عادت غلط روزهای هیجانی بورس

 موضوعی که در این روزها بیش از گذشته توجه فعالان بازار را به خود جلب می‌کند، رفتارهای گروهی چه در مسیر صعودی و چه در مسیر نزولی است. معامله‌گرانی که با هر تلنگری از صف خرید به صف فروش یا برعکس جابه‌جا می‌شوند. نگاهی به آمار معاملات روز گذشته حکایت از تشکیل صف فروش حدود ۶ هزار میلیارد تومانی در بیش از ۷۰ درصد از نماد فعال در بورس تهران داشت که از این میزان ۵۲۵ میلیارد تومان مازاد عرضه در نماد‌های تازه‌وارد «شستا» شکل گرفت. موضوعی که به وضوح نشان از تشدید رفتارهای هیجانی دارد. «شستا» هفته گذشته که پس از افشای اطلاعات بااهمیت بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی شده بود، با سفارش‌های خرید و فروش در محدوده ۱۰۰ درصد بیش از قیمت قبل از توقف همراه شده بود که البته به دلیل حجم پایین مورد تایید ناظر قرار گرفت. همین نماد اما با ورود شاخص سهام به محدوده منفی با مازاد عرضه مواجه شده است. رفتارهایی که علاوه بر نبود سواد مالی، به محدودیت‌های فعلی حاکم بر بازار سهام بازمی‌گردد. در گزارش روز گذشته «دنیای اقتصاد» تحت عنوان «نخستین التهاب بورس ۹۹» نیز تاکید شد با رنگ باختن تحلیل، عنان فضا در هفته‌های اخیر به دست احساسات و عواطف سرمایه‌گذاران سپرده شده است. تا جایی‌که در موج صعودی با غلبه‌ ترکیبی از طمع و خوش‌بینی زیاد، نقدینگی فزاینده‌ای به سمت بازار سهام روانه شد و حال در فضایی معکوس، ترس و واهمه از تداوم ریزش قیمت سهام، شرایط را به گونه‌ای دیگر رقم زده و صف‌های فروش را سنگین کرده است.

رفتار گروهی سرمایه‌گذاران چه در دوره‌های صعودی و چه در زمان افت بازارها، یکی از الگوهایی است که بیشتر در بازارهای نوظهور و در حال توسعه دیده می‌شود. در بورس تهران نیز وجود صف‌های قابل توجه خرید و فروش سهام، معکوس شدن روند آنها در روزهای معاملاتی بعد، تاثیرپذیری شدید از تحولات سیاسی و اقتصادی و همچنین خروج سریع آنها از بازار در هنگام کاهش شاخص بورس، شواهدی از بروز رفتار گروهی در بورس اوراق بهادار تهران است. محدودیت نوسان قیمت یکی از مواردی است که نمونه‌ای از آن در بورس‌های جهانی دیده نمی‌شود. محدودیتی که علاوه بر تشدید هیجان بورس‌بازان چه در مسیر صعودی و چه نزولی، نقدشوندگی بازار را نیز مورد تهدید قرار داده است. این در حالی است که بازار سهام نیازمند افزایش عمق است تا اسیر رفتارهای توده‌ای نشود.

به‌صورت سنتی وقتی بازار سهام در دوره‌هایی وارد یک روند نزولی پرشتاب می‌شود، بازیگران حقوقی در سمت خرید سهام حضور پررنگ‌تری از خود نشان می‌دهند. هر چند دیروز خالص تغییر مالکیت سهام در مسیر حقیقی به حقوقی بود اما در مجموع این دسته از معامله‌گران نقش فعالی را در این روزها ایفا نمی‌کنند. البته نمی‌توان به رفتار معامله‌گران حقوقی خرده گرفت چرا که طبیعتا این گروه از سهامداران نیز باید در مسیر منافع خود حرکت کنند اما این انتظار می‌رود که این روزها برای افزایش نقدشوندگی سهام شاهد حضور فعال‌تر حقوقی‌ها در جریان دادوستدها باشیم.