ساعت 24 - مسعود نیلی اقتصاددان کنار رفته از دولت دوازدهم و یکی از آگاه ترین اقتصاددان به مسایل کلان اقتصاد به ویژه بودجه ایران هرگز صریح ترین از این درباره زندگی تیره وتار اقتصاد صحبت نکرده بود. او که همواره در هر گفت وگویی روزنه هایی از امید برای آینده اقتصاد ایران را بازمی گذاشت در تازه ترین گفت وگوی خود با خبرگزاری ضد دولت تسنیم با صریح ترین عبارات تاکید کرده است که در شرایط امروز اقتصاد ایران و در وضعیتی که ویروس کرونا شغل ها و در آمدها را به سوی نابودی و نیستی می راند دولت منابع لازم را برای تخصیص به اقتصاد ندارد.

نیلی معتقد است، در حوزه مالی هیچ ظرفیت مالی وجود ندارد که بتواند مشکلات اقتصادی کشور را در مواجهه با کرونا حل کند. اما در حال حاضر دولت‌ها در همه کشورها به منابع مالی هم در مقیاس بزرگ هم فوری نیاز دارند تا بتوانند جلوی شیوع ویروس را بگیرند.سازوکار پیچیده انباشت ابرچالش‌های اقتصادی و مسائلی که اخیراً به اقتصاد ایران تحمیل شده، سازوکار بسیار پیچیده‌ای را به وجود آورده و مشکلات اقتصادی را درهم‌تنیده به‌گونه‌ای که اداره کشور با دشواری‌های بسیاری روبه‌رو شده است.

پولی باقی نمانده است

 ما با دو واقعیت نامطلوب مواجه هستیم. اول: در چارچوب شرایط موجود، هیچ منبعی جز منابع بانک مرکزی برای مقابله با کرونا قابل تامین نیست. دوم: تنها بخشی از این منابع گران‌قیمت، عملاً صرف کرونا خواهد شد.ویروس کرونا سیاستگذاری را به سمت حفظ حیات جامعه و جان مردم سوق داده است. به این ترتیب سیاستگذار راهی جز استفاده از منابع بانک مرکزی و صندوق‌ها پیش روی خود نمی‌بیند. نیلی تصریح می کند: زمانی که اقتصاد با شوک منفی بزرگ مواجه می‌شود ظرفیت‌های مالی اقتصاد در صورت توانمندی، به کمک حل مشکل می‌آیند.  هرچقدر ظرفیت مالی اقتصاد بزرگ‌تر باشد، بهتر می‌تواند از پس شوک‌های اقتصادی بربیاید و اقتصاد کمتر آسیب می‌بیند. به عنوان مثال، در این شرایط اگر صندوق‌های بازنشستگی با مازاد منابع مواجه بودند می‌توانستند به کمک دولت در زمینه فشار به بازنشستگان به عنوان یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌های سنی در مقابل کرونا بیایند. اما می‌دانیم صندوق‌های بازنشستگی در کشور ما ورشکسته هستند و چندین سال است بخش بزرگی از تعهدات این صندوق‌ها را دولت از طریق بودجه عمومی تامین می‌کند و این صندوق‌ها نه‌تنها کمکی به حل این شرایط نمی‌کنند، بلکه خود آنها منهای کرونا یک مشکل بزرگ اقتصادی هستند. از طرف دیگر انتظار می‌رود نظام بانکی در این شرایط در کاهش مشکلات واحدهای تولیدی موثر واقع شود. اما یکی از ابرچالش‌های اقتصاد ما نظام بانکی است. نظام بانکی ما قبل از کرونا برای انجام فعالیت‌های جاری خود وابسته به بانک مرکزی بوده و از منابع بانک مرکزی استفاده می‌کرده و در حال حاضر نیز توان کمک چندانی به واحدهای آسیب‌دیده را ندارد.دولت هم به عنوان نهاد اصلی، هر کاری بتواند انجام دهد از محل منابع بودجه است. اما خود بودجه یکی از مهم‌ترین ابرچالش‌های اقتصاد ایران است. بودجه همیشه با کسری مواجه بوده و تحریم هم درآمدهای نفتی دولت را به میزان قابل توجهی کاهش داده و مشکلات را بیشتر کرده است. بودجه امسال هم با کسری قابل توجهی مواجه است و نمی‌تواند برای مقابله با کرونا به کمک بیاید. نتیجه اینکه در سه حوزه مالی شامل بانک، بودجه و صندوق‌ها هیچ ظرفیت مالی وجود ندارد که بتواند مشکلات اقتصادی کشور را در مواجهه با کرونا حل کند. این در حالی است که در حال حاضر دولت‌ها در همه کشورها به منابع مالی هم در مقیاس بزرگ هم فوری نیاز دارند تا بتوانند جلوی شیوع ویروس را بگیرند. اما ما درباره اقتصادی صحبت می‌کنیم که قبل از کرونا با کسری بودجه عملیاتی بزرگی مواجه بوده و این شکل معماگونه‌ای به مساله داده است. انباشت ابرچالش‌های اقتصادی و مسائلی که اخیراً به اقتصاد ایران تحمیل شده، سازوکار بسیار پیچیده‌ای را به وجود آورده و مشکلات اقتصادی را درهم‌تنیده به‌گونه‌ای که اداره کشور با دشواری‌های بسیاری روبه‌رو شده است.