دستبند به دست نامرئي بازار
محمد مساعد
✳️ ارز در مرز پنج هزار تومان؛ اين خبري بود که دو روز پيش در خروجي خبرگزاريها قرار گرفت و حکايت از آن داشت که نهتنها مقاومت دولت براي حفظ قيمت ارز در ايستگاه سه هزار تومان درهم شکسته است بلکه ارز به سمت جهشي تکراري و ثبت رکوردهاي تازه قدم برميدارد.
💠 شب سهشنبه برخي خبرنگاران پيامکي از پليس تهران دريافت کردند که به آنها اطلاع داده بود فردا (چهارشنبه) نشست خبري با حضور رئيس پليس تهران برگزار خواهد شد. در متن پيامک ارسالي به خبرنگاران اشاره شده بود موضوع اين نشست درحالحاضر جزء اطلاعات طبقهبنديشده است اما از آنها خواسته شده بود حتما در نشست خبري حاضر شوند.
💠 روز چهارشنبه، بازار ارز پس از پشتسرگذاشتن يک روز ملتهب و تجربه رکورد پنجهزار تومان براي هر دلار، درحالي آغاز به کار کرد که تصور ميشد قيمتها نسبت به روز گذشته باز هم بالاتر برود. حوالي ظهر اما وقتي خريداران و فروشندگان مشغول چانهزني بر سر قيمتها بودند، خودروهاي پليس در صحنه حاضر شدند. دلالان پيش از آنکه فرصت تصميمگيري داشته باشند، دستبند کساني را روي دست خود ديدند که تا دقايقي پيش مشترياني ساده به نظر ميرسيدند. عمليات گسترده پليس در سه نقطه سبزهميدان، افشار، منوچهري با حضور نيروهاي پليس با لباس انتظامي و نيروهاي پليس اطلاعات با لباس شخصي در کسري از ساعت انجام شد و دقايقي بعد پليس، اداره تعزيرات و نمايندگان قوه قضائيه مشغول گرفتن موجودي حساب کارتهاي عابربانک همراه دلالان و ثبت مشخصات اوليه آنها بودند. عملياتي که موجب شگفتي ناظران و البته عامل کاهش صدتوماني قيمت ارز بود. رئيس پليس تهران پس از اين عمليات در جمع خبرنگاران از دستگيري فردي به نام «س» که جانشين «جمشيد بسمالله» شده بود، خبر داد. همچنين برخي از منابع مطلع در بازار از دستگيري فردي به نام «م» که از فعالان بزرگ بازار سکه است، خبر دادند.
💠 کاهش ارزش پول ملي در حالي اتفاق افتاد که از کارشناسان اقتصادي تا عابران کوچه و بازار تحليلهاي متعددي را براي اين افزايش قيمت متذکر ميشدند. برخي افزايش قيمت ارز را نقشه پنهاني دولت براي جبران کسري بودجه و برخي ديگر آن را حاصل بههمخوردن توازن عرضه و تقاضا ميدانستند. گروه اول دولت را به پنهانکاري در تعيين قيمت واقعي ارز در لايحه بودجه سال٩٧ متهم ميکردند و آن را نشانهاي از تلاش پنهان دولت براي افزايش قيمت ارز و البته پالسي معنادار به بازار ميدانستند و در مقابل گروه ديگر معتقد بودند پالسهاي مختلف اقتصادي دولت مبني بر احتمال افزايش تورم، در کنار عوامل ديگري مانند تزريق بيش از ١٣هزار ميليارد تومان نقدينگي از طريق پرداخت اصل و سود سپرده مالباختگان مؤسسات مالي اعتباري از سوی بانک مرکزي، اعتراضات ديماه و... باعث افزايش تقاضا شده و در سمت ديگر معادله، تحرکات سياسي ترامپ، مشکلات بانکي، لورفتن مسيرهاي انتقال پول بهوسيله رضا ضراب در دادگاه و... ميزان عرضه ارز را نيز کاهش داده است.
💠 برخي کارشناسان نيز افزايش قيمت ارز را نه حاصل اين يا آن، بلکه نتيجه سياستهاي غلط کنترلي بهمنظور پايين نگهداشتن مصنوعي قيمت ارز و سپس آزادشدن فنر آن در بازهاي کوتاه ميدانستند که پيش از اين نيز تجربه شده است. هرکدام از اين دلايل و دلايل گفته و ناگفته ديگر با اوزان مختلف اما مؤثري در شکلگيري وضعيت امروز بازار ارز تأثيرگذار بودهاند اما ديروز بازار ارز تهران پس از سالها شاهد عمليات گسترده نيروي انتظامي بود. اقدامي که آه از نهاد طرفداران بازار آزاد بلند کرد اما در يک ساعت قيمت دلار را صد تومان کاهش داد.