محمدعلی توحید – ساعت 24 -این روزها خبرهای پرشمار و قابل اعتنایی از این‌سو و آن‌سوی جهان نفت وگاز در رسانه‌ها منتشر می‌شود که باید درکانون توجه قرار گیرند. تازه ترین خبررا یکی از رسانه های غربی درباره فعالیت تازه قطر داده و نوشته است در حالی که ادامه توسعه بخش ایرانی میدان گازی پارس جنوبی دچار چالش شده، شرکت ملی نفت و گاز قطر پنج‌شنبه اعلام کرد حفاری‌های جدیدش را در این میدان گازی آغاز کرده است.

این میدان عظیم که در قطر «میدان شمالی» نامیده می‌شود میان قطر و ایران مشترک است و اهمیت آن در این نکته است که بخش ایرانی این میدان، سهمی ۷۵ درصدی در کل گاز تولیدی ایران دارد. ۴۰ درصد از کل ذخایر گازی ایران، معادل ۱۴ تریلیون متر مکعب، نیز در بخش ایرانی این میدان واقع شده است.

پیش از این نیز در سال تازه سپری شده خبرهای پرشماری درباره نفت وگاز در جهان منتشر شده است که برخی از خبرها را به‌طور مختصر در زیر می‌آورم:

یکم – دویچه‌ وله گزارش داد ه است اسراییل، یونان و قبرس طرح احداث خط لوله گازی مدیترانه را در آتن امضا کرده اند. این خط لوله، گاز شرق مدیترانه را به غرب اروپا انتقال خواهد داد. ترکیه با این طرح مخالف است. هنوز مشخص نیست هزینه این پروژه چگونه تامین خواهد شد.خط لوله گازی مدیترانه شرقی «ایستمد» EastMed چاه‌های گازی بخش شرقی مدیترانه را به غرب اروپا متصل خواهد کرد. آیا این یک عامل ثبات و رشد برای منطقه است یا موجب بروز بحرانی دیگر در مدیترانه شرقی خواهد شد؟ توافق نامه احداث خط لوله گازی ایستمد روز پنجشنبه دوم ژانویه (دوازدهم دی) در آتن، پایتخت یونان، از سوی نیکوس آناستاسیادس رییس‌جمهور قبرس، و کیریاکوس میتسوتاکیس و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیران یونان و اسراییل به امضا رسید. دوم -رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه و همتای روس وی، ولادیمیر پوتین، خط لوله جدید ترک استریم را برای انتقال گاز روسیه از طریق دریای سیاه به ترکیه و سپس اروپای جنوب شرقی و مرکزی افتتاح کردند. ترک استریم که افزایش موقعیت ژئواستراتژیک ترکیه را به عنوان قطب انرژی با تلاش روسیه در سهم خواهی از بازار گاز طبیعی اتحادیه اروپا پیوند می‌زند، از سوی اردوغان «پروژه‌ای با اهمیت تاریخی» برای روابط دو جانبه توصیف شده و پوتین آن را نشانه «تعامل و همکاری به سود مردم دو کشور، مردم اروپا و کل جهان» توصیف کرده است.خط لوله ترک‌استریم با ظرفیت انتقال ۳۱.۵ میلیارد مترمکعب گاز روسیه را در دو مسیر جداگانه به ترکیه و دیگری به کشورهای بلغارستان، صربستان و مجارستان انتقال می‌دهد. ترک استریم برای روسیه که در ماه گذشته پروژه خط لوله «قدرت سیبری» عظیم گاز سیبری را افتتاح کرده است، موفقیت دیگری در افزودن مسیرهای صادراتی گاز محسوب می‌شود.

سوم - دکتر علی خرم؛ دیپلمات و سفیر سابق ایران در دفتر سازمان ملل در ژنو و تحلیلگر مسائل بین‌المللی دراین نشست تاکید کرد امریکا به دنبال فروش نفت شل خود و جایگزینی آن با نفت سایر کشورها از جمله ایران است. اروپا تمایلی برای درگیر شدن با امریکا ندارد. لذا نمی‌توان به مذاکره با اروپا همه مسائل هسته‌ای را گره زد.

باتوجه به خبرهای یادشده است که کارشناسان دلسوز به این مرزو بوم تاکیددارند ایران باید حواسش به داستان نفت وگاز خود باشد. نفت خام و گاز مایع ایران در خاور و باختر این سرزمین و در دل دریاها و پهنه دشت‌های آن پراکنده‌اند و برآیند آنها به‌اندازه‌ای است که در پله‌های بالای جدول ایستاده است. دارایی ارزشمند ایرانیان که نخستین‌بار در سال 1291 از ژرفای چاه‌های مسجدسلیمان به روی زمین آمد درآمدی دراختیار ایرانیان قرار داده است که بخش عمده‌ای از فرهنگ و تمدن این مرز و بوم را شکل داده و ماهیت بخشیده است.ایران 345 میلیارد بشکه نفت و گاز قابل استحصال دارد که فقط 30 درصد آنها به بهره‌برداری رسیده است و 70 درصد آن در درون زمین و دریا باقی مانده است. این میزان ذخایر نفت و گاز باقی مانده در دریا و دشت‌های ایران در نگاه نخست خرسندکننده و شادی‌آفرین است و می‌توان با امید به آنها زندگی کرد اما پس از آن باید به این اندیشید که این ثروت طبیعی چگونه به درآمد تبدیل شود. واقعیت این است که ایران در همین لحظه و در این مقطع از زمان دارایی‌های مالی، تکنولوژیک اندکی برای رسیدن به نقطه‌ای مناسب در بهره‌برداری دارد و چاره‌ای جز استفاده از ثروت و تکنولوژی جهان ندارد. اما دنیای امروز با دنیایی که در آن ویلیام ناکس دارسی به ایران آمد و با رنج و مرارت نفت ایران را به بازار عرضه کرد تفاوت‌های قابل اعتنایی دارد. مهم‌ترین تفاوت دنیای امروز با سال‌های 1290 هجری شمسی این است که کشورها و سرزمین‌هایی که نفت و گاز دارند و می‌خواهند آنها را از ژرفای آب‌های سرزمینی خود یا چاه‌های نهفته در پهنه و دشت‌های خود بیرون آورده و به بازار عرضه کنند پرشمار شده‌اند حضور سران 18 کشور جهان که هر کدام در اندازه‌های گوناگون گاز دارند نشانه‌ای از همین ادعاست.ایران تنها کشوری نیست که نفت و گاز دارد و تنها جایی نیست که سرمایه‌گذاران جهانی را به سوی خویش می‌خواند. همین عراق در نزدیکی ایران در سال‌های اخیر توانسته‌ است بخش قابل توجهی از سرمایه‌های بین‌المللی را به سوی خاک خود بکشاند و برنامه‌های بلندپروازانه‌ای را عرضه کند. ترکمنستان در مرزهای شمالی ایران یکی از کشورهای پیشگام در حوزه صادرات گاز طبیعی شده است و کار تا جایی پیش رفته که شاید حتی جایگزین ایران در رساندن گاز به هند باشد. روسیه به مثابه رقیب قدرتمند ایران چندین سال است بازار بزرگ اروپا را در انحصار خود دارد. عربستان سعودی غول بزرگ نفت جهان، امریکای دارای نفت و گاز شیل و... رقبای سرسختی برای ایران شده‌اند. یادمان باشد که ترکیه؛ روسیه و امریکا و هر کشور دیگری در جهان به منافع خود می‌اندیشد. امروز منفعت امریکا و روسیه این است که ایران را از بازار نفت و گاز بیرون کنند و نفت وگاز خود را بفروشند.