چرا کاخ‌سفید روزانه چندین هزار تخم‌مرغ می‌خرد؟

شمار مبتلایان به ویروس کرونا در آمریکا از مرز ۱۰۰۰ نفر گذشته و حدود ۴۰ ایالت از این کشور پهناور اکنون روی نقشه کرونا قرار گرفته‌اند.

در نیویورک ارتش منطقه‌ای به شعاع یک و نیم کیلومتر را قرنطینه کرده است. بازارهای سهام بدترین روزهای خود از زمان رکود جهانی در سال ۲۰۰۸ را تجربه می‌کنند اما دونالد ترامپ همچنان تلاش می‌کند "خونسردی و آرامش" را به بازار بازگرداند چرا که به شدت نگران تاثیر این اپیدمی بر سرنوشت انتخابات پاییز آینده است.

در این میان بسیاری می‌پرسند چرا آمریکا که بهترین دانشگاه‌های پیشگام در علم پزشکی را دارد و نگران تامین منابع مالی هم نیست هنوز نتوانسته واکسنی برای ویروس کرونا (کووید-۱۹) بسازد؟

چرا کاخ‌سفید از ۲۰ سال پیش هزاران 'مرغ استخدام کرده'؟

پادکست "پلنت مانی" (Planet Money) که در شبکه ملی رادیوهای آمریکا (ان‌پی‌آر) تهیه می‌شود معمولا به دنبال رمزگشایی و ساده‌گویی سوالاتی است که با اقتصاد و سرمایه سر و کار دارند.

در پادکست این هفته آماندا آرونچک و سارا گونزالس، از مجریان این پادکست به دنبال پاسخی برای این پرسش رفته‌اند که چرا دولت آمریکا و یا ابرشرکت‌های داروسازی این کشور با توجه به سابقه اپیدمی‌های مرتبط با خانواده ویروس‌های کرونا که ابتدا در سال ۲۰۰۳ با بیماری سارس (SARS) و سپس در سال ۲۰۱۲ با بیماری مرس (MERS) شدت خطرناک بودن خود را ثابت کرده بودند واکسنی نساخته‌اند؟ و حالا که سومین اپیدمی از خانواده ویروس‌های کرونا بحرانی جهانی به وجود آورده چه قدر طول خواهد کشید تا با استفاده از منابع دولتی یا بخش خصوصی واکسنی برای مقابله با کووید-۱۹ (ناشی از نوع جدید وبروس کرونا) ساخت.

"واقعیت این است که ساختن واکسنی جدید آن هم در مدت زمانی کوتاه بسیار بسیار گران است. همزمان چون پیش‎‌بینی بازار فروش این واکسن جدید تقریبا غیرممکن است شرکت‌های داروسازی روی آن سرمایه‌گذاری نمی‌کنند... مثلا وقتی ویروس سارس در سال ۲۰۰۳ آمد چندین دولت و شرکت خصوصی برای ساختن واکسن آن دست به کار شدند اما بعد این ویروس خود به خود از بین رفت و کم‌کم منابع و برنامه‌های ساخت واکسن برای آن هم متوقف شد...."

گزارشگران ان‌پی‌آر برای اطلاع از برنامه دولت آمریکا برای مقابله با بحران‌هایی چون ویروس جدید کرونا با ریک برایت، مدیر 'موسسه دولتی توسعه و تحقیقات پیشرفته زیست‌پزشکی، باردا' (BARDA, the Biomedical Advanced Research and Development Authority) که مقر آن در واشنگتن دی‌سی است گفتگو کرده‌اند و از او درباره ماموریت اصلی این نهاد نسبتا تازه تاسیس در دولت آمریکا پرسیده‌اند.

به گفته برایت موسسه باردا در حقیقت پس از حملات یازدهم سپتامبر در بدنه دولت آمریکا تاسیس شد چرا که کاخ‌سفید متوجه شد برای مقابله با حملاتی چون بیوتروریسم و یا اپیدمی‌های بزرگی چون آنفلوآنزا پرندگان آمادگی ندارد.

"در حقیقت بعد از حملات یازدهم سپتامبر که همه کشور مات و مبهوت شده بودند، ماجرای ارسال نامه‌های سمی پیش آمد که در آنها گرد سفیدی که شامل باکتری سیاه‌زخم (آنتراکس) وجود داشت پیش آمد. از این نامه‌های مرگبار برای خیلی از افراد به صورت "فرستنده گمنام" ارسال شد. گردی که استنشاق آن می‌تواند موجب مرگ شود و در آن زمان ۵ قربانی هم گرفت. در آن زمان پادزهری برای مقابله با یک حمله بیوتروریستی در مراکز پزشکی دولتی وجود نداشت... این واقعه در سال ۲۰۰۱ همزمان شد با شیوع آنفلوآنزای مرغی و این دو باعث شد که دولت آمریکا متوجه شود قادر نیست به هنگام بحران، واکسن و داروهای مورد نیاز را در حد کلان تامین کند چرا که در وضعیت غیر بحرانی بازار فروش برای آنها وجود ندارد. به همین علت هم در نظام اقتصادی مبتنی بر بازار آزاد تولید و نگه‌داری چنین داروهایی مقرون به صرفه نیست مگر دولت با پرداخت یارانه به کمک صنعت داروسازی برود. همین موضوع باعث شد که کاخ‌سفید تصمیم بگیرد موسسه توسعه و تحقیقات بیوپزشکی، باردا، را تاسیس کند."

سارا گونزالس، مجری پادکست پلنت مانی: "در آن زمان، کنگره آمریکا چند میلیارد دلار بودجه تصویب کرد و تلاش‌ها چند سال بعد به تاسیس باردا ختم شد. موسسه‌ای که به شرکت‌های داروسازی می‌گوید ما هزینه‌های تحقیقاتی و برنامه‌های توسعه شما را تامین می‌کنیم تا شما بدون نگرانی از بازار فروش، روی واکسن‌ها کار کنید چرا که حملات بیوتروریستی و اپیدمی‌های بهداشتی تهدیدی برای امنیت ملی محسوب می‌شود."

"برای مثال، همین واکسن آنفلوآنزا را در نظر بگیرید. فرآیند ساخت آن بسیار زمان‌بر و حساس است و نیازمند خرید صدها هزار تخم مرغ به طور روزانه است."

ریک برایت از موسسه برادا: "میلیون‌ها تخم‌مرغ که ردیف می‌شوند روی نقاله شرکت و بعد سرنگ‌ها با سوراخ کردن نوک آنها مقداری ویروس آنفلوآنزا وارد سفیده تخم‌مرغ می‌کنند. بعد سوراخ ایجاد شده مسدود می‌شود و تخم‌مرغ‌ها در محفظه‌های مخصوص قرار می‌گیرند تا ویروس‌ها فرصت رشد و نمو پیدا کنند. بعد مجددا با سرنگ سفیده تخم‌مرغ‌ها را بیرون می‌کشند و با دستگاه‌های سانتریفوژ مانند آنها را تجزیه و خالص کرده و سپس همه ویروس‌ها را می‌کشند و با مایع شوینده آن قدر می‌شویند که تقریبا هیچ چیزی از سفیده تخم‌مرغ باقی نمی‌ماند... در نهایت با افزدون ویروس کشته شده به محلول‌های دیگر، واکسن آنفلوآنزا می‌سازند."

ریک برایت: "در حقیقت خیلی‌ها نمی‌دانند که برای ساخت واکسن آنفلوآنزا چه قدر زمان و منابع صرف می‌شود. مثلا اگر یک اپیدمی آنفلوآنزا شیوع پیدا کند ما هر روز به ۹۰۰ هزار تخم‌مرغ به مدت ۶ ماه نیاز داریم تا بتوانیم واکسن مورد نیاز برای همه مردم آمریکا را تامین کنیم."

سارا گونزالس: "در سال ۲۰۰۱، فقط یک شرکت داروسازی در خاک آمریکا چنین عملیاتی برای ساخت واکسن انجام می‌داد و بقیه نیاز باید از خارج تامین می‌شد. همین موضوع باعث شد کاخ‌سفید به این فکر بیفتد که برای قطع نیازمندی و وابستگی واکسنی به کشورهای خارجی، در داخل آمریکا برنامه‌هایی اجرا شود... و این یعنی خرید مرغ‌هایی که برای دولت آمریکا هر روز تخم می‌گذارند... هزاران هزاران مرغ که رسما در استخدام برنامه‌های دولتی هستند!"

ریک برایت: "اونها مرغ‌های زحمتکش دولتی هستند که هرکدام در بخشی از کشور مستقرند... محل استقرار آنها محرمانه است چرا که موضوع به امنیت ملی مرتبط می‌شود."

آماندا آرونچک: "ما حتی تعداد دقیق این مرغ‌ها را نمی‌دانیم چون آمار آنها فوق محرمانه است."

ریک برایت در ادامه این گفتگو توضیح می‌دهد که در حقیقت دولت آمریکا چه طور سالانه با صرف چند میلیارد دلار بازار مصنوعی تولید واکسن و داروهای حساسی را فراهم کرده که به طور عادی برای شرکت‌های داروسازی تولید آنها سودآور نیست.

"این هزاران هزاران تخم‌مرغ‌ها که هر روز با بودجه دولت خریداری می‌شوند اگر به واکسن تبدیل نشوند به عنوان خوراک دام و طیور مورد استفاده قرار می‌گیرند. انبارهایی که واکسن‌ها و داروهای این فهرست را در آنجا نگه‌داری می‌کنند در نقاط محرمانه و سری آمریکا پخش شده‌اند و ما امیدواریم واکسن ویروس کرونا جدید - کووید-۱۹- را هم به زودی به فهرست این انبارها اضافه کنیم."

سارا گونزالس: "البته باید بدانیم که روش‌های دیگر ساخت سریع‌تر واکسن بدون استفاده از تخم مرغ هم وجود دارد. در حقیقت اکنون حدود ۲۰ شرکت و مرکز تحقیقاتی در نقاط مختلف آمریکا به طور جدی به دنبال ساخت واکسن کرونا هستند".

"موسسه ما، باردا، با دو شرکت وارد قرارداد شده و آنها تمام متخصصان و محققان خود را متمرکز بر ساخت واکسن کووید-۱۹ کرده‌اند."