دنياي اقتصاد- تالار شيشه‌اي هفته‌جاري را نيز با افت ارزش معاملات آغاز كرد و روز گذشته نظاره‌گر كاهش 563 واحدي شاخص‌كل بود تا به اين ترتيب رقم 43 هزار و 301 واحد را ثبت كند. افت روز شنبه شاخص كل، موجب شد بازدهي بازار سرمايه در سال‌جاري به حدود 14 درصد كاهش يابد. اين افت كه از هفته گذشته در بازار سرمايه پديدار شده بود بيشتر ناشي از آثار تصويب لايحه بودجه دولت است كه اختصاص 26 درصد از درآمدهاي پالايشگاه‌ها به صندوق توسعه ملي را خواستار شده است. از سوي ديگر تصميم دولت در خصوص بهره‌ مالكانه معادن، صنايع معدني و فلزي بورس را به شدت تحت‌تاثير خود قرار داده است.
گروه بورس- مصوبات بودجه‌اي مجلس در حالي گروه‌هاي پيشرو بازار سرمايه را تحت تاثير قرار داده كه بورس تهران طي 6 روز كاري سقوط 1382 واحدي را تجربه كرد تا عقب‌نشيني سنگيني را به كانال 43 هزار واحدي داشته باشد.
هرچند معامله‌گران در آستانه برگزاري انتخابات به طور سنتي انتظار برخي اصلاح قيمت‌ها را داشتند اما تصميماتي كه در مجلس براي گروه‌هاي پالايشگاهي و سنگ‌‌آهني‌ گرفته شد، بورس را با عرضه‌هاي سنگيني مواجه كرده و بازار دومينويي از سقوط قيمت‌ها را شاهد است كه با صف فروش ديروز هلدينگ خليج فارس تكميل شد.
اين در حالي است كه هنوز ابعاد تصميمات اخير مجلس با ابهامات اساسي مواجه است و به همين دليل برخي فعالان بازار از مقام ناظر انتظار دارند تا با توقف نمادها نسبت به اين موضوعات شفاف‌سازي كنند.
نيازي به توقف نمادها نيست
با اين وجود رييس امور بورس‌هاي سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: نيازي به توقف نمادها به بهانه شفاف‌سازي درخصوص تصميمات مجلس نيست.محمودرضا خواجه‌نصيري افزود: در هنگام بازگشايي نمادهاي پالايشگاهي آخرين وضعيت و سناريوهاي موجود براي اين شركت‌ها درخصوص سهم صندوق توسعه ملي تشريح شد و سپس نماد اين گروه بازگشايي شد كه در اين بين پالايشگاه لاوان به دليل عدم ارائه اطلاعات همچنان متوقف است اما ساير شركت‌هاي اين گروه تمامي اطلاعات مربوط به روند سودآوري خود را با توجه به سهم صندوق توسعه ملي به بازار اعلام كرده‌اند.
خواجه‌نصيري با بيان اينكه براساس تصميمات مجلس اتفاق جديدي نيفتاده است، خاطرنشان كرد: همچنان اطلاعات ارائه شده از سوي شركت‌هاي پالايشگاهي تمامي موارد را دربرگرفته است و تغييري در اين اطلاعات ايجاد نشده است.
اين مقام ناظر با اشاره به فضاي منفي بازار افزود: انتظار فعالان بازار همواره اين بوده كه نمادهاي معاملاتي باز باشند و امكان نقدشوندگي سهام وجود داشته باشد؛ رويكرد ما نيز همواره اين است كه تا زماني كه اطلاعات به طور قطع با تغيير قابل اهميت مواجه نباشد، نماد هيچ شركتي متوقف نشود.وي تصريح كرد: مفروضات بودجه‌اي در مورد گروه پالايشگاهي با توجه به تصميمات بودجه‌اي تغييري نداشته است و اين نمادها تمام اين موارد را در اطلاعات خود اعلام كرده بودند.
خواجه‌نصيري در ادامه افزود: دليل روند منفي بازار در روزهاي گذشته كاملا مشخص است و به برخي واكنش‌ها در مورد تصميمات بودجه‌اي مربوط است. اين در حالي است كه اگر بعضي ابهامات هم وجود داشته باشد، اساسا عكس‌العمل همواره صحيحي نيست كه براساس اين ابهامات نماد شركت‌ها را متوقف كنيم.
وي تاكيد كرد: اگر به طور مثال نماد گروه‌ها به خاطر ابهام در پرداخت عوارض و ساير موارد متوقف شود، معلوم نيست كه بازگشايي و رفع ابهام اين موارد چه زماني انجام شود. ضمن اينكه نگراني و بحث پيرامون اين موارد بودجه‌اي از زمان تنظيم لايحه در دولت مطرح بوده و بر اين اساس بايد سه تا چهار ماه اين نمادها متوقف شوند؛ اين در حالي است كه توقف نمادها نيز مطلوب سرمايه‌گذاران نيست.
تحركات مثبت بازار از سر گرفته مي‌شود
حجت سرهنگي يكي از كارشناسان بازار سرمايه در پاسخ به‌اين سوال كه ارزيابي شما از منفي شدن شاخص‌ها طي هفته گذشته چيست؟ گفت: عمده‌ترين دلايلي كه در منفي شدن بازار تاثيرگذار بودند؛ ابهام مجلس در خصوص تصميمات مربوط به حذف يا عدم حذف سهم 26 درصدي صندوق توسعه ملي از درآمد پالايشگاه‌هاي غير‌دولتي بود كه بيشترين تاثير را روي منفي شدن بازار به جا گذاشت كه البته اين موضوع با بحث تقسيم بندي حذف سهم 26 درصدي براساس خوراك پالايشگاه‌ها همچنان با اما و اگر روبه‌رو است. 
سرهنگي ديگر دليل كاهشي شدن شاخص‌ها در بورس را به مساله مصوبه بهره مالكانه مربوط دانست و افزود: مجلس با رای مثبت به بازگشت ماده ۴۴ کمیسیون تلفیق به لایحه دولت موافقت کرد و بر این اساس حق انتفاع پروانه بهره‌برداری معادن ایمیدرو توسط وزارت صنعت ابلاغ می شود كه به نظر مي‌رسد علاوه بر صنايع مربوط به پالايشگاهي و پتروشيمي كه روي پايين آمدن شاخص‌ها تاثيرگذار بودند، سنگ‌آهني‌ها نيز به تناسب راي مثبت مجلس به مصوبه اخير، مسير كاهشي بازار را هموار كردند. (براساس مصوبه اخير، همه اشخاص حقیقی و حقوقی استخراج‌کننده معادن سنگ‌آهن که پروانه بهره‌برداری آنها به نام سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران یا شرکت‌های تابعه است، موظفند بابت حق انتفاع دارنده پروانه بهره‌برداری (به مأخذ حداقل پنج‌درصد میانگین قیمت آزاد- دوره سه ماهه - شمش فولاد خوزستان) به حساب درآمد عمومی واریز كنند.) 
اين كارشناس بازار سرمايه با اشاره به اينكه در شرايط فعلي اخبار و گزارش‌هاي منتشر شده در خصوص دو صنعت پالايشگاهي و سنگ‌آهني از مجلس عامل اصلي تغييرات بوده است، افزود: علاوه بر مسائل مطرح شده؛ جو رواني بازار متاثر از تاييد يا رد صلاحيت برخي كانديداها در آستانه يازدهمين انتخابات رياست جمهوري بوده است. 
به گفته سرهنگي، تا زماني كه موضوع انتخابات رياست‌جمهوري و حاشيه‌هاي پيراموني آن ادامه داشته باشد، چه بسا به عنوان پارامترهاي برونزاي سياسي مي‌تواند روي تغييرات بازار سهيم باشد. 
البته اين كارگزار بورس اوراق بهادار با بيان اينكه اگر روند كاهشي قيمت برخي سهام ادامه پيدا كند بازار با خريداران خاص خود همراه خواهد شد، افزود: برخي از سرمايه‌گذاران به صورت بلندمدت فكر مي‌كنند و به تناسب اين روند كاهشي، انگيزه خريد پيدا كرده و وارد بازار مي‌شوند، اين در حالي است كه بورس در هفته گذشته با فروش‌هاي سنگيني رو به رو نبوده و تنها شاهد روند تغييرات منفي بوده است. 
سرهنگي بر اين باور است كه در پايان اين ماه و ظرف روزهاي آينده به تناسب كاهش قيمت‌ها، نقدينگي‌هاي جديدي وارد بازار مي‌شود. 
اين كارشناس بازار سرمايه با اشاره به پارامترهاي تعيين كننده در تغييرات مثبت بازار، اظهار كرد: گزينه‌هايي مدنظر بازار است كه مي‌تواند در تغييرات مثبت سهيم باشد كه البته موضوع مربوط به اعلام نهايي اسامي كانديداهاي تاييد صلاحيت شده از سوي شوراي نگهبان از جمله مهم‌ترين دلايل تاثير‌گذار روي روند بازار خواهد بود. هر‌چند كه با توجه به شرايط موجود مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه تحركات مثبتي در راه است و به احتمال زياد از روز چهارشنبه هفته جاري ممكن است روند بازار صعودي شود. 
وي در خصوص اينكه چه عواملي باعث بهبود روند بازار مي‌شود؟ گفت: بسياري از سهامي كه كاهش قيمت دارند اگر روند كاهشي آنها ادامه داشته باشند چه بسا فرصت‌هاي جذابي براي خريد آنها ايجاد مي‌شود و البته مساله اصلي اين است كه جو رواني بازار ناشي از اخبار و گزارش‌هاي منتشر شده، باعث منفي شدن قيمت اين سهام شده‌اند؛ اين در شرايطي است كه با فرصت دوباره به بازار، سرمايه گذاران دوباره موقعيت‌هاي خريد را پي مي‌گيرند. 
توصيه اين كارشناس بازار سرمايه به سرمايه‌گذاران اين است كه در خريد و فروش‌هايشان حداقل به صورت بلندمدت فكر كنند و با تحليل‌هاي كلان نسبت به شرايط اقتصادي و تجزيه و تحليل شركت‌هاي مورد نظر، با آگاهي و اطلاعات بيشتري خريد‌ها و فروش‌هايشان را انجام دهند، زيرا تجربه نشان داده همان سهمي را كه سهامداري مي‌فروشد بارديگر در صف‌هاي خريد، قصد خريد آن را دارد. به همين دليل توصيه مي‌شود از فروش‌ سهام بدون تحليل پرهيز كنند و با نگاه بلندمدت، شرايط براي خريد سهام پر بازده را در دستور كار دهند. 
سرهنگي در پايان با اشاره به اين نكته كه بورس به عنوان يكي از اركان بازار سرمايه هنوز يكي از بازارهايي است كه بيشترين نقدينگي را در ماه‌هاي اخير جذب كرده، خاطرنشان كرد: اگر مقاومت‌هايي كه در بازار ارز و سكه از سوي برخي صورت مي‌گيرد شكسته و شرايط سياسي و مساله انتخابات به سمت و سويي حركت كند كه بازار از آينده و بهبود شرايط مطمئن شود، دورنماي مثبتي در انتظار بازار خواهد بود.
اثر اهرمي اخبار منفي 
در اين زمينه مديرعامل شركت مشاور سرمايه‌‌گذاري ارزش پرداز آريان به دنياي اقتصاد گفت: ريشه اصلي افت بازار سرمايه به وجود ابهام و بي‌تكليفي و نبود ثبات تصميم‌هاي دولتي درخصوص مقررات وضع شده است كه البته اين موضوع به كليه بخش‌هاي اقتصادي نيز سرايت كرده و بازار سرمايه نيز به تاثيرات آن دچار شده است.
احمد پويان‌فر تصريح كرد: يكي از اتفاقات تاثيرگذار بر بازار اين بود كه لايحه بودجه، دير به مجلس ارائه شد بنابراين به جاي اينكه شاهد اثرگذاري آن در پايان سال باشيم، اين تاثيرگذاري با تاثير انتخابات رياست‌جمهوري مقارن شد.
وي اظهار كرد: بازار در حال حاضر دچار «اثراهرمي اخبار منفي» شده است به گونه‌اي كه انتشار يك خبر منفي در پي يك خبر منفي ديگر، اثر منفي چند برابري بر بازار مي‌گذارد.
اين كارشناس ارشد بازار سرمايه درخصوص تاثير مصوبات مجلس در افت بازار توضيح داد: ابهام‌هاي موجود در اين زمينه بيشتر از اخبار مربوط به پرداخت 26 درصدي پالايشگاه‌ به صندوق توسعه ملي و بحث 5 درصد بهره مالكانه و عوارض دولتي معدني‌ها ناشي شده كه تاثير منفي بر بازار دارد زيرا دولت و مجلس در اين باره شفاف‌سازي نكرده و به درستي اطلاع‌رساني نمي‌كنند و هر كسي چيزي مي‌گويد كه تنها به تشديد ابهامات منجر مي‌شود.
پويان‌فر تاكيد كرد: اين اخبار و ابهام‌ها بيش از 50 درصد بازار را تحت تاثير قرار مي‌دهد اگرچه مباحث مربوط به انتخابات نيز بر بازار تاثير مي‌گذارد اما سرمايه‌گذاران اين مباحث را پذيرفته‌اند.
مديرعامل «ارزش‌پرداز آريان» با اشاره به مباحث مالي رفتاري و تحليل سرمايه‌گذاران گفت: سرمايه‌گذاران هنگامي كه سود عايدشان مي‌شود مي‌خواهند اين سود را شناسايي كنند و در شرايطي كه بازار 20 درصد سود داده، بسياري از اين سرمايه‌گذاران مي‌خواهند از محل فروش سهام خود سود شناسايي كنند؛ بنابراين صف‌هاي فروش تشكيل و بازار با افت مواجه مي‌شود.
وي پيشنهاد كرد: اگر تصميم‌هاي كلان كارشناسانه و به دور از اجبار باشد در بلندمدت مشكل خاصي در بازار به وجود نمي‌آيد.
پويان‌فر تصريح كرد: به طور معمول در چنين شرايطي، سرمايه‌گذاران حقوقي بازار را جمع مي‌كنند اما ممكن است برخي در اين شرايط علاقه‌اي به اين كار نداشته باشند، بنابراين بعيد به نظر مي‌رسد كه بازار بتواند به زودي خود را اصلاح كند.
وي در پايان يادآور شد: با توجه به نرخ ارز و وجود مزيت‌هاي نسبي در مقايسه با بازارهاي رقيب، بازار سرمايه فرصت‌هاي بهتري براي سرمايه‌گذاري دارد و در بلندمدت هيچ نگراني براي سرمايه‌گذاران وجود ندارد و در كوتاه‌مدت نيز بسياري مي‌توانند وارد اين بازار شده و از آن خارج شوند.
در همين حال كارشناس كارگزاري بانك صادرات درباره دلايل منفي شدن بورس به خبرنگار ما گفت: وضعيت جاري بازار سرمايه متاثر از چند عامل است به گونه‌اي كه عواملي همچون تاثير مصوبات مجلس درخصوص گروه‌هاي پيشرو بازار مانند پتروشيمي‌ها، پالايشگاه‌ها و معدني‌ها توانسته است روند بازار را تغيير دهد. از سوي ديگر وجود برخي ابهامات درخصوص مسائل انتخابات رياست‌جمهوري و نيز مسائل بين‌المللي فعالان بازار را در سردرگمي فرو برده است. علي‌اكبر شوره‌كندي افزود: اگر بازار جمع نشود، شدت افت آن روز به روز بيشتر خواهد شد. وي به سهامداران توصيه كرد: در حال حاضر سرمايه‌گذاران بايد سهام خود را نگه دارند و از تشكيل صف فروش بپرهيزند زيرا بازار، مشكلي ندارد و نرخ دلار در بودجه هم كاهش پيدا نخواهد كرد.
رونق به بازار بازمي‌گردد
يكي ديگر از كارشناسان بازار سرمايه نيز علت منفي شدن بازار سرمايه را تلاقي چند اتفاق عنوان كرد كه اولين و مهم‌ترين اين اتفاق‌ها، تصميمات مجلس براي بودجه سال 92 است كه اين مصوبات تقريبا بخش خصوصي را از لحاظ درآمدي دچار مشكل خواهد كرد. يوسف هاشمي در اين ميان بيشترين تاثير اين مصوبات را بر صنايعي مانند پتروشيمي، پالايشگاهي، معادن، فولاد و سنگ‌آهني‌ها به عنوان صنايع مزيت‌دار كشور عنوان كرد و افزود: مسلما بازخورد اين تصميمات را در بورس مشاهده خواهيم كرد. وي دليل بعدي شرايط منفي حاكم بر بازار سرمايه را رشد سريع بازار از اوايل ارديبهشت‌‌ماه جاري ذكر كرد كه به واسطه ذات نوساني بازار، اصلاح قيمت‌ها اجتناب‌ناپذير است. هاشمي ادامه داد: اين اصلاح قيمت‌ها در كنار مصوبات مجلس در لايحه بودجه 92 منجر شد تا بازار با عقب‌نشيني خريداران با شدت زيادي نزول كند؛ وي در ادامه از ثبت‌نام نامزدهاي انتخابات رياست‌جمهوري از هفته گذشته به عنوان علت سومي نام برد كه بازار را تحت تاثير قرار داد و تاكيد كرد: در ادامه اين روند، اعلام تاييد صلاحيت‌ها در هفته جاري مي‌تواند نوسانات مثبت يا منفي بازار را تقويت كند. وي در برابر اين سوال كه آيا بازار سرمايه تا پايان انتخابات به روند منفي خود ادامه خواهد داد، گفت: با توجه به همزماني اين اتفاقات با فصل مجامع، قيمت‌ها براي سرمايه‌گذاري جذاب خواهد شد كه اين مساله مي‌تواند عاملي براي ورود مجدد سرمايه‌گذاران به بازار باشد. هاشمي اضافه كرد: اهميت فصل مجامع و تقسيم سود مانع از تصور افت بسيار شديد قيمت‌ها در بازار خواهد شد؛ بر اين اساس به نظر مي‌رسد كه اين روند حداقل بيش از 3 تا 4 روز آينده ادامه نيابد. مگر آنكه در وقايع سياسي اتفاقي رخ دهد كه معادلات را تغيير دهد. وي با توصيه به سهامداران گفت: با توجه به تصور عدم رشد بازارهاي موازي در سال 92، به سرمايه‌گذاران توصيه مي‌شود كه پس از اصلاح سهم‌هاي بنيادي قوي به عنوان گزينه مناسبي براي سرمايه‌گذاري در ميان‌مدت توجه كنند.