این نسبت در طول این سال‌ها فراز و نشیب‌های زیادی داشته‌است اما در سال ۸۲ به بالاترین رقم یعنی ۱۰٫۱۷ رسیده است. پس ازاین سال نسبت سود بر درآمد (P/E ) بازار بین عدد ۷ تا ۵ متغیر بوده‌است اما اکنون به رقم ۵٫۶۵ رسیده است . کارشناسان و فعالان بازار سرمایه در بررسی نوسان این متغیر عنوان می‌کنند در سال‌های اخیر این نسبت با افت تدریجی در حال بازگشت به سال‌های اولیه دهه ۸۰ است.

به گزارش بازار و سرمایه، نگاهی به تقویم بورس نشان می دهد در سال ۷۶ که رجایی سلماسی مسوول بورس بود، شاخص کل ۱۶۵۳ واحد و نسبت سود به درآمد(P/E ) بازار ۴٫۲۴ بود. از سال ۷۷ رجایی سلماسی جای خود را به میر مطهری داد و در ۶ سالی که وی سکاندار بورس بود شاخص از ۱۶۵۳ سال ۷۶ به ۱۱ هزار و ۳۷۹ در ۱۳۸۲ رسید. در فاصله سال های ۷۷ تا ۸۲  نسبت سود به قیمت بازار به ترتیب ۳٫۴، ۴٫۲، ۴٫۵، ۵٫۴، ۶٫۴ و ۱۰٫۱۷ بوده است.

بنابراین گزارش، زمانی که حسین عبده تبریزی جای میرمطهری را گرفت، در مدت دو سال P/E از ۱۰٫۱۷ به ۵٫۳۸ رسید(سال ۸۳، ۷٫۱۸ و ۸۴ معادل ۵٫۳۸). شاخص کل نیز در فاصله این دوسال به ۹ هزار و ۴۵۹ واحد افت کرد.

بر اساس این آمار، نسبت سود بر درآمد (P/E ) بازار در زمان علی صالح آبادی رییس کنونی سازمان بورس واوراق بهادار که از سال ۸۴ تا کنون بر این مسند تکیه زده، دچار نوسان بوده است به طوریکه این نسبت از سال ۸۴ تاکنون به ترتیب ۵٫۳۸، ۵٫۲۰، ۳٫۸۴، ۵٫۸۱، ۷٫۷۰، ۶٫۰۵ و ۵٫۵۶(سه ماه ابتدایی امسال) بوده است.

اما کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه با استناد به شرایط حال حاضر و ارقام اعلام شده از سوی بورس، تحلیل های مختلفی از این بازار دارند.

روند منطقی

علی رحمانی استاد دانشگاه و کارشناس بورس دربررسی روند نسبت سود بر درآمد (P/E )بورس به بازار و سرمایه گفت: به طور کلی عوامل زیادی بر روند نسبت سود بر درآمد (P/E )در شرکت ها و بورس موثراست و برای ارزیابی این مساله پیش از هر چیز باید مورد بررسی قرار گیرد .

او افزود: عواملی مانند نرخ تورم، ریسک حاصل از آن، نرخ سود بانکی و از همه مهمتر تصمیمات بازار پول در کاهش یا افزایش این مهم نقش ایفا می کند.

رحمانی با اشاره به اینکه در حال حاضر نرخ سود سپرده های بانکی به شدت افزایش پیدا کرده است می گوید: در شرایط کنونی رشد نرخ تورم ،ریسک ایجاد شده ازآن و انتظارات تورمی پدید آمده وهمچنین ریسک سیستماتیک بازار عواملی هستند که کاهش نسبت سود بردرآمد (P/E )بورس را کاملا منطقی جلوه می دهند.

وی در پیش بینی روند حرکتی نسبت سود بر درآمد(P/E ) بورس واحتمال تداوم کاهش این رقم اضافه کرد: نوع حرکت نسبت سود بر درآمد(P/E ) به نوع تصمیم گیری متولیان در بازار پول بازمی گردد به این معنا که تصمیم بانک مرکزی در تعیین نرخ سود بانکی یا دیگر موارد به چه صورت باشد به عبارت دیگر اگر بانک مرکزی نرخ سود ۲۴ درصدی را برای نرخ سود درنظر بگیرد درست همین رقمی که اکنون به سپرده های طلا پرداخت می شود، قطعا این روند کاهشی ادامه خواهد داشت.

به گفته مدیرعامل سابق شرکت بورس با بالا رفتن نرخ بهره بدون ریسک و نرخ سود بانکی باید در انتظار کاهش نسب سود بر درآمد(P/E ) آن نسبت سود بر درآمد بورس پایین می آید.

انتظار رشد بازار

حسین خزلی خرازی مدیر عامل کارگزای بانک تات و دبیرکل سابق کانون کارگزاران در ارزیابی این مساله با اشاره به اینکه از نظر آکادمیک نسبت سود بر درآمد (P/E ) بیانگر انتظار رشد بازار است واین مساله درتمام بازارهای دنیا صادق است گفت: هرچه قدر نسبت سود بر درآمد(P/E ) شرکت، صنعت یا بازار بالا می رود این مساله که انتظار رشد سودآوری درآن صنعت یا بازار در آن سال یا سال های آینده که بالاتر رود وجود دارد.

وی افزود: در چنین شرایطی سرمایه گذاران برای کسب سود بیشتر در آینده حاضرند قیمت بیشتری را دراین شرایط پرداخت کنند.

خزاری معتقد است نسبت سود بر درآمد(P/E ) درهر بازار رشد (grow) بازار را نشان می دهد و رابطه مستقیمی بین نسبت سود بر درآمد (P/E ) بالاتر و انتظار رشد وجود دارد.

او گفت: انتظار رشد یک موضوع روانی و جمعی است به این معنا که اگر سرمایه گذار انتظار رشد داشته باشد این احتمال که با نسبت سود بر درآمد (P/E ) 12 ،هر سهم را خریداری کند وجود دارد.

مدیر عامل کارگزاری بانک تات افزود: اگر در ۶ ماهه اخیر رقم نسبت سود بر درآمد بورس از رقم ۷ به رقم ۵٫۶ حال حاضر رسیده نشان می دهد که سرمایه گذاران انتظار رشد کمی از این بازار دارند.