خود کردن جایزه نوبل اقتصاد 2017میلادی اذهان را به این مساله مطعوف کرد که انسان به عنوان موجودی مختار می‌تواند مبانی علم اقتصاد کلاسیک را با چالش مواجه کند. به طوری که آنگونه که تصور می‌شد، انسان همواره به عنوان موجودی منطقی دست به انتخاب‌های عقلایی نمی‌زند و تصمیمات او می‌تواند در قالب مدل‌های اقتصادی قابل توجیه نباشد.
منبع: تعادل