اگر چه قیمت‌ها در بازار مسکن افزایش یافته‌است، اما نقد نشدن کالا در این بازار به یک دردسر جدی برای مالکان، ملک‌های گرانقیمت و حتی با قیمت متوسط تبدیل شده‌است، این در حالی است که کارشناسان پیش از این پیش‌بینی چنین روز‌هایی را کرده بودند، زیرا آن‌ها معتقدند اصلاً نقدینگی مورد نیاز برای فروش ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار خانه خالی با بیش از ۲۵۰ میلیارد دلار ارزش، در اقتصاد ایران وجود ندارد.

هادی غلامحسینی

سرویس اقتصاد جوان آنلاین: نقد شوندگی در بازار‌ها یکی از فاکتور‌های بسیار مهم برای متقاضیان مصرفی و سرمایه‌گذاری است، تا هر زمانی که پول نقد نیاز داشتند بتوانند کالا‌های خود را در کمترین زمان و نرخی مناسب به فروش برسانند، این روز‌ها بازار کالا‌های گرانقیمت همچون زمین و ساختمان با انواع کاربری و حتی برخی از خودرو‌های لوکس در حوزه نقد شوندگی با مشکل روبه‌رو شده‌اند، به‌طوری که اشخاص پول لازم مجبورند برای فروش کالا امتیازهایی، چون فروش به شکل نقد و اقساط، تخفیف‌های قابل ملاحظه و... به مشتریان دهند. 
از فصل پایانی سال ۹۶ که جهش بهای ارز در اقتصاد ایران آغاز شد، به تبع این رویداد، سایر نرخ‌ها در بازار‌های مختلف موازی اعم از کالایی و غیر‌کالایی با جهش همراه شد، به‌طوری که تنها در بازار مسکن تهران در سال ۹۷ با رشد صد درصدی قیمت‌ها روبه‌رو بودیم یا در برخی از خودرو‌های لوکس چند صد‌درصد رشد را شاهد بودیم، تغییر آرایش در ساختمان قیمت‌ها در شرایطی در اقتصاد ایران رخ داده‌است که امروز کم‌کم مشکل نقد‌شوندگی کالا‌های گرانقیمت به یک عارضه برای صاحبان چنین کالا‌هایی تبدیل شده‌است، به‌طوری که حتی با تعدیل قیمت در برخی از کالا‌ها همچون خودرو‌های لوکس باز هم شاهد کاهش تقاضا و حجم معاملات هستیم، کما اینکه این وضعیت در بازار ملک نیز صادق است.


کمبود متقاضی در مسکن
قیمت کالاهایی، چون زمین و ساختمان و خودرو‌های لوکس طی یکسال اخیر آنقدر بالا رفت که بسیاری از متقاضیان مصرفی و حتی سرمایه‌گذاری به دلیل ضعف مالی و یا سرمایه‌گذاری در بازاری کوچک‌تر با نقدشوندگی بالاتر از این بازار خارج شدند، از این‌رو امروز بخش زیادی از بازار مسکن با عدم تقاضا روبه‌رو است. 
اگر سری به رسانه‌های مختلف بزنیم آگهی فروش زمین و ساختمان و ویلا و... را می‌بینیم که صاحبان این کالا‌ها اعم از حقیقی و حقوقی برای فروش اقدام به درج آگهی کرده‌اند، تکرر آگهی کالا‌های گران قیمت‌تر نشان می‌دهد که فروش این کالا‌ها با مشکل روبه‌رو است و به اصلاح نقد شوندگی آن‌ها زمان‌بر است. 
در همین راستا، آگهی استخدام مشاور املاک با حقوق عالی و پرداخت پورسانت علاوه بر رسانه‌ها در در و دیوار‌های شهر‌ها نیز به چشم می‌خورد، این موضوع نشان می‌دهد که املاکی با قیمت‌های متوسط نیز در بازار برای فروش با مشکل همراه است، از این رو مشاوران املاک متناسب با رشد فایل‌ها و همچنین کاهش حجم معاملات و درآمدشان به بازاریابان پناه آورده‌اند. 
کاهش ارزش پولی ملی در برابر سایر ارز‌ها و کالا‌ها از یک طرف و وجود بازار‌هایی مناسب‌تر برای سرمایه‌گذاری از طرف دیگر و وجود ریسک‌های بین‌المللی موجب شده‌است تا بازارهایی، چون زمین و ساختمان با کاربری‌های مختلف با کمبود متقاضی از جنش مصرفی و سرمایه‌گذاری روبه‌رو شوند به ویژه آنکه حجم خانه‌های خالی در ایران نیز از مرز ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد نیز عبور کرده‌است و حجم معاملات خرید و فروش مسکن طی سال‌های ۹۲ الی ۹۷ نشان از ریزش معاملات حکایت دارد.


ارزش خانه‌های خالی 
حوالی سال‌های ۹۵ و ۹۶ وزیر پیشین راه و شهرسازی ارزش ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار خانه خالی را در حدود ۲۵۰ میلیارد دلار عنوان کرد، اگر از رشد بیش از صد درصدی قیمت مسکن در سال ۹۷ چشم‌پوشی کنیم، باید عنوان داشت که در اقتصاد ایران حجم نقدینگی لازم برای فروش خانه‌های خالی وجود ندارد زیرا کل حجم نقدینگی در حدود ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومان است که بیش از ۷۰ درصد آن نیز شبه‌پول است، بدین ترتیب رکود بخش مسکن در ایران به اعتقاد کارشناسان شاید تا ده‌ها سال دیگر نیز ادامه داشته باشد.


مسکن مشکل نقدینگی دارد
اگر قرار باشد ارزش بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار خانه خالی در ایران را تنها ۲۵۰ میلیارد دلار حساب کنیم با ارز ۱۴ هزار تومانی، ارزش ریالی این خانه‌ها رقمی در حدود ۳۵۰۰ هزار میلیارد تومان می‌شود که کل حجم نقدینگی ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومانی ایران نیز پاسخگوی تأمین نقدینگی مورد نیاز برای پرداخت ارزش این حجم از خانه‌های خالی نیست، از این رو به نظر می‌رسد بازار مسکن در اقتصاد ایران قیمتش زیادی رشد داشته‌است، در حدی که کل حجم نقدینگی اعم از پول و شبه‌پول نیز پاسخگوی حل مسئله تأمین نقدینگی مورد نیاز فروش خانه‌های خالی نیست. 
در همین راستا باید گفت، قیمت مسکن در سال ۹۷ در تهران در حدود صد‌درصد رشد و میانگین شاخص قیمت مصالح ساختمانی در حدود ۵۰ درصد رشد داشته است این رشد‌های بی‌محابای زمین و ساختمان طی ده‌ها سال اخیر آنقدر از قاعده عبور کرده است که بازار مسکن امروز هیچ تناسبی با حقوق و دستمزد اقشار کم‌درآمد، چون کارگران و کارمندان و بازنشستگان و... ندارد و حال آنکه بیشتر خانوار‌ها در دهک‌های اول تا ششم قرار دارند، از این رو بازار مسکن در اقتصاد ایران نیازمند تخلیه حباب قیمتی است، زیرا افزایش‌های مکرر وام خرید مسکن نیز نمی‌تواند مسئله رکود مسکن را حل کند، زیرا حداقل درآمد حتی از عهده پرداخت اقساط مسکن برنمی‌آید.